System wspomagania decyzji w warunkach ryzyka przy użyciu optymalizacji wielokryterialnej

• Autorzy: Łodziński A.

Warianty tytułu

EN

Decision support system under risk with the use multi-criteria optimization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono metodę wspomagania decyzji w warunkach ryzyka opartą na optymalizacji wielokryterialnej. Decyzje w warunkach ryzyka wyrażają preferencje nie tylko w odniesieniu do możliwych rezultatów decyzji, ale i stopnia niepewności co do uzyskania takich wyników. Wspomaganie podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka modeluje się przy pomocy specjalnego zadania optymalizacji wielokryterialnej. Jest to zadanie z uporządkowanymi niemalejąco funkcjami. Metoda wspomagania decyzji polega na interaktywnym prowadzeniu procesu podejmowania decyzji tzn. wybór decyzji dokonuje się przez rozwiązywanie zadania z parametrami sterującymi, które określają aspiracje decydenta i ocenie otrzymywanych rozwiązań. Praca zawiera przykład wspomagania wyboru decyzji w warunkach ryzyka – problem wyboru inwestycji finansowej.

EN

The paper presents a method of decision support under risk based on multi-criteria optimization. Decisions under risk express preferences not only in relation to the possible results of the decision, but also the degree of uncertainty as to obtaining such results. The decision making process is modeled using a special multi-criteria optimization problem. It is a problem with functionally ordered functions. The decision support method involves interactive decision making, ie the decision is made by solving the problem with control parameters that determine the decision maker's aspirations and the evaluation of the solutions received. The work contains an example of decision support under risk – the problem of choosing a financial investment.

Słowa kluczowe

PL

decyzja w warunkach ryzyka; optymalizacja wielokryterialna; decyzja symetrycznie efektywna; funkcja skalaryzująca; metoda wyboru decyzji

EN

decision under risk; multi-criteria optimisation; symmetrically efficient decision; scalarizing function; method of decision selection

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2018
• Tom: z. 118
• Strony: 351--362
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Łodziński A.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• 1. Cabała, P. (2014). Podejmowanie decyzji w warunkach niepełnej informacji. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Ekonomicznego.
• 2. Goodwin, P., and Wright, G. (2011). Analiza decyzji. Warszawa: Wolters Kluwer.
• 3. Heilpen, S. (2001). Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka. Wrocław: Akademia Ekonomiczna.
• 4. Kaczmarek, T.T. (2005). Ryzyko i zarządzanie ryzykiem, ujęcie interdyscyplinarne. Warszawa: Difin.
• 5. Keeney, L., and Raiffa, H. (1993). Decisions with Multiple Objectives. Preferences and Value Tradeoffs. Cambridge-New York: Cambridge University Press.
• 6. Kisielnicki, J., and Sroka, H. (2005). Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarządzania. Warszawa: Agencja Wydawnicza Placet.
• 7. Lewandowski, A., and Wierzbicki, A. (Eds.) (1989). Aspiration Based Decision Support Systems. Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, 331. Berlin-Heidelberg: Springer Verlag.
• 8. Luce, D., and Raiffa, H. (1966). Gry i decyzje. Warszawa: PWN.
• 9. Łodziński, A. (2007). System wspomagania decydenta w podejmowaniu decyzji zadawala-jących. Zagadnienia techniczno-ekonomiczne. Kraków: Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH.
• 10. Łodziński, A. (2008). Interaktywna sposób analizy i podejmowania decyzji wielo-kryterialnych. Warszawa: Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej.
• 11. Ogryczak, W. (2002). Multicriteria Optimization and Decisions under Risk. Control and Cybernetics, 31. Warszawa.
• 12. Penc, J. (2002). Decyzje w zarządzaniu. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu.
• 13. https://www.portalfk.pl, 15.05.2018.
• 14. Samuelson, W.F., and Marks, S.G. (1998). Ekonomia menedżerska. Warszawa: PWE.
• 15. Surma, J. (2009). Business Intelligence. Systemy wspomagania decyzji biznesowych. Warszawa: PWN.
• 16. Szmit, M. (2003). Informatyka w zarządzaniu. Warszawa: Difin.
• 17. Tarczyński, W., and Mojsiewicz, M. (2001). Zarządzanie ryzykiem. Warszawa: PWE.
• 18. Trzaskalik, T. (2014). Wielokryterialne wspomaganie decyzji. Metody i zastosowania. Warszawa: PWN.
• 19. Wierzbicki, A., Makowski, N., and Wessels, J. (2000). Model Based Decision Support Methology with Environmental Applications. Laxenburg, Dordrecht: IIASA Kluwer.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).