Statistical analysis of two important chemical features (TDS and (HCO3-) content) in Sudetic therapeutic waters

• Autorzy: Kozłowski Jacek

Warianty tytułu

PL

Analiza statystyczna dwóch podstawowych własności chemicznych (mineralizacji i zawartości jonu HCO3-) w wodach leczniczych Sudetów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Two important chemical features of therapeutic waters from 57 intakes in 13 Sudetic health resorts, i.e. total dissolved solids (TDS) and bicarbonate ion (HCO₃^-) content, tested with the Kolmogorov test at the significance level α=0.05, during the whole exploitation period, reveal normal distributions. It bears evidence of little variability of these features. Intervals of the most frequent (normal) [HCO_{3-] content values in individual intakes, determined using the three standard deviations method (3σ) are in most cases concordant with real values. These intervals can be used for verification of monitoring measurements (elimination of incorrect determinations) and/or can indicate sudden changes of chemical composition of exploited therapeutic waters.}

PL

Dwie podstawowe własności wód leczniczych w 57 ujęciach z 13 miejscowości uzdrowiskowych Sudetów: suma substancji rozpuszczonych (TDS) i zawartość jonu wodorowęglanowego (HCO₃^-), przetestowane testem Kołmogorowa na poziomie istotności α=0.05 na przestrzeni całego okresu eksploatacji, wykazują rozkłady normalne, co świadczy o ich dużej stałości. Wyznaczone metodą trzech odchyleń standardowych (3σ) przedziały wartości najczęściej występujących dla zawartości (HCO₃^-) w poszczególnych ujęciach pokrywają się zwykle z wartościami rzeczywistymi. Uzyskane przedzialy normalnych zawartości anionu wodorowęglanowego mogą być wykorzystywane do weryfikacji prowadzonych obserwacji stacjonarnych (eliminowanie błędnych oznaczeń) i/lub sygnalizacji gwał- townych zmian skladu chemicznego eksploatowanej wody leczniczej.

Słowa kluczowe

EN

chemical compositon changes; therapeutic waters; Sudetes; statistical analysis

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geologiczne
• Czasopismo: Annales Societatis Geologorum Poloniae
• Rocznik: 1998
• Tom: Vol. 68, No. 4
• Strony: 287--294
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kozłowski Jacek

• Wrocław University of Technology, Department of Geology, Division of Geology and Mineral Waters, Wybrzeże S. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Bibliografia

• 1. Ciężkowski, W., 1980. Hydrogeologia i hydrochemia wód termalnych Lądka Zdroju. (In Polish only). Probi. Uzdrów., 4: 125-193.
• 2. Ciężkowski, W., 1990. A study of the hydrogeochemistry of mineral and thermal waters in the Polish Sudety Mountains (SW Poland). (In Polish, English summary). Pr. Nauk. Inst. Geotechn. Polit. Wrocł., 60 (19): 1-135.
• 3. Ciężkowski, W. & Szarszewska, Z., 1978. O zjawisku mieszania się wód leczniczych z wodami ich otoczenia na przykładzie uzdrowisk sudeckich. (In Polish only). Probi. Uzdrów., 6: 167-173.
• 4. Ciężkowski, W. et al., 1996. Próba określenia obszarów zasilania wód leczniczych pochodzenia infiltracyjnego w Polsce na podstawie badań izotopowych. (In Polish only). Unpubl., ZBU “Zdroje”, Wrocław.
• 5. Davis, J. C., 1986. Statistics and data analysis in geology. John Wiley & Sons, New York, 646 pp.
• 6. Dowgiałło, J., 1976. The Sudetes thermal waters. (In Polish, English summary). Acta Geol. Pol., 26 (4): 617-643.
• 7. Fistek, J., 1977. Acidulous springs of the Kłodzko Basin and Bystrzyckie Mts. (In Polish, English summary). Biul. Geol. UW., 22: 285-288.
• 8. Gawicz, L K.} Siemienowa, S. M., Szwiec, W. M., 1981. Use of hydrogeological data with exercise samples. (In Russian only). Moskow «Upper School».
• 9. Geological Map of Lower Silesia with Adjacent Czech and German Territories (without Quarternary deposits) 1:100 000, 1995. Polish Geological Institute, Compiled by L. Sawicki, Warsaw.
• 10. Jarocka, A., (ed.), 1976. Analizy fizyko-chemiczne wód leczniczych, wód stołowych, borowin. (In Polish only). Probi. Uzdrów., 9/12, 474 pp.
• 11. Kassyk-Rokicka, H., 1986. Statystyka nie jest trudna 1, Mierniki statystyczne. (In Polish only). PWE, Warszawa, 144 pp. Kozłowski, J., 1997. Zjawisko mieszania się wód na przykładzie wybranych złóż wód leczniczych w Polsce. (In Polish only). In: Górski, J. & Liszkowska, E. (eds.), Współczesne problemy hydrogeologii, Wrocław, 8: 347-352.
• 12. Luszniewicz, A. & Słaby, T., 1996. Statystyka stosowana. (In Polish only). PWE, Warszawa, 342 pp.
• 13. Macioszczyk, A., 1977. Wyznaczanie tła i anomali hydrochemicznych w badaniach hydrogeologicznych. (In Polish, English summary). Biul. Geolog., 21: 67-84.
• 14. Macioszczyk, A., 1987. Hydrogeochemia. (In Polish only). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 475 pp.
• 15. Obere, J., 1952. Budowa geologiczna Polski. Tektonika. Vol. IV, Part 2, (In Polish only). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 307 pp.
• 16. Przylibski, T.A., 1997. Selected conditions of radon-222 occurrence in the Sudety Mts. (In Polish, English summary). Wrocław University of Technology, Department of Mining, Institute of Geotechnics and Hydrotechnics, Report ser. PRE, no 577, Wrocław, 210 pp.
• 17. Przylibski, T. A., Kozlowski, J. & Kabat, T., 1998. Selected processes in acidulous waters from Świeradów Zdrój in the light of the results of chemical analyses over the last thirty years. Ann. Soc. Geol. Polon., 68: 95-101.
• 18. Roszak, W., 1987. Pollution of underground water in Wrocław region. Memories. 19 th Congress of International Association of Hydrogeologists. Karlovy Vary 8-15.9.1986 Czechoslovakia. 19 (2): 321-330.
• 19. Roszak, W., 1991. The trends of chemical composition of the shallow groundwaters in the ice-marginal valley of the Odra river near Wrocław. (In Polish, English summary). Acta Univ. Wratisl., 1281 (20): 174 pp.
• 20. Smimow, S. I., 1963. On the probability-statistical distribution of the chemical elements in natural waters. (In Russian, English summary). Geochimia, 4: 417-424.
• 21. Voigt, H.-J., 1989. Hydrogeochemie. (In German only). VEB Deutscher Verlag fur Grundstoffindustrie, Leipzig, 310 pp.
• 22. Weil, W., 1981. Characteristic of the chemism of ground waters occurring within the Mesozoic complex of the Warsaw synclinorium. (In Polish, English summary). Inst. Geol., Biul., 325 (5): 89-156.