Strukturalne uwarunkowania rzeźby Wyżyny Lubelskiej i Roztocza

Dobrowolski, R.; Harasimiuk, M.; Brzezińska-Wójcik, T.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Strukturalne uwarunkowania rzeźby Wyżyny Lubelskiej i Roztocza

Autorzy

Dobrowolski R. , Harasimiuk M. , Brzezińska-Wójcik T.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Structural control on the relief in the Lublin Upland and the Roztocze region

Języki publikacji

Abstrakty

The main relief features of the Lublin Upland (sensu Jahn, 1956) and Roztocze were formed during the early and middle Cenozoic stages of the Meta-Carpathian Ridge morphogenesis. They are clearly conditioned by the structure of the Upper Cretaceous-Palaeogene complex of the marginal part of the East European Craton. The following factors were of fundamental significance for the relief development in the study area: 1) Alpine and modern tectonic activity, which conditioned the horst nature of some morphostructures and the type of fissuring of rock massif, and 2) lithological diversity of the Upper Cretaceous-Palaeogene complex as well as the Miocene and Pliocene deposits, which influenced its strength features.

Słowa kluczowe

struktura morfologiczna skalne stryuktury dolnokredowe masyw górski neotektonika Wyżyna Lubelska Roztocze

structural morphology structure of Upper Cretaceous rock massif neotectonics Lublin Upland Roztocze region

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2014

Tom

Vol. 62, nr 1

Strony

51–--56

Opis fizyczny

Bibliogr. 72 poz., rys.

Twórcy

autor

Dobrowolski R.

rdobro@poczta.umcs.lublin.pl

Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, al. Kraśnicka 2 cd, 20–718 Lublin

autor

Harasimiuk M.

rdobro@poczta.umcs.lublin.pl

Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, al. Kraśnicka 2 cd, 20–718 Lublin

autor

Brzezińska-Wójcik T.

rdobro@poczta.umcs.lublin.pl

Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, al. Kraśnicka 2 cd, 20–718 Lublin

