Kształtowanie tożsamości krajobrazów sakralnych

• Autorzy: Sowińska B.

Warianty tytułu

EN

Shaping of identity of sacred landscapes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W świetle współczesnych procesów laicyzacji przestrzeni koniecznym staje się zachowanie swoistych cech krajobrazu sakralnego, decydujących o jego duchowym wymiarze i wpływających na religijne (duchowe) przeżycia przebywających w tej przestrzeni osób. Celem artykułu jest próba sformułowania zestawu cech, decydujących o tożsamości sakralnych wnętrz architektoniczno-krajobrazowych, które powinny być brane od uwagę w procesie ich kształtowania. Zidentyfikowano sześć wyróżników odnoszących się do przestrzeni materialnej – Kontekst przyrodniczo-przestrzenny, Forma architektoniczna, Forma użytkowania i stan zachowania, Integralność, Czytelność i Otwartość – oraz sześć do przestrzeni niematerialnej – Powiązanie z wydarzeniami, Nazwa miejsca, Multisensoryczność, Dynamika, Nastrój i Odczuwane emocje i uczucia, w sumie dwanaście atrybutów.

EN

In the light of the current proceses of space transformation it is needed to maintain the specific features of sacred landscape which decide about its spiritual dimention and affect the religious (spiritual) experinces of people being in a given place. The aim of the article is to formulate a set of features which decide about identity of particular sacred architectonical-landscape interiors and should be taken into consideration while shaping that places. As a result were identified six tangible distinguishing marks of sacred landscape – Natural-spatial context, Architectonical form, Form of use and state of preservance, Integrity, Readability and Openess – and six intangible ones – Connection with nature; Name of place; Multisensory; Dynamic; Atmosphere; Noticing emotions and feelings, twelve attributes in total.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz sakralny; tożsamość miejsca; kształtowanie krajobrazu; kanon miejsca

EN

sacred landscape; place identity; landscape shaping

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 17
• Strony: 78--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab.

Twórcy

autor

Sowińska B.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

Bibliografia

• Bastian O., Krönert R., Lipsky Z., 2006: Landscape diagnosis on different space and time scales – a challenge for landscape planning. Landscape Ecology, vol. 21: 359-374.
• Bernat S., 2008a: Dźwięk w krajobrazie – stan i perspektywy badań, Wydawnictwo UMCS, Lublin: 1-58.
• Bernat S., 2008b: Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 11:100-121.
• Bogdanowski J., 1976: Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo PAN; Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: 1-271.
• Bogdanowski J., 1983: Wprowadzenie do regionalizmu architektoniczno-krajobrazowego. Wiadomości ekologiczne, tom 29. Warszawa: 183-197.
• Chmielewski T.J., 2012: Systemy krajobrazowe: struktura – funkcjonowanie – planowanie. Wydawnictwo PWN, Warszawa: 1-408.
• Dąbrowska-Budziło K., 2001: Wartości niematerialne krajobrazu kulturowego [w:] Krajobraz kulturowy – idee, problemy, wyzwania (red.): U. Myga-Piątek, Sosnowiec: 24-29.
• Dąbrowska-Budziło K., 2011: Genius loci, jako potencjalne źródło inspiracji dla kształtowania krajobrazu. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15: 227-235.
• Déjeant-Pons M. 2006: The European Landscape Convention. The Forum UNESCO University and Heritage. 10th International Seminar “Cultural Landscapes in the 21st Century”; Newcastle-upon-Tyne: 1-19.
• Gutowska K., 2000: O doskonałości artystycznej oraz trwałości i nietrwałości obiektów materialnych stanowiących kulturowe dziedzictwo [w:] Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym (red.): K. Gutowska, Warszawa 2000: 38-53.
• Instrukcja o postępowaniu w sprawie zabytkowych świątyń i ich wyposażenia dla Diecezji Toruńskiej, 1998 [w:] Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym (red.): K. Gutowska, Warszawa 2000: 218-227.
• Kowalczyk A., 2004: Zastosowanie modelu płaty i korytarze do waloryzacji środowiska przyrodniczego dla potrzeb rekreacji [w:] Płaty i korytarze jako elementy struktury krajobrazu – możliwości i ograniczenia koncepcji (red.): A. Cieszewska, Problemy Ekologii Krajobrazu tom XIV, Warszawa: 1-9.
• Królikowski J., 2011: Chrześcijańska interpretacja ducha miejsca. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15: 29-37.
• Löffler J. 2002: Landscape spheres [w:] Development and Perspectives of Landscape Ecology (eds.): O. Bastian, U. Steinhardt, Kluwer Acad. Publ., Dordrecht, The Netherlands: 49-51.
• Łuczak A., 2000: Istota tożsamości miasta. Samorząd Terytorialny, nr 10: 1-50.
• Myczkowski Z., 2003: Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce. Monografie Politechniki Krakowskiej. Architektura, 285. Politechnika Krakowska, Kraków: 1-228.
• Myczkowski Z., 2009: Tożsamość miejsca w krajobrazie [w:] Fenomen Genius Loci tożsamość miejsca w kontekście historycznym i współczesnym (red.): B. Gutkowski, Muzeum Pałac w Wilanowie, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Warszawa: 153-162.
• Nohl W., 2001: Sustainable landscape use and aesthetic perception – preliminary reflection on future landscape aesthetic, Landscape and Urban Planning 54 (4): 223-237.
• Raszeja E., Gałecka A., 2011: Nowe podejście do ochrony krajobrazu kulturowego – budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o czytelna narracje krajobrazową. Architektura, tom 2 (2011), Wrocław: 16-23.
• Sowińska B., Oleś A., Chmielewski T.J., 2007: Analiza kompozycji krajobrazowej i wytyczne do rewaloryzacji zespołu źródliskowo-sakralnego w Trzęsinach na Roztoczu Zachodnim. Przyroda i miasto tom IX. Wydawnictwo SGGW, Warszawa: 248-258.
• Sowińska B., Soszyński D., 2012: Od zapomnienia do przekształcenia czyli o różnorodności krajobrazów sakralnych Roztocza. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 17, w tym tomie.
• Stanowicka-Traczyk A., 2008: Kształtowanie wizerunku miasta na przykładzie miast polskich, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Olsztyn: 1-176.
• Wojciechowski K.H., 1986: Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu, Rozprawa habilitacyjna, Wydawnictwo UMCS, Lublin: 1-283
• Wojciechowski K.H., 2000a: Krajobraz jako zwierciadło stylu życia (I). Roztoczańskie spotkania, Tom 1, Zwierzyniec: 45-56.
• Wojciechowski K.H., 2000b: Krajobraz jako zwierciadło stylu życia (II). Roztoczańskie spotkania, Tom 1, Zwierzyniec: 114-128.
• Zachariasz A., 2011: Krajobrazy pamięci wyrazem tożsamości miejsca. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15: 310-326.