Prahistoria w działalności i piśmiennictwie Karola Libelta

• Autorzy: Linetty J.

Warianty tytułu

EN

Prehistory in the work and writings of Karol Libelt

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Prehistoric archaeology constituted an important topic in the writings of Karol Libelt during the final stage of his work. As a result of several years’ research and bringing up this subject in his texts, Libelt made notable achievements in the field of prehistoric archaeology. The most important of them are: description of archaeological discoveries in Czeszewo, participation in a dispute over prehistoric chronology with Stefan Pawlicki in 1871, and also one of the first descriptions of the Stone Age in the Polish literature. Thus Libelt should be considered as a pioneer in prehistoric research, particularly the Stone Age, in Poland. Apart from that, among his undoubted achievements was propagation of the theory of evolution, although with reservations, during the earliest stage of Darwinism’s reception in Poland.

Słowa kluczowe

PL

Libelt Karol; nauka polska; historia nauki; historia archeologii

EN

Libelt Karol; Polish science; history of science; history of archaeology

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 60, nr 2
• Strony: 7--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 67 poz., il., faks.

Twórcy

autor

Linetty J.

• Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

• Z. Grot: Na drodze działań legalnych, [w:] Karol Libelt 1807–1875, red. Z. Grot: Warszawa–Poznań 1976.
• Z. Grot: Życie i działalność Karola Libelta, Warszawa – Poznań 1977.
• A. Wojtkowski: Karol Libelt, [w:] Wielkopolanie XIX wieku, red. W. Jakóbczyk, t. 1, Poznań 1966.
• A. Abramowicz: Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Warszawa – Łódź 1991.
• J. Kostrzewski: Dzieje polskich badań prehistorycznych, Poznań 1949.
• J. Gąssowski: Z dziejów Polskiej archeologii, Warszawa 1970.
• W. Hensel: Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, Poznań 1950.
• Z. Rajewski: Grodzisko w miejscowości Smuszewo, pow. Wągrowiec, „Wiadomości Archeologiczne” 1957, t. 24, z. 3, s. 255-257.
• D. Durczewski: Prasłowiański gród w Smuszewie, Poznań 1970.
• K. Libelt: Mieszkania nawodne przedhistoryczne, „Tygodnik Wielkopolski” 1870/71, nr wstępny, 1-5, s. 1-3, 13-14, 25-26, 37-38, 49-50, 61-62.
• A. Abramowicz: Wiek archeologii. Problemy polskiej archeologii dziewiętnastowiecznej, Warszawa 1967.
• J. Fogel: Archeologiczne tropy Józefa Łepkowskiego (1826 – 1894) w Wielkopolsce, „Opuscula Musealia” z. 8, 1996, s. 21-43.
• K. Libelt: Człowiek przedhistoryczny, „Na dziś. Pismo zbiorowe poświęcone Literaturze, naukom, Sztuce, Gospodarstwu krajowemu, Handlowi i Przemysłowi” t. 3, Kraków, s. 228-253.
• K. Libelt: Rozprawa geologiczno-antropologiczna, wstęp, wybór i opr. tekstu J. Linetty, Lednica 2013.
• Lednickie Serc pamiątki, red. A. M. Wyrwa, Lednica 2009.
• A. M. Wyrwa: Lednicka Custodia Memoriae. 40-lecie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Introductio, [w:] Custodia Memoriae, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy 40 lat istnienia, red. A. M. Wyrwa, Lednica 2009.
• J. Fogel: Pompeja Polska. Z dziejów archeologii wielkopolskiej XIX wieku: działalność Albina hr. Węsierskiego i Zbigniewa hr. Węsierskiego-Kwileckiego, Poznań 1991.
• J. Łepkowski: O zabytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa oraz Trzemeszna, Rogoźna, Kcyni, Dobieszewka, Gołańczy, Żnina, Gąsawy, Pakości, Kościelca, Inowrocławia, Strzelna i Mogilna (sprawozdania i studia), Kraków 1866.
• K. Darwin: O powstawaniu gatunków drogą naturalnego doboru, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras istot organicznych w walceo byt, tłum W. Mayzel, Warszawa 1874.
• K. Libelt: De pantheismo in philosophia, Berlin 1830.
• S. Dziamski: Poglądy społeczne, [w:] Karol Libelt 1807-1875, red. Z. Grot, Warszawa – Poznań 1976.
• K. Libelt: Dziewica Orleańska. Ustęp dziejów Francji, Poznań 1847.
• K. Libelt: Słowianie, „Przyjaciel Ludu” r. 6, 1840, nr 51 s. 401-405.
• K. Libelt: Starożytności słowiańskie Józefa Pawła Szafarzyka, tłumaczone z czeskiego na język polski przez H. N. Bońkowskiego, „Tygodnik Literacki” t. 3, nr 48, s. 383-384.
• Z. Grot: Życie i działalność Karola Libelta, Warszawa – Poznań 1977.
• K. Libelt: Żywot Jędrzeja Moraczewskiego przez Karola Libelta i zdanie Joachima Lelewela O dziejach Rzeczpospolitej Polskiej Jędrzeja Moraczewskiego, Poznań 1855.
• J. Fogel: Mielżyńscy i Turnowie w kręgu starożytników XIX wieku, Poznań 2002.
• K. Libelt: Listy, oprac. Z. G r o t, Warszawa 1978.
• K. Szulc: Korespondencja z Poznania z dnia 26 VIII, „Nadwiślanin” r. IX, nr 59, 1858, s. 2.
• J. Łepkowski: O starożytnych mieszkalnych budowlach na palach wznoszonych wśród jezior i na rzekach, „Czas” nr 245-247, s. 1 – 2; przedruk: „Tygodnik Ilustrowany” 1868, nr 330, s. 28-30.
• J. Łepkowski: Szczątki mieszkań nawodnych w Czeszewie, „Tygodnik Ilustrowany” nr 199, seria II, 1871, s. 200-201.
• A. Choiński: Katalog jezior Polski, cz. 3: Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie, Poznań 1992.
• A. Przeździecki: Kongres międzynarodowy antropologiczny i archeologii przedhistorycznej, odbyty w Bolonii od 1 do 8 października 1871 r., „Biblioteka Warszawska” t. 1.
• K. Libelt: Mieszkania nawodne przedhistoryczne, „