Samobójstwa polskich marynarzy jako jedna z przyczyn zgonów na statkach morskich – przegląd badań (1)

• Autorzy: Kijowski Maciej

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.7488

Warianty tytułu

EN

Suicides of polish sailors as one of the reasons for causalities on marine ships- research review (1)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca marynarza na statku morskim stanowi podstawę licznych negatywnych uwarunkowań tak psychicznej, jak i fizycznej sfery jego życia. Zaburzenia środowiskowe, niemożliwość opuszczenia statku, rozłąka z rodziną czy przyjaciółmi czynią ludzi morza jedną z grup zawodowych legitymujących się zarówno najwyższym ryzykiem, jak i odsetkiem samobójstw. Autor zwraca szczególną uwagę na społeczne znaczenie samobójstw w kontekście ich przesłanek, liczebności i nieoczekiwanie wysokiego udziału procentowego wśród wszystkich zgonów marynarzy w miejscu pracy. Przypomniano również terminu „kalentura”, niemal zapomniany, prawie nieznany we współczesnej literaturze naukowej, a prawdopodobnie związany ze skłonnością marynarzy do samobójstw. Tekst bazuje na analizie popełnionych zamachów samobójczych i niejasnych rezultatów badań ich dotyczących.

EN

Seaman's work on the sea-going ship gives occasion to number of negative circumstances for physical and psychical spheres of his life. Environmental disturbances, impossibility of abandonment of a ship, separation with family or friends make people of the sea one of professional group of highest both risk and percentage of suicides. The author pays special attention to social importance of seamen's suicides that is connected with their circumstances, quantity and unexpectedly high percentage m total amount of seamen's deaths at work. A value of this paper is also reminder of a term 'calenture', almost forgotten and unknown in contemporary scientific literature, probably connected with the seamen's inclination to suicide. The article is based on analysis of committed suicides, as well as hazy results of researches over them.

Słowa kluczowe

PL

samobójstwo; marynarz; statek; morze

EN

suicide; seaman; ship; sea

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 2
• Strony: 10--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., fot.

