Wpływ nanorurek węglowych występujących w powietrzu środowiska pracy na układ oddechowy człowieka

• Autorzy: Kondej Dorota

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.8510

Warianty tytułu

EN

Impact of carbon nanotubes in the air of work environment on human's respiratory system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nanorurki węglowe stanowią ważną grupę nanomateriałów. W artykule przedstawiono ich krótką charakterystykę oraz występowanie w powietrzu środowiska pracy. Omówiono budowę układu oddechowego człowieka, który jest główną drogą narażenia zawodowego na nanorurki węglowe oraz mechanizmy jego oczyszczania ze zdeponowanych cząstek. Zaprezentowano wyniki badań wpływu wybranych nanorurek węglowych na właściwości powierzchniowe monowarstwy utworzonej z fosfatydylocholiny, która jest głównym składnikiem surfaktantu płucnego.

EN

Carbon nanotubes are an important group of nanomaterials. The article presents their short characteristics and their presence in the air of work environment. The structure of the human respiratory system that is the main way of occupational exposure to carbon nanotubes, and mechanisms of its purification from deposited particles were discussed. The results of research on the influence of selected carbon nanotubes on the surface properties of a monolayer formed from phosphatidylcholine, which is the main component of the pulmonary surfactant, are presented.

Słowa kluczowe

PL

nanorurki węglowe; narażenie; surfaktant płucny; monowarstwa; fosfatydylocholina

EN

carbon nanotube; exposure; pulmonary surfactant; monolayer; phosphatidylcholine

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 1
• Strony: 19--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Kondej Dorota

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

Bibliografia

• [1] Zalecenie Komisji z dnia 18 października 2011 r. dotyczące definicji nanomateriału (tekst mający znaczenie dla EOG) (2011/696/UE). Dz.U. UE L 275/38 z dn. 20 października 2011
• [2] Dobrovolskaia MA., Shurin M., Shvedova A.A. Current understanding of interactions between nanoparticles and the immune system. „Toxicology and Applied Pharmacology”, 2016,299:78-89
• [3] Gehr P. Interaction of nanoparticles with biological systems. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 2018, 172:395-399
• [4] Świdwińska-Gajewska A.M., Czerczak S. Nanorurki węglowe - charakterystyka substancji, działanie biologiczne i dopuszczalne poziomy narażenia zawodowego. „Medycyna Pracy” 2017,68,2:259-276
• [5] Walczyk M., Biniak S. Elektrochemiczne zachowanie wielościennych nanorurek węglowych modyfikowanych amoniakiem. „Inżynieria i Ochrona Środowiska” 2013,16,2: 235-243
• [6] Carbon Nanotubes (CNT) Market by Type (Single, Multi Walled), Method (Chemical vapor Deposition, Catalytic Chemical vapor Deposition, High Pressure Carbon Monoxide), Application (Electronics, Chemical, Batteries, Energy Medical) - Global Forecast to 2023. „Markets and Markets”. (23.11.2018) https://www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/carbon-nanotubes-139.html
• [7] Castranova V., Schulte P.A., Zumwalde R.D. Occupational nanosafety considerations for carbon nanotubes and carbon nanofibers. „Accounts of Chemical Research” 2013,46:42-49
• [8] Oberdörster G., Castranova V., Asgharian B., Sayre P. Inhalation Exposure to Carbon Nanotubes (CNT) and Carbon Nanofibers (CNF): Methodology and Dosimetry. „Journal of Toxicology and Environmental Health, Part B. Critical Reviews” 2015,18,3-4:121-212
• [9] Han J.H., Lee E.J., Lee J.H., So K.P, Lee Y.H., Bae G.N. Monitoring multiwalled carbon nanotube exposure in carbon nonotube research facility. „Inhalation. Toxicology” 2018,20,8:741-749
• [10] Maynard A.D., Baron P.A., Foley M., Shvedova A.A., Kisin E.R., Castranova V. Exposure to carbon nanotube material: Aerosol release during the handling of unrefired single- walled carbon nanotube material. „Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A” 2004, 67,1:87-107
• [11] Mercer R.R., Scabilloni J.E, Hubbs A.F., Battelli L.A., Mc-Kinney W., Friend S. Distribution and fibrotic response following inhalation exposure to multi-walled carbon nanotubes. „Particle and Fibre Toxicology” 2013:10:33
• [12] Nahar K., Gupta N., Gauvin R., Absar S., Patel B., Gupta V., Khademhosseini A., Ahsan F. In vitro, in vivo and ex vivo models for studying particle deposition and drug absorption of inhaled pharmaceuticals. „European Journal of Pharmaceutical Sciences” 2013,49:805-818
• [13] Hussain M., Madl P,. Khan A. Lung deposition predictions of airborne particles and the emergence of con temporary diseases. Part-l. „The Health” 2011,2,2:51-59
• [14] Sosnowski T.R. Aerozole wziewne i inhalatory. WIChiP PW, Warszawa 2012
• [15] Gradoń L., Majchrzycka K. Efektywna ochrona układu oddechowego przed zagrożeniami pyłów CIOP Warszawa 2001
• [16] Zhang J., Wu L., Chan H.K., Watanabe W. Formation, characterization, and fate of inhaled drug nanoparticles. „Advanced Drug Delivery Reviews” 2011,63,6:441-455
• [17] Sosnowski T.R. Efekty dynamiczne w układach ciecz-gaz z aktywną powierzchnią międzyfazową. Prace Wydziału Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej, t. XXX, z.2., Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2006
• [18] Gradoń L., Podgórski A. Hydrodynamical model of pulmonary clearance. „Chemical Engineering Science” 1989,44,3:741 -749
• [19] Kondej D., Sosnowski T.R. Metoda badania wpływu nanocząstek na właściwości powierzchniowe monowarstwy głównego składnika surfaktantu płucnego (DPPC) w układzie wagi Longmuira-Wilhe „ Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy” 2013,2,76:143-153
• [20] Pośniak M., Dobrzyńska E., Szewczyńska M. Projektowane nanomateriaty w środowisku pracy. Narzędzia do oceny ryzyka. Przemysł Chemiczny” 2012,4:588-593
• [21 Zapór L. Nonomateriały ceramiczne - potencjalne czynniki ryzyka zawodowego. Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka” 2016,532,1:18-21

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).