Bibliografia

1. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. 1998 - Topolineamenty w strefie krawędziowej Roztocza Tomaszowskiego i ich związek z planem strukturalnym podłoża. Annales UMCS, B, 52: 41-56.
2. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. 1999 - Aktywność tektoniczna w północno-wschodniej strefie krawędziowej Roztocza Tomaszowskiego w świetle wskaZników morfometrycznych. Prz. Geol., 47: 840-845.
3. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. 2002a - Przełom doliny Sopotu przez strefę krawędziową Roztocza Tomaszowskiego (SE Polska). Annales UMCS, B, 54: 83-97.
4. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. 2002b - The dependence of relief on tectonic in the South-West Escarpment zone of Tomaszowskie Roztocze (SE Poland). Landform Analysis, 3: 13-24.
5. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. & HARASIMIUK M. 1998 - Przełom doliny Sopotu przez strefę krawędziową Roztocza Tomaszowskiego. [W:] Krzowski Z., Harasimiuk M., Brzezinska-Wójcik T., Michalczyk Z., Rzechowski J. & Superson J. (red.), LXIX Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego „Budowa geologiczna Roztocza (100- ecie badan polskich geologów)”. Krasnobród, 23-26.09.1998. Wyd. UMCS, Lublin: 187-193.
6. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. & SUPERSON J. 2001 - Wpływ ruchów neotektonicznych na warunki rozwoju doliny górnego Wieprza na Roztoczu Tomaszowskim (SE Polska). [W:] Kostrzewski A. (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. T. III. Wyd. Nauk. UAM, Geografia, Poznań, 64: 85-103.
7. BUŁA S., DRZYMAŁA J. & MAŁEK M. 2000 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Nielisz (861). Państw. Inst. Geol., s. 33.
8. BURACZYŃSKI J. 1980/1981 - Development of Valleys in the Escarpment Zone of the Roztocze. Annales UMCS, B, 35/36: 81-102.
9. BURACZYŃSKI J. 1984 - Wpływ tektoniki na rozwój dolin strefy krawędziowej Roztocza. Rocznik Pol. Tow. Geol., 54: 209-225.
10. BURACZYŃSKI J. 1993 - Rola neotektoniki w ewolucji dolin rzecznych strefy krawędziowej Roztocza koło Frampola. [W:] Harasimiuk M., Krawczuk J. & Rzechowski J. (red.), Tektonika Roztocza i jej aspekty sedymentologiczne, hydrogeologiczne i geomorfologiczno-krajobrazo- we. Materiały polsko-ukrainskiej konferencji terenowej. 16-20 czerwca 1993, Lublin-Lwów. Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Lublin: 56-65.
11. BURACZYŃSKI J. 1997 - Roztocze. Budowa-rzeźba-krajobraz. Wyd. ZGR UMCS, Lublin: 1-189.
12. BURACZYŃSKI J. (red.) 2002 - Roztocze. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Lubelskie, Lublin: 1-341.
13. BURACZYŃSKI J. & RZECHOWSKI J. 2006 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Lubycza Królewska (929). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 30.
14. BURACZYŃSKI J. & SUPERSON J. 2002 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Komarów (895). Panstw. inst. Geol., Warszawa: 33.
15. BURACZYŃSKI J., BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. & SUPERSON J. 1997 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Tomaszów Lubelski (928). Państw. inst. Geol., Warszawa.
16. CIEŚLIŃSKI S. 1993 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Zakrzówek (822). Państw. inst. Geol., Warszawa: 28.
17. CIEŚLIŃSKI S. 2001 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Wysokie (823). Państw. inst. Geol., Warszawa. CIEŚLIŃSKI S. & RZECHOWSKI J. 1997 - Mapa geologiczna Polski 1 : 200 000, ark. Chełm, Horodło. B - Mapa bez utworów czwartorzędowych. Wyd. Kartogr. Polskiej Agencji Ekologicznej S.A., Warszawa.
18. CIEŚLIŃSKI S., KUBICA B. & RZECHOWSKI J. 1994 - Mapa geologiczna Polski. 1 : 200 000, ark. Tomaszów Lubelski, Dołhobyczów. B - Mapa bez utworów czwartorzędowych. Wyd. Kartogr. Polskiej Agencji Ekologicznej S.A., Warszawa.
19. DOBROWOLSKI R. 1992 - Wpływ tektoniki na rozwój zjawisk krasowych na międzyrzeczu środkowego Wieprza i Bugu. Annales UMCS, B, 44-45: 105-117.
20. DOBROWOLSKI R. 1994 - Tektoniczne uwarunkowania rozwoju Zródliskowego torfowiska kopułowego „Krzywice” koło Chełma. Prz. Geol., 42: 532-535.