Twórcy

autor

Kijowski Maciej

• Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0002-0333-0465

Bibliografia

• [1] DOLMIERSKI, R., DE WALDEN, K.J. Ocena kliniczna przyczyn samobójstw u marynarzy [Clinical evaluation of suicides by seamen]. Psychiatria Polska 1972,3: 255-258.
• [2] SZYMAŃSKA, K., JAREMIN, B., ROSIK, E. Suicides among Polish seamen and fishermen during work at sea. International Maritime Health 2006,1-4: 36-45.
• [3] MAZURKIEWICZ, A. Z działalności ITF - Międzynarodowej Federacji Transportowców [ From the activity of ITF - International Transport Workers’ Federation]. Biuletyn Morski 2017,3: 6-9.
• [4] JAREMIN, B. Zgony polskich marynarzy i rybaków podczas pracy na morzu w latach 1960- 1999 - analiza zjawiska i wpływu środowiska pracy ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa lekarskiego i możliwości prewencji [Deceaces of the Polish seamen and fishermen at maritime work-site in the years 1960-1999 - analysis of phenomenon and impact of work environment, with particular reference to medical certification and possibilities of prevention]. Annales Academiae Medicae Gedanensis 2005,35, suppl. 1: 1-212.
• [5] ŚWIEŻYŃSKI, A. „Śmierć z wyboru” - filozoficzny aspekt samobójstwa [Death by choice”- philosophical aspect of suicide]. Studia Philosophiae Christianae 2002,1: 82-98.
• [6] JAREMA, M. Czy można ocenić ryzyko samobójstwa? [ Are we able to evaluate suicide risk?]. Psychiatria Polska 2018,1: 7-19.
• [7] SITEK, E.J. Problemy pracy i życia marynarzy na statkach transportowych [Problems of seamen’s work and life on merchant ships]. Nautologia 1980,4: 24-31.
• [8] STANKIEWICZ, J. Choroby centralnego układu nerwowego. Choroby umysłowe. Alkoholizm nałogowy. Epilepsja. Psychonerwica. Histeria [Central nervous system diseases. Mental diseases. Inveterate alcoholism. Epilepsy Psychoneurosis. Hysteria]. In: TEISSEYRE, Z., ed. Poradnik medyczny kapitana statku [ Ship master’s medical handbook]. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1962: 353-383.
• [9] DOLMIERSKI, R., NITKA, J. Ocena stanu psychofizycznego marynarzy zatrudnionych w dziale pokładowym i maszynowym [ Estimate of the psychophysical condition of seamen employed as deck and engine room hands]. Technika i Gospodarka Morska 1989,7: 343-344.
• [10] EJSMONT, W. Problemy medyczne w aspekcie nowoczesnych statków [ Medical problems in aspect of modern ships], Biblioteka Nawigatora 1972,3: 71-92.
• [11] MILIAN, L. Zawód marynarza floty transportowej: studium monograficzne [The occupation of the merchant fleet seamen: a monographic study]. Gdynia: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, 1974.
• [12] WOŹNIAK, Robert. Problemy socjologii wychowania morskiego (Socjologiczne studium wychowania na statku morskim) [ Problems of maritime education sociology (Sociological study of education on a sea-going ship)]. Societas Scientiarum Stetinensis, Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Społecznych 1987, XLVI: 1-235.
• [13] ROPELEWSKI, Andrzej. Ludzie „Dalmoru” [People of „Dalmor”]. Gdańsk: Marpress, 1997.
• [14] KLATKA, N. Okręty widma - tajemnica nie wyjaśniona [Ghost ships - an uncleared mystery]. Przegląd Morski 1975,1: 51-56.
• [15] PLOPA, M. Stres w izolacji morskiej. Psychospołeczne uwarunkowania [Stress in ship ping isolation. Psychosocia conditions]. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1996.
• [16] JANISZEWSKI, L. Rodzina marynarzy i rybaków morskich. Studium socjologiczne [Seame’s and sea fishermen’s family. Sociological study]. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie - Rozprawy i Studia 1976,Vll: 1-363.
• [17] JANISZEWSKI, L. Rybacy dalekomorscy. Studium socjologiczne [Dep sea sea fishermen. Sociological study]. Ziemie Zachodnie. Studia i Materiały 1967,10: 1-447.
• [18] BORUCKI, Z. Osobowość a przystosowanie zawodowe marynarza [Personality towards seaman’s professional adaptation]. Wrocław-Warszawa- Kraków-Gdańsk-Łódź: Ossolineum, 1986.
• [19] KOZAK, S. Niektóre czynniki wpływające na zadowolenie i niezadowolenie z pracy marynarzy PLO [Some factors resulting in satisfaction or dissatisfaction in the work of seamen of the Polish Ocean Lines]. Technika i Gospodarka Morska 1982,6: 299-300.
• [20] KOZAK, S. Problemy kierowania załogą statku [Problems of managing ships’ crews], Technika i Gospodarka Morska 1983,6: 310-312.
• [21] LESZCZYŃSKI, R. Tragedie rybackiego morza, t. 2 [The tragedies of the fishing sea, Vol. 2]. Gdańsk: Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, 2005.
• [22] DĄBROWSKI, W.R. Mądry żeglarz po szkodzie. Wypadki i awarie polskich jachtów [A sailor is wise after the event. Accidents and failures of Polish yachts]. Kraków: Charter Navigator, 2014.
• [23] KAMIŃSKA, S. Śmierć w wyniku utonięcia. Nieszczęśliwy wypadek, samobójstwo czy zabójstwo? [Death as a result of drowning. Misadventure, suicide or homicide?]. In: ŻYWUCKA-KOZŁOWSKA, E., OPALSKA A., TREDER M., eds. Śmierć w wielu odsłonach. Problemy wybrane [Death in numerous views. Selected problems]. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, 2017, pp. 86-94.
• [24] ROSA, K. (Nie)wiarygodność danych statystycznych dotyczących zachowań samobójczych. Perspektywa teoretyczna i praktyka społeczna [(Un) Reliability of statistics concerning suicidal behavior. The theoretical perspectives and social practice]. Przegląd Socjologiczny 2012,2: 265-290.
• [25] STASIENIUK, Ż. Zbiorowość marynarzy w procesie zmian społecznych [The seamen’s community in the process of social transformations]. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2009.
• [26] PIKAŁA, A. Ostatni rejs taty [The dad’s last voyage], Gazeta Wyborcza 2019,89 (appendix Duży Format, 15): 16-17.
• [27] MACLEOD, A.D. Calenture - missing at sea? Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice 1983,4: 347-350.
• [28] GLISSON, K. E. The Ability of the U.S. Army Heat Strain Decision Aid (HSDA) to Predict a Limiting Heat Stress Exposure [Zdolność pomocy decyzyjnej Armii USA w zakresie przewidywania ograniczenia ekspozycji na stres cieplny]. [Tampa] University of South Florida Scholar Commons 2017. 26 p. [M.S. P. H. thesis].
• [29] PLOPA, M. Lęk u marynarzy dalekomorskich: dynamika, modyfikatory [The fear with deap seamen: dynamics, modifiers]. In: TŁOKIŃSKI Waldemar, ed. Lęk. Różnorodność przeżywania [The fear. Variety of experience]. Warszawa: Arx Regia, Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, 1993:131-140.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).