Ocena walorów widokowych drogi S1 [E75] na odcinku Częstochowa-Sosnowiec

• Autorzy: Nita J. , Myga-Piątek U.

Warianty tytułu

EN

Assessment of scenic values of route S1 [E75] at the Częstochowa-Sosnowiec section

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł powstał jako reakcja na trwający w Polsce intensywny proces budowy nowych autostrad oraz remontu i modernizacji dotychczasowych połączeń drogowych. Wielkie inwestycje drogowe są poprzedzone analizą ekonomiczną, środowiskową i przestrzenną. W Polsce dotychczas pomijany był kontekst krajobrazowy tych inwestycji. Tymczasem doświadczenia europejskie i amerykańskie pokazują jak wielką rolę dla podróżujących mogą spełniać walory widokowe. Autorzy postulują projektowanie przebiegu nowych połączeń drogowych w sposób zharmonizowany z otoczeniem, tak aby szlaki te mogły eksponować a nie niszczyć i izolować walory krajobrazowe. Na poparcie tego postulatu przeprowadzono szczegółową ocenę walorów widokowych wybranego fragmentu Drogowego Paneuropejskiego Korytarza Transportowego, biegnącego przez Polskę z południa na północ – drogę S1 [E 75] w województwie śląskim na odcinku Sosnowiec-Częstochowa (67 km). Podstawą do przeprowadzenia analizy były mapy topograficzne (1:10 000) i ortofotomapa oraz numeryczny model terenu (NMT). Do analizy danych zastosowano metody GIS, kartograficzne, teledetekcyjne, geoinformatyki, w tym algebry mapy.

EN

The article was written as a response to the intense process of construction of new highways and reconstruction and modernization of existing routes in Poland. Economic, environmental and spatial analyses are carried out prior to large road investments. While the scenic context of such investments has been neglected in Poland so far, European and American experience shows how important part scenic values may play for travelers. The authors call for designing new routes in a way which would be harmonious with the environment, so that these routes could expose scenic values rather than destroy and isolate them. To support that suggestion, detailed assessment of scenic values was carried out for a selected section of the Pan-European Road Transport Corridor, which runs south-north through Poland – Route S1 [E 75] in the Silesian Province at the Sosnowiec-Częstochowa section (67 km). The analysis was based on topographic maps (1:10 000) and an orthophotomap, as well as a digital terrain model (DTM). Data analysis was carried out using GIS, cartographic, remote sensing, and geoinformatics methods, including map algebra.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz; walory widokowe; autostrada; Górny Śląsk

EN

landscape; scenic value; highways; Silesian Province

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 18
• Strony: 181--193
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Nita J.

• Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi Sosnowiec, Polska

autor

Myga-Piątek U.

• Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi Sosnowiec, Polska

Bibliografia

• Fajer M., 2005: Wpływ projektowanej autostrady A-1 na środowisko przyrodnicze Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” w okolicach Szczejkowic [w:] Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych, Nr 36. Uniwersytet Śląski, Katowice-Sosnowiec.
• Georgij B., Keller W., Pfister H.P., 1999: Grünbrücken für Wildsäuger Strassen – Er-fahrungen aus Europa [w:] Międzynarodowe Sympozjum: Ekologiczne przejścia dla zwierząt wolnożyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnymi składnikami nowoczesnych inwestycji transportowych, Kraków.
• Habitat Fragmentation Due to Transportation Infrastructure. Wildlife and traffic. A European handbook for identifying conflicts and designing solutions, 2003, KNNV Natural History Publishers, Utrecht.
• Hornbeck P.L., 1970: Visual values for highways. Development of relative visual values of esthetic merit for highway planning and design. Harvard University, Graduate School of Design, Landscape Architecture Research Office, Cambridge.
• Hornbeck P.L., Okerlund G.A., 1973: Visual values for the highway user: an engineer's workbook. United States Federal Highway Administration; Harvard University. Graduate School of Design, Washington.
• Kondracki J., 2002: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
• Kraak M.J., Ormeling F., 1998: Kartografia. Wizualizacja danych przestrzennych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Manecki A. (red.), 2000: Sozologiczne uwarunkowania bonitacji terenu dla modernizacji i lokalizacji obiektów komunikacji z uwzględnieniem metod ekorozwoju. Metodyka – opracowania modelowe na przykładzie okolic Krakowa. Polska Akademia Nauk, Kraków.
• Mašek A., 2004: Preliminary scientific announcement: worldwide globalization corridors – Vukovar as a central crossing of Europe and the world [in:] Geographical Information Systems in Research & Practice, Zagreb.
• Myga-Piątek U., 2005: Corridor V/c as an actual scenic cross-section of Europe. Environment protection and perception of landscape [in]: Corridor Vc as euro-regional connection on the traffic rout Baltic sea – central Europe – Adriatic sea. Faculty of Economy, Gradska i sveučiliąna knjiľnica Osjiek: 535-542.
• Nita J., 2002: Wykorzystanie modeli numerycznych powierzchni terenu i zdjęć lotniczych w ocenie form morfologicznych dla potrzeb waloryzacji krajobrazu [w:] Fotogrametria i Teledetekcja w Społeczeństwie Informacyjnym. Arch. Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji 12 a, Warszawa.
• Nita J., Małolepszy Z. 2004: Metody usprawnienia wizualizacji i interpretacji powierzchniowej budowy geologicznej, Technika Poszukiwań Geologicznych Geosynoptyka i Geotermia 3, 227: 39-44.
• Rydzykowski W., Wojewódzka-Król K. (red.), 1997: Transport. Państwowe Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa.
• Szczepański T. (red.), 1996: Transport międzynarodowy. Państwowe Wydawnictwa Ekonomiczne, PWE, Warszawa.
• Rozporządzenie ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z dnia 5 czerwca 1995 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać oceny oddziaływania autostrady na środowisko, grunty rolne i leśne oraz na dobra kultury objęte ochroną.