21. DOBROWOLSKI R. 1995 - Drobne struktury tektoniczne w skałach górnokredowych wschodniej części Wyżyny Lubelskiej a dyslokacje podłoża platformy wschodnioeuropejskiej w kenozoiku. Annales Soc. Geol. Polon., 65: 79-91.
22. DOBROWOLSKI R. 1998 - Strukturalne uwarunkowania rozwoju współczesnej rzeźby krasowej na międzyrzeczu środkowego Wieprza i Bugu., Wyd. UMCS, Lublin: 1-88.
23. DOBROWOLSKI R. 2000- Torfowiska węglanowe w okolicach Chełma - geologiczne i geomorfologiczne warunki rozwoju. [W:] Łętowski J. (red.), Walory przyrodnicze Chełmskiego Parku Krajobrazowego i jego najbliższych okolic. Wyd. UMCS, Lublin: 17-25.
24. DOBROWOLSKI R. 20o4 - Some aspects of paleokarst development in the Upper Cretaceous rocks of Chełm Hills (Lublin Upland, Eastern Poland). Geomorphologia Slovaca, 1 (IV): 22-27.
25. HABER M. 1989 - Dwa przekroje geofizyczne SW-NE w rejonie Chełma Lubelskiego. Kwart. Geol., 33: 429-446.
26. HARASIMIUK M. 1975 - Rozwój rzeźby Pagórów Chełmskich w trzeciorzędzie i czwartorzędzie. Pr. Geogr. IG PAN, 115: 1-94.
27. HARASIMIUK M. 1980 - Rzeźba strukturalna Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Rozprawa habilitacyjna. Wyd. UMCS, Lublin: 1-136.
28. HARASIMIUK M. & HENKIEL A. 1976 - Wpływ neotektoniki na rozwój dna doliny Wieprza powyżej przełomu łęczyńskiego. Kwart. Geol., 20: 928-929.
29. HARASIMIUK M. & HENKIEL A. 1981 - Kopalne formy dolinne w okolicy Łęcznej i ich znaczenie dla paleogeografii dorzecza Wieprza. Kwart. Geol.,25: 147-161.
30. HARASIMIUK M., HENKIEL A. & PĘKALA K. 1969 - Rozwój zjawisk krasowych okolic Frampola w pliocenie i czwartorzędzie. Annales UMCS [druk 1971], B, 24: 149-193.
31. HARASIMIUK M., HENKIEL A. & PĘKALA K. 1971 - Rola neotek- toniki w rozwoju współczesnych procesów krasowych w strefie krawędzi Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Annales UMCS [druk 1974], B, 26: 103-218.
32. HARASIMIUK M. & KRÓL T. 1984 - Krawędź Równiny Bełżyckiej w okolicy wsi Dobre. [W:] Maruszczak H. (red.), Wycieczki terenowe, Część 2, Przewodnik Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 13-15 IX 1984, Wyd. UMCS, Lublin: 113-118.
33. HENKIEL A. 1982 - Drobne struktury tektoniczne w północnej części Wyżyny Lubelskiej. Annales UMCS, B, 37: 73-84.
34. HENKIEL A. 1984 - Tektonika pokrywy mezo-kenozoicznej na północnym skłonie wału metakarpackiego. Ann. UMCS, B, 39: 15-38.
35. HENKIEL A. 1995 - Nowa koncepcja morfogenezy Wyżyny Lubelskiej - geologia i geomorfologia Równiny Bełżyckiej. Annales UMCS, B, 48 (1993): 133-152.
36. HENKIEL A. 1998 - Rozważania o paleoceńskim rozwoju budowy geologicznej i rzeźby północnej części Wyżyny Lubelskiej i jej przedpola. Annales UMCS, B, 53: 47-73.
37. HENKIEL A. 2001 - Geologia i geomorfologia Wyżyny Lubelskiej i Roztocza jako centralnego odcinka wału metakarpackiego. [W:] Zuchiewicz W. (red.), Materiały IV Ogólnoplskiej Konferencji Neotek- tonika Polski „Neotektonika, morfotektonika, sejsmotektonika - stan badań i perspektywy rozwoju”. Komisja Neotektoniki Komitetu Badań Czwartorzędu PAN, Kraków: 51-53.
38. JAHN A. 1956 - Wyżyna Lubelska. Rzeźba i czwartorzęd. Pr. Geogr. IG PAN, 7: 1-453.
39. JAROSIŃSKI M. 1994 - Pomiary kierunków naprężeń skorupy ziemskiej w Polsce na podstawie analizy breakouts. Prz. Geol., 42: 996-1003.
40. JAROSIŃSKI M. 2006 - Źródła współczesnych naprężeń tektonicznych w Europie Środkowej w świetle modelowań elementami skończonymi. Prz. Geol., 54: 700-709.
41. KOWALSKI W.C. & LISZKOWSKI J. 1972 - Współczesne pionowe ruchy skorupy ziemskiej w Polsce na tle jej budowy geologicznej. Biul. Geol. Uniw. Warsz., 14: 5-19.
42. KRASSOWSKA A. & ŻELICHOWSKI A.M. 1983 - Mapa geologiczna bez utworów młodszych od kredy 1:500 000. Tab. 33. [W:] Kozłowski S. & Żelichowski A.M. (red.), Atlas Geologiczno-surowco- wy obszaru lubelskiego. Wyd. Geol.
43. KRZYWIEC P. 2007 - Nowe spojrzenie na tektonikę regionu lubelskiego (SE Polska) oparte na wynikach interpretacji danych sejsmicznych. Biul. Państw. Inst. Geol., 422: 1-18.
44. KURKOWSKI S. 1994 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Krasnobród (894). Państw. Inst.Geol.
45. KURKOWSKI S. 1998 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Józefów (927). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 32.
