Długość podróży w prognozowaniu zmian potencjałowej dostępności drogowej na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2

• Autorzy: Rosik P. , Stępniak M.

Warianty tytułu

EN

Travel length in the forecasting of potential road accessibility changes on case of two A2 motorway sections

• Konferencja: Modelowanie podróży i prognozowanie ruchu (15-16.11.2012 ; Kraków, Polska)
• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie rezultatów badań nad dostępnością potencjałową na poziomie gminnym zrealizowanych w 2012r. w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Wskaźnik drogowej dostępności potencjałowej gmin uzyskano poprzez zsumowanie trzech komponentów: potencjału własnego, potencjału krajowego oraz potencjału zewnętrznego (międzynarodowego). Wskaźnik pozwala na wykonanie symulacji zmian dostępności w wyniku realizacji poszczególnych inwestycji infrastrukturalnych. W artykule symulację wykonano na przykładzie dwóch odcinków autostrady A2 – Łódź Północ-Warszawa oraz Świecko-Nowy Tomyśl. Zmiany drogowej dostępności potencjałowej gmin zostały pokazane na poziomie krajowym oraz międzynarodowym. Celem podróży dla wszystkich symulacji była liczba ludności w rejonach komunikacyjnych. Prognozowanie zmian dostępności ma na celu wskazanie priorytetów realizacji poszczególnych odcinków sieci w kontekście ich znaczenia dla zmian dostępności na różnych poziomach analizy. Szczególną rolę pełni również zakładana długość podróży, która różnicuje się poprzez dobór odpowiednich parametrów funkcji oporu przestrzeni. Dla wykorzystanej w referacie funkcji wykładniczej wykorzystano podział na podróże krótkie (β= 0,02) i długie (β = 0,005). W artykule wskazano, iż różnice w zmianach dostępności między krótkimi i długimi podróżami są najwyższe w kontekście międzynarodowym po otwarciu odcinka peryferyjnego położonego blisko tzw. europejskiego rdzenia (Świecko-Nowy Tomyśl). Jednocześnie odcinek ten nie ma dużego znaczenia dla zmian dostępności w ujęciu krajowym (niezależnie od długości podróży). Z kolei odcinek położony w centralnej Polsce skutkuje generalnie większymi zmianami dostępności na obszarze całego kraju. Jednak różnice między wariantami w zmianach dostępności nie są tak duże, jak przy odcinku peryferyjnym. Zastosowana w niniejszym artykule metoda badawcza w postaci tzw. dostępności potencjałowej daje ogromne możliwości ewaluacyjne zarówno w formie ewaluacji ex-post jak i ex-ante. Dzięki zastosowaniu modelu potencjału istnieje możliwość porównywania odcinków sieci drogowej pod kątem zmian dostępności w zależności od długości podróży, zasięgu przestrzennego badania, a także, co nie było tematem niniejszego artykułu, z punktu widzenia atrakcyjności celu podróży, a także typu i gałęzi transportu lub motywacji podróży.

EN

The purpose of this paper is to present the research results on potential accessibility at the community level. The potential road accessibility index of the communes was obtained by summing up the three following components: inner potential, national potential and external (international) potential. The index allows to perform a simulation of changes in accessibility resulting from particular infrastructure investments. Simulation was carried out basing on the case of two sections of the A2 motorway: Lodz North - Warsawa and Swiecko – Nowy Tomysl. The changes in potential road accessibility of the municipalities were shown at national and international levels. Forecasting the changes in accessibility aims at identifying the priorities for implementation of individual sections of the road network in terms of their relevance to changes in the accessibility at different levels of the analysis. A special role is assigned to the assumed journey duration, which is differentiated by selecting appropriate parameters of the spatial resistance function. For the exponential function used in the paper a division into short (β=0.02) and long (β = 0.005) travel was applied. A research method implemented in the article in the form of potential accessibility offers great evaluation possibilities for both ex-post and ex-ante assessment. With the application of the potential model it is possible to compare the road network sections in terms of changes in accessibility depending on trip length, spatial scope of the study, and what was not the subject of this article, from the destination attractiveness point of view as well as the type and mode of transport or travel motivation.

Słowa kluczowe

PL

dostępność potencjałowa; symulacje zmian dostępności; autostrada A2; długość podróży; zasięg przestrzenny badania

EN

potential accessibility; accessibility simulation; A2 motorway; travel length; spatial scope

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej. Oddział w Krakowie
• Czasopismo: Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 1(97)
• Strony: 173--191
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rosik P.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa, tel. [phone]

