Badania modelowe skuteczności technicznych sposobów ograniczania rozwoju leja depresji wywołanego odwadnianiem projektowanej kopalni węgla brunatnego Gubin

• Autorzy: Fiszer J.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.4737

Warianty tytułu

EN

Model research on the effectiveness of technical methods of limiting the expansion of the depression cone caused by dewatering of the planned Gubin open-pit brown coal mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W związku z projektowaną odkrywkową eksploatacją złoża węgla brunatnego Gubin zbudowano matematyczny hydrogeologiczny model, za pomocą którego opracowano prognozy rozwoju leja depresji spowodowanego działaniem systemu odwadniającego przyszłą kopalnię. Z uwagi na lokalizację kopalni w sąsiedztwie Nysy Łużyckiej należało opracować system odwadniania eliminujący rozwój leja depresji w przypowierzchniowych osadach czwartorzędowych na terenie Niemiec, a także zabezpieczający znajdujące się w bezpośrednim otoczeniu kopalni obszary Natura 2000 z wymagającymi ochrony ekosystemami zależnymi od wód gruntowych przed szkodliwym oddziaływaniem odwadniania. Stosując badania modelowe, analizowano w tym względzie skuteczność ekranów przeciwfiltracyjnych, barier głębokich studni chłonnych oraz płytkich systemów rozsączania wód pochodzących z odwadniania przyszłej kopalni. Wykazano, że przy odwadnianiu kompleksu wodonośnego z licznymi kontaktami hydraulicznymi stosowanie ekranów przeciwfiltracyjnych do ograniczania rozwoju leja depresji może być niewystarczające, jednak ich połączenie z systemami zasilającymi odwadniane warstwy wodą umożliwia skuteczne przeciwdziałanie negatywnym skutkom odwadniania.

EN

Due to the planned exploitation of the Gubin lignite deposit by opencast method, a numerical hydrogeological model was built. The main goal of the model was to forecast the development of the cone of depression caused by the future mine dewatering. Due to the location of the mine near the Nysa Łużycka River, a drainage system will be developed. The main task of this system is to eliminate the development of the cone of depression in the upper Quaternary aquifer in Germany, as well as to protect the Natura 2000 areas located in the immediate vicinity of the mine against harmful effects on groundwater-dependent ecosystems. The modelling studies allowed analyzing the efficiency of slurry walls, deep barriers of recharge wells, and shallow soakaway systems for water from the future mine dewatering. It has been shown that in case of dewatering of a multi-layer aquifer complex with many hydraulic contacts, the use of slurry walls may be insufficient to limit the development of the cone of depression. However, the combination of slurry walls with the systems recharging the aquifers enables effective counteracting the negative impact of dewatering on the environment.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia odkrywkowa; badania modelowe; ekran przeciwfiltracyjny; studnie chłonne

EN

opencast mine; model research; slurry walls; recharge wells

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 471, Hydrogeologia, z. 15
• Strony: 23--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Fiszer J.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, ul. Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Bibliografia

• [1] CHODAK M., POLAK K., 2010 – Ochrona środowiska wodnego w Nadreńskim Zagłębiu Węgla Brunatnego. Górnictwo i Geoinżynieria, 34, 4: 109 –115.
• [2] DYLĄG J., PIWOCKI M., 1993 – Dokumentacja geologiczna złoża węgla brunatnego Gubin – Zasieki – Brody w kat. D1. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [3] FISZER J., 2011 – Numeryczny model hydrogeologiczny złoża węgla brunatnego „Gubin” wraz z prognozą oddziaływania jego odwodnienia na środowisko wód powierzchniowych i podziemnych [niepublik.]. HYDROS, Oborniki Śląskie.
• [4] FISZER J., 2012 – PZZ Gubin – Etap III. Część: odwodnienie złoża i zabezpieczenie środowiska wodnego [niepublik.]. HYDROS, Oborniki Śląskie.
• [5] FISZER J., 2014 – Numeryczny model hydrogeologiczny złoża węgla brunatnego „Gubin” wraz z prognozami hydrogeologicznymi [niepublik.]. HYDROS, Oborniki Śląskie.
• [6] FISZER J., 2015 – Gospodarka wodna i ochrona wód na terenach eksploatacyjnych. W: Wydobycie węgla brunatnego i rekultywacja terenów pokopalnianych w regionie lubuskim (red. A. Greinert): 174–197. IIŚ WBAIIŚ Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra.
• [7] FISZER J., 2016a – Ograniczanie rozwoju leja depresji poprzez rozsączanie wód z odwadniania projektowanej kopalni węgla brunatnego „Gubin”. Węgiel Brunatny, 1, 94.
• [8] FISZER J., 2016b – Prognoza hydrogeologiczna oddziaływania odwodnienia projektowanej kopalni „Gubin” dla wariantu bez budowy kopalni Jänschwalde Nord po stronie niemieckiej [niepublik.]. HYDROS, Oborniki Śląskie.
• [9] FISZER J., KARWOWSKA M., LESIAK M., PAWLIK H., 1985 – Prognoza oddziaływania kopalni Gubin na tereny przyległe ze szczególnym uwzględnieniem terenu NRD i studium hydraulicznie optymalnego ukształtowania ekranu [niepublik.]. Raporty Instytutu Górnictwa PWr., nr 74.
• [10] JĘDRZEJCZAK B., ENGEL W., PATRZYK J. i in., 1969 – Kompleksowa dokumentacja geologiczna złoża węgla brunatnego Gubin w kategorii C2 + C1 + B. Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, Zjednoczenie Przemysłu Węgla Brunatnego we Wrocławiu, Wrocław.
• [11] KASIŃSKI J.R., 2011 – Potencjał zasobowy węgla brunatnego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem kompleksów złóż gubińskich i legnickich. Państw. Inst. Geol. -PIB, Warszawa.
• [12] MULLER C., 2009 – Steureung der wasserwirtschaftlischen Anlagen – Interaktionen zwischen Planung, Betrieb und Behorden. W: 10 Jahren Monitoring Garzweiler II – Tagungsband: 95–107. AG Wasser–Boden–Geomatik, Aachen.
• [13] NAWORYTA W., UBERMAN R., CHODAK M., UBERMAN R., STACHOWICZ Z., 2009 – Prefeasibility study dla złoża węgla brunatnego Gubin i Gubin-Zasieki-Brody. Fundacja dla AGH, Kraków.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).