46. KWAPISZ B. 1998 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Aleksandrów (926). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 28.
47. LISZKOWSKI J. 1975 - Wpływ pionowych ruchów skorupy ziemskiej na kształtowanie się warunków hydrogeologicznych wodonośców szczelinowych. Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. I Krajowe Symp. Wyd. Geol., 1: 279-290.
48. LISZKOWSKI J. 1982 - Geneza pola współczesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Rozprawy Uniw. Warsz., 174: 1-179.
49. MALINOWSKI J. 1977 - Wpływ neotektoniki na zmiany stosunków hydrogeologicznych Roztocza. Kwart. Geol., 21: 49-58.
50. MARSZAŁEK S. 2001 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Chodel (784). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 32.
51. MARSZAŁEK S., ALBRYCHT A. & BUŁA S. 1991 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Niedrzwica (785). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 33.
52. MARSZAŁEK S., MAŁEK M. & DRZYMAŁA J. 1994 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Szczebrzeszyn (860). Wyd. Geol., Warszawa: 32.
53. MARUSZCZAK H. 1966 - Zjawiska krasowe w skałach górnokredowych międzyrzecza Wisły i Bugu. Prz. Geogr., 38: 339-370.
54. MARUSZCZAK H. 1972 - Wyżyny lubelsko-wołyńskie. [W:] Klimaszewski M. (red.), Geomorfologia Polski, 1. PWN, Warszawa: 340-383.
55. MARUSZCZAK H. 2001 - Rozwój rzeźby wschodniej części wyżyn metakarpackich w okresie posarmackim. Prz. Geogr., 73: 253-280.
56. MARUSZCZAK H. & WILGAT T. 1956 - Rzeźba strefy krawędziowej Roztocza Środkowego. Annales UMCS, B, 10: 1-109.
57. NARKIEWICZ M. & DADLEZ R. 2008 - Geologiczna regionalizacja Polski - zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim. Prz. Geol., 56: 391-397.
58. NEY R. 1969 - Piętra strukturalne w północno-wschodnim obramowaniu zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. PAN, Oddz. Krakowski, 53: 1-95.
59. NOWAK J. 1922 - Z wycieczki na Narolszczyznę. Ziemia, 7: 127-128. PALIENKO V.P. 1992 - Novejshaja geodinamika i ee otrazenije v rel'efe Ukrainy. Naukova Dumka, Kiev: 1-116.
60. PAWŁOWSKI S. 1938 - Sur la morphologie de la lisiere meridionale du plateau de Lublin. Bull. Intern. de L'Ac. Pol. et de Lettr. Cl. de Sc. Mat. et Nat. Serie A. (Sc. Mat.), No 1-2A, Cracovie: 366-372.
61. POPIELSKI W. 1994 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Terespol (893). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 35.
62. POPIELSKI W. 2000 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Horyniec (960) i ark. Sieniawka (987). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 32.
63. POŻARYSKI W. 1974 - Obszar świętokrzysko-lubelski. [W:] Budowa geologiczna Polski, IV, Tektonika, cz. I. Wyd. Geol.: 314-362.
64. POŻARYSKI W. 1997 - Tektonika powaryscyjska obszaru świętokrzy- sko-lubelskiego na tle struktury podłoża. Prz. Geol., 45: 1265-1270.
65. ROMANEK A. & ZŁONKIEWICZ Z. 1988 - Mapa geologiczna Polski. 1 : 200 000. Sandomierz. B - Mapa bez utworów czwartorzędowych. Państw. Inst. Geol.
66. RZECHOWSKI J., CIEŚLIŃSKI S. & MARSZAŁEK S. 2008 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Hrebenne (961). Państw. Inst. Geol., Warszawa: 32.
67. SAMSONOWICZ J. 1926 - Szkic geologiczny okolic Rachowa nad Wisłą oraz transgresje albu i cenomanu. Sprawozd. Pol. Inst. Geol., 3: 45-118.
68. STARKEL L. 1972 - Karpaty Zewnętrzne. Kotlina Sandomierska. [W:] Klimaszewski M. (red.), Geomorfologia Polski. Polska Południowa, 1. PWN, Warszawa: 52-115, 138-166.
69. WĄGROWSKI A. 1995 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Janów Lubelski (858). Państw. Inst. Geol.
70. WĄGROWSKI A. 2001 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Turobin (859). Wyd. Kartogr. Polskiej Agencji Ekologicznej S.A., Warszawa.
71. WYRWICKA K. 1980 - Stratygrafia, facje i tektonika mastrychtu zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Kwart. Geol., 24: 805-819.
72. ZUCHIEWICZ W., BADURA J. & JAROSIŃSKI M. 2007 - Uwagi o neotektonice Polski: wybrane przykłady. Biul. Państw. Inst. Geol., 425: 105-128.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-5962da37-5770-4a86-b438-a75f4306eb58