autor

Stępniak M.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

Bibliografia

• [1] Ball R., 1996, Local sensitivities and the representation of peripherality, Journal of Transport Geography, 4 (1), pp. 27-36.
• [2]Baradaran S., Ramjerdi F., 2001, Performance of Accessibility Measures in Europe, Journal of Transportation and Statistics, 4, 2-3, pp. 31-48.
• [3] Bröcker J., 1989, How to eliminate certain defects of the potential formula, Environment and Planning A, 21, 6, pp. 817-830.
• [4] Bruinsma F.R., Rietveld P., 1998, The Accessibility of European Cities: Theoretical Framework and Comparison of Approaches. Environment and Planning, 30, 3, pp. 499-521.
• [5] Copus A.K., 2001, From core-periphery to polycentric development: concepts of spatial and aspatial peripherality, European Planning Studies, 9 (4), pp. 539-552.
• [6] Dalvi M.Q., Martin K.M., 1976, The measurement of accessibility: some preliminary results, Transportation, 5, pp. 17-42.
• [7] Fotheringham A.S., 1983, A new set of spatial-interaction models: the theory of competing destinations, Environment and Planning A, 15, pp. 15-36.
• [8] Frost M. E., Spence N. A., 1995, The Rediscovery of Accessibility and Economic Potential: the Critical Issue of Self-potential. Environment and Planning A, 27, pp. 1833-1848.
• [9] Geurs K. T., Ritsema van Eck, 2001, Accessibility Measures: Review and Applications. RIVM report 408505 006, National Institute of Public Health and the Environment, Bilthoven.
• [10] Geurs K. T., van Wee B., 2004, Accessibility Evaluation of Land-use and Transport Strategies: Review and Research Directions. Journal of Transport Geography, 12, pp. 127-140.
• [11] Gutiérrez J., 2001, Location, economic potential and daily accessibility: an analysis of the accessibility impact of the high-speed line Madrid-Barcelona- French border, Journal of Transport Geography, 9, pp. 229-242
• [12] Gutiérrez J., Condeco-Melhorado A., López E., Monzón A., 2011, Evaluating the European added value of TEN-T projects: a methodological proposal based on spatial spillovers, accessibility and GIS, Journal of Transport Geography.
• [13] Gutiérrez J., Gómez G., 1999, The impact of orbital motorways on intrametropolitan accessibility: the case of Madrid’s M-40, Journal of Transport Geography, 7, pp. 1-15.
• [14] Ingram D. R., 1971, The Concept of Accessibility: a Search for an Operational Form. Regional Studies 5, pp. 101-107.
• [15] Keeble, D., Owens, P.L., Thompson, C., 1982, Regional accessibility and economic potential in the European Community, Regional Studies 16, pp. 419-432.
• [16] Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK PAN, Warszawa, vol. 241, 165 pp.
• [17] Kotavaara O., Antikainen H., Rusanen J., 2011, Population change andaccessibility by road and rail networks: GIS and statistical approach to Finland 1970–2007, Journal of Transport Geography, 19, pp. 926-935.
• [18] Laird J.L., Nellthorp J., Mackie P.J., 2005, Network effects and total economic impact in transport appraisal, Transport Policy, 12, pp. 537-544.
• [19] Linneker B., Spence N., 1996, Road transport infrastructure and regional economic development. The regional development effects of the M25 London orbital motorway, Journal of Transport Geography, 4, 2, pp. 77- 92.
• [20] Rich D.C., 1978, Population potential, potential transportation cost and industrial location, Area, 10, pp. 222–226.
• [21] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, Warszawa, vol. 233, 307 pp.
• [22] Schürmann, C., Spiekermann, K., Wegener, M., 1997, Accessibility Indicators. Berichte aus dem Institut für Raumplanung 39, Dortmund: Institute of Spatial Planning, University of Dortmund.
• [23] Schürmann, C., Talaat, A., 2000, Towards a European Peripherality Index. Final Report. Report for General Directorate XVI Regional Policy of the European Commission, Berichte aus dem Institut für Raumplanung 53, Dortmund, IRPUD.
• [24] Song S., 1996, Some tests of alternative accessibility measures: a population density approach, Land Economics, 72, 4, pp. 474-482.
• [25]Spiekermann K., Neubauer J., 2002, European Accessibility and Peripherality: Concepts, Models and Indicators. Nordregio Working Paper, Stockholm.
• [26] Spiekermann K., Schürmann C., 2007, Update of selected potential accessibility indicators. Final report, Spiekermann & Wegener, Urban and Regional Research (S&W), RRG Spatial Planning and Geoinformation.
• [27] Spiekermann, K., Aalbu, H., 2004, Nordic Peripherality in Europe. Nordregio Report 2005, 4, Stockholm.
• [28] Spiekermann, K., Wegener M., Copus, A., 2002, Review of Peripherality Indices and Identification of Baseline Indicator, Deliverable 1 of AsPIRE – Aspatial Peripherality, Innovation, and the Rural Economy. Dortmund/ Aberdeen: S&W, IRPUD, SAC.
• [29] Stewart J. Q., 1947, Empirical Mathematical Rules Concerning the Distribution and Equilibrium of Population. Geography Review 37, pp. 461–485.
• [30] Tóth G., Kincses Á., 2011, Factors of accessibility potential models, Regional Science Inquiry Journal, 3 (1), pp. 27-44.
• [31] Van Excel J., Rienstra S., Gommers M., Pearman A., Tsamboulas D., 2002, EU involvement in TEN development: network effects and European value added, Transport Policy, 9, pp. 299-311.
• [32] Vickerman R., 2000, Evaluation methodologies for transport projects in the United Kingdom, Transport Policy, 7, pp. 7-16.
• [33] Wegener, M., Eskelinnen, H., Fürst, F., Schürmann, C., Spiekermann, K., 2001, Criteria for the Spatial Differentiation of the EU Territory: Geographical Position, Forschungen 102, 2, Bonn, Bundesamt für Bauwesen und Raumordnung.