Kontrola zbrojeń i traktaty rozbrojeniowe dotyczące broni jądrowej

• Autorzy: Zarychta S.

Warianty tytułu

EN

Arms control and nuclear weapons disarmament treaties

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W okresie „zimnej wojny” broń jądrowa była ważnym elementem strategii USA i NATO oraz doktryny wojennej ZSRR i Układu Warszawskiego. Stanowiła podstawę bezpieczeństwa globalnego. Z perspektywy czasu, wydaje się jednak, że ze względu na niszczycielską moc, była ona raczej polityczno‐strategicznym środkiem odstraszania, powstrzymywania, a nie realną bronią do użycia podczas konfliktu. Broń jądrowa oraz środki jej przenoszenia spowodowały rewolucyjne zmiany zarówno w sztuce wojennej, jak i zasadach prowadzenia działań bojowych, a nagromadzone zapasy broni jądrowej mogły kilkakrotnie zniszczyć życie na kuli ziemskiej. Istniała zatem pilna potrzeba powstrzymania wyścigu zbrojeń i rozpoczęcia procesu rozbrojeniowego w ramach kontroli zbrojeń. Artykuł analizuje zawarte traktaty i układy rozbrojeniowe dotyczące ograniczenia i redukcji zbrojeń i utworzenia stref bezatomowych.

EN

During „cold war” nuclear weapon was impotent component of US and NATO strategy, and Soviet Union and Warsaw Pact war doctrine. It constituted base of global security. Nuclear weapon and delivery systems caused revolutionary changes both art of warfare as well as rules of conduct warfare. Gathered supplies of nuclear weapon could several times destroy life of earth. There was emergency need to stop arms race and start to talk about arms limitation and arms control. The article analysis the broader issue of arms limitation treaties and nuclear free zone treaties.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo globalne; bezpieczeństwo państwa; porozumienia rozbrojeniowe; broń atomowa

• Wydawca: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte
• Czasopismo: Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego
• Rocznik: 2015
• Tom: R. IX cz. IV
• Strony: 283--302
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zarychta S.

• Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego

Bibliografia

• [1] Multan W., Porozumienia rozbrojeniowe po II wojnie światowej, PWN, Warszawa 1985.
• [2] Multan W., Problemy rozbrojenia europejskiego 1945‐1975, PWN, Warszawa 1979.
• [3] Żurek M., Tworzenie stref bezatomowych a bezpieczeństwo globalne, Edukacja dla bezpieczeństwa, Służby specjalne w systemie bezpieczeństwa państwa, Poznań 2012.
• [4] Układ o zakazie prób broni nuklearnej w atmosferze, w przestrzeni kosmicznej i pod wodą, sporządzony w Moskwie dnia 5 sierpnia 1963 r., Dz.U.63.52.188.
• [5] Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z księżycem i innymi ciałami niebieskimi, sporządzony w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie dnia 27 stycznia 1967 r. (dz. u.68.14.82 z dnia 15 maja 1968 r.).
• [6] Układ o zakazie umieszczania broni jądrowej i innych rodzajów broni masowej zagłady na dnie mórz i oceanów oraz w jego podłożu, sporządzony w Moskwie, Waszyngtonie i Londynie dnia 11 lutego 1971 r., Dz.U.72.44.275.
• [7] Interim agreement between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics on certain measures with respect to the Limitation of Strategic Offensive Arms (SALT I), http://cns.miis.edu/inventory/pdfs/aptsaltI.pdf.
• [8] International Atomic Energy Agency, https://www.iaea.org/.
• [9] Pelindaba Text of the African Nuclear‐Weapon‐Free Zone Treaty, https://www.iaea.org/About/Policy/GC/GC40/Documents/pelindab.html.
• [10] South Pacific Nuclear‐Free Zone (SPNFZ) Treaty of Rarotonga, NTI, http://www.nti.org/ treaties‐and‐regimes/south‐pacific‐nuclear‐freezone‐spnfz‐treaty‐rarotonga/.
• [11] Southeast Asian Nuclear‐Weapon‐Free‐Zone (SEANWFZ) Treaty (Bangkok Treaty), NTI, http://www.nti. org/treaties‐and‐regimes/southeast‐asiannuclear‐weapon‐free‐zone‐seanwfz‐treaty‐bangkok‐treaty/.
• [12] The Antarctic Treaty Systems, http://www.state.gov/documents/organization/15272.pdf.
• [13] Treaty Between the United States of America and the Russian Federation on the Further Reduction and Limitation of Strategic Offensive Arms, http://www.state.gov/t/avc/trty/104150.htm#text.
• [14] Treaty Between the United States of America and the Russian Federation On Strategic Offensive Reductions (The Moscow Treaty), http://www.state.gov/t/isn/10527.htm.
• [15] Treaty Between the United States of America and the Russian Federation On Measures For The Further Reduction And Limitation Of Strategic Offensive Arms, http://www.state.gov/t/avc/newstart/index.htm.
• [16] Treaty Between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republic on the Limitation of Anti‐Ballistic Missile Systems, http://www.state.gov/www/global/arms/treaties/abm/abm2.html.
• [17] Treaty Between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republic on the Limitation of Strategic Offensive Arms, together with agreed statements and common understandings regarding the Treaty, http://www.state.gov/www/global/arms/treaties/salt2‐2.html.
• [18] Treaty between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics on the Elimination of their Intermediate‐range and Shorter‐range Missiles, http://www.state.gov/www/global/arms/treaties/inf2.html.
• [19] Treaty Between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics on the Reduction and Limitation of Strategic Offensive Arms, http://www.state.gov/documents/organization/27360.pdf.
• [20] Treaty on a Nuclear‐Weapon‐Free Zone in Central Asia (CANWFZ), http://disarmament.un.org/treaties/t/canwfz/text.
• [21] Treaty on the non‐proliferation of nuclear weapons, http://www.un.org/disarmament/WMD/Nuclear/pdf/ NPTEnglish_Text.pdf.