Sakralizacja przestrzeni wobec współczesności

• Autorzy: Chylińska D. , Kosmala G.

Warianty tytułu

EN

Sacralization of the space − towards present day

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Erozja współczesnego sakralnego krajobrazu kulturowego oraz rytuałów dnia codziennego i odświętnego pozwala niektórym wysnuć wniosek o laicyzacji świata zachodniego. Autorzy artykułu rozważają różne przejawy sakralizacji przestrzeni w przeszłości i współcześnie, w przestrzeni prywatnej i publicznej, zwracając przy tym uwagę na jej formę, znaczenia, genezę, upatrując w naznaczaniu przestrzeni religijnymi symbolami nie tylko chęci zamanifestowania wiary, ale również zapewnienia sobie bożej przychylności i protekcji, zaakcentowania miejsc ważnych uświęconych krwią czy tragizm gwałtownej śmierci. Sakralizacja niejednokrotnie może być przejawem terytorialności. Przeprowadzoną analizę uzupełniają wybrane przykłady. Autorzy konkludują, iż nie ma krajobrazu zdesakralizowanego, wolnego od jakiś form sacrum; nawet totalitaryzmy zwalczające religie tworzyły system odniesień na ich podobieństwo. Współcześnie mamy zatem do czynienia raczej z poszukiwaniami nowej niż z rezygnacją z duchowości.

EN

Erosion of present sacred landscape and rituals of everyday life (holidays etc.) let someone to conclusion about secularization of the Western Civilization. Authors consider different manifestations of space sacralization in the past and in present time, in public and private sphere, paying attention to its forms, meanings and genesis. Filling space with sacred signs and symbols means not only manifestation of faith, also a will to get of God’s Favour or Protection, to elevate and enshrine important blood or death sanctified places. Sacralization can be also a manifestation of territoriality. Analysis completed selected case studies. Authors come to conclusions that desacralised, free from sacred signs and meanings landscapes do not exist. Even global totalitarian ideologies (generally antireligious) create own points of reference similar to religious one. Contemporary, we can observe a search of new spirituality (more eclectic, more private) − it's not a secularization.

Słowa kluczowe

PL

sakralizacja; sacrum; krajobraz kulturowy; święta przestrzeń

EN

sacralization; sacrum; cultural landscape; sacred space

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 17
• Strony: 47--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot.

Twórcy

autor

Chylińska D.

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Wrocław, Polska

autor

Kosmala G.

• Akademia Wychowania Fizycznego, Katedra Turystyki, Katowice, Polska

Bibliografia

• Chylińska D, Kosmala G., 2012: Święta przestrzeń a przestrzeń świecka czyli o zmaganiach sacrum z turystyką i (po)nowoczesną codziennością (w druku).
• Bierwiaczonek K., 2011: Landmarki i miejsca święte. Społeczne znaczenia i role kościołów w miastach górnośląskich [w:] Miasto i sacrum (red.): M. Kowalewski, A.M. Królikowska, NOMOS, Kraków: 87-98.
• Czyński M., 2006: Architektura w przestrzeni ludzkich zachowań: wybrane zagadnienia bezpieczeństwa w środowisku zabudowanym, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
• Czyński M., 2010: Architektura, stres i potrzeba bezpieczeństwa, Przestrzeń i forma, 10, 153-162.
• Dereń M., 2000: Bogowie haitańskiego Wudu: taniec nieba i ziemi, Wydawnictwo A, Kraków.
• Dobesz J., 1999: Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Eliade M., 1996: Sacrum i profanum, Wyd. KR, Warszawa.
• Kosmala G., 2004: Pomniki wojenne w krajobrazie kulturowym województwa opolskiego − zróżnicowanie i konflikt (zarys problemu), Studia Śląskie LXIII: 249-264.
• Kowalewski M., Kowalewska D., 2011: Katedra jako stereotyp przestrzenny. Przypadek kościoła p.w. św. Jakuba w Szczecinie [w:] Miasto i sacrum (red.): M. Kowalewski, A.M. Królikowska, NOMOS, Kraków: 75-86.
• MacCannell D., 2002: Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, Muza, Warszawa.
• Mariański J., 1983: Przemiana religijności ludowej w środowisku wiejskim [w:] Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana (red.): W. Piwowarski, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław: 241-280.
• Mariański J., 2010: Nowa duchowość − alternatywa czy dopełnienie religijności [w:] Religijność i duchowość − dawne i nowe formy (red.): M. Libiszowska-Żółtkowska, S. Grotowska, Nomos, Kraków: 19-34.
• Mazurski K.R., 2009: Sakralizacja przestrzeni polskich gór [w:] Geografia historyczna a badania społeczno-gospodarcze (red.): J. Szczepankiewicz-Battek, PWSzZ im. Witelona w Legnicy, Legnica: 81-86.
• Ożóg K. S., 2005: Jan Paweł II w rzeźbie pomnikowej po 2005 roku. Próba diagnozy zjawiska [w:] Rzeźba Polska (red.): K. Chrudzimska-Uhera, B. Gutowski, Tom. XIII. Rzeźba w Polsce (1945-2008): 53-58.
• Roux J.P. 1994: Krew. Mity, symbole, rzeczywistość, Znak, Kraków.
• Sopher D.E., 1967: Geography of religions, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
• Sulima M., 2007: Symboliczne przestrzenie domu, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej, Architektura. Zeszyt 20: 81-91.
• Sulima M., 2008: Rola religii w kształtowaniu przestrzeni domu wiejskiego, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej, Architektura. Zeszyt 21: 81-91.
• Wojtucki D., 1999: Szubienice w województwie dolnośląskim, Wrocław.
• Wojtucki D., 2005: Zabójstwo i pojednanie − kamienne krzyże na Górnych Łużycach. Cz. 1. Powiat Zgorzelecki, Szkice Górnołużyckie, tom 10: 5-18.