Nowe miasta w sieci osadniczej województwa opolskiego. Prolegomena do badań

• Autorzy: Adamska Monika Ewa

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.0560

Warianty tytułu

EN

New towns in the settlement network of Opole Voivodeship. Prolegomena for research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących nowych ośrodków miejskich województwa opolskiego, którym nadano status miasta po 1945 r. Założone cele pracy to: analiza aktów prawnych związanych z nadaniem statusu miasta w Polsce, charakterystyka miejskiej sieci osadniczej Opolszczyzny i wstępne rozpoznanie zbioru nowych miast regionu. W badaniach zastosowano metodę logicznej argumentacji oraz metodę historyczno-interpretacyjną. Z przeprowadzonych badań wynika, że większość nowych miast została utworzona w okresie 1945-1989, nadaniu statusu miejskiego części z nich sprzyjała obecność przemysłu jako głównego czynnika ich rozwoju ekonomicznego. Zbiór tworzą miasta małe, pełniące funkcje siedzib gmin miejsko-wiejskich.

EN

The article presents the results of research on new urban centers of the Opolskie Voivodeship, which were given the status of a city after 1945. The assumed aims of the study are: analysis of legal acts related to granting the status of a town in Poland, characteristics of the urban settlement network of the Opole region and preliminary identification of a set of new towns in the region. The research used the method of logical argumentation and the historical-interpretative method. The study shows that most of the new towns were established in the period 1945-1989, and some of them were granted urban status due to the presence of industry as the main factor of their economic development. The collection consists of small towns that function as seats of urban and rural communes.

Słowa kluczowe

PL

miasto nowe; uwarunkowania prawne; status miasta; sieć osadnicza; województwo opolskie

EN

new town; legal regulations; city status; settlement network; Opole Voivodeship

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2022
• Tom: R.26, nr 11
• Strony: 7--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Adamska Monika Ewa

• Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0001-7821-3143

Bibliografia

• [1] Drobek W., 1999. Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole.
• [2] Drobek W., 2002. Polskie nowe miasta (1977-2001, [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 71-84.
• [3] Krzysztofik R., 2006. Nowe miasta w Polsce w latach 1980-2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec.
• [4] Szmytkie R., 2014. Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• [5] Szmytkie R., 2018. Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta Rok LXIII, Wiadomości Statystyczne, 12 (691), 40-56.
• [6] Szymańska D., 1996. Nowe miasta w systemach osadniczych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• [7] Zaniewska H., 2014. Rozmieszczenie przestrzenne i cechy nowych miast z przełomu XX i XXI w., Problemy Rozwoju Miast, 11/3, 75-83.
• [8] Borcz H., Niedźwiecka-Filipiak I., Zaniewska H., 2009. Transformacje. Miasto - wieś, wieś - miasto, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• [9] Przesmycka E., 2015. Przeobrażenia przestrzenne i architektoniczne zdegradowanych i restytuowanych miast Lubelszczyzny, [w:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, 209-247.
• [10] Zaniewska H., 2016. Uwarunkowania przestrzenne, funkcjonalne i społeczne decydujące o utworzeniu nowych miast w województwie mazowieckiem na przełomie XX i XXI wieku, MAZOWSZE Studia Regionalne, 19, 13-30.
• [11] Konecka-Szydłowska B., 2019. Nowe miasta w systemie osadniczym województwa wielkopolskiego, Space-Society-Economy, 28, 7-27.
• [12] Cudo M., 2021. Miejskość w aspekcie fizjonomicznym na przykładzie nowych miast w Polsce. Studium przypadku województwa zachodniopomorskiego, Studia Regionalne i Lokalne, 1(83), 112-128.
• [13] Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1443.
• [14] Kiełczewska-Zaleska M., 1976. Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa.
• [15] Szymańska D., 2013. Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa.
• [16] Ustawa z dnia 20 lutego 1920 r. w przedmiocie zaliczania osad wiejskich w poczet miast oraz zmiany granic miast, Dz.U. R.P. z 1920 r. nr 19, poz. 92.
• [17] Ustawa z dnia 4 lutego 1950 r. o dokonywaniu zmian podziału administracyjnego Państwa, Dz. z 1950 r. nr 6, poz. 48.
• [18] Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91.
• [19] Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządy terytorialnego, Dz.U. z 1983 r. nr 41, poz. 185.
• [20] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jednolity Dz.U. z 2022 r., poz. 559, 583.
• [21] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach, tekst jednolity, Dz.U. z 2014 r., poz. 310.
• [22] Rocznik Demograficzny, 2021. D. Rozkrut (red.), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• [23] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 r., 2020. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• [24] Adamska M.E., 2019. Transformacje rynków średniowiecznych miast Śląska Opolskiego od XVIII wieku do czasów współczesnych. Przerwane tradycje, zachowane dziedzictwo, nowe narracje, Studia i Monografie z. 509, Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole.
• [25] Szmytkie R., 2009. Miasta-zlepieńce na Śląsku Dolnym i Opolskim. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• [26] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 marca 1951 r. w sprawie nadania ustroju miejskiego gminie Kędzierzyn w powiecie kozielskim, województwie opolskim, Dz.U. z 1951 r. nr 13, poz. 104.
• [27] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 lipca 1962 r. w sprawie utworzenia niektórych miast, Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188.
• [28] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1966 r. w sprawie utworzenia niektórych miast, Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318.
• [29] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. w sprawie utworzenia, zniesienia i zmiany granic niektórych miast (Dz.U. 1972 nr 50, poz. 327)
• [30] Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie opolskim, Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198.
• [31] Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany nazwy miasta Kędzierzyn w województwie opolskim, M.P. 1975 nr 34, poz. 210.
• [32] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lipca 1993 r. w sprawie nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, Dz.U. z 1993 r., poz. 329.
• [33] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie ustalenia granic, zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta, Dz.U. z 2003 r., poz. 1248.
• [34] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin, Dz.U. z 2017 r., poz. 1427.
• [35] Krzysztofik R., 2007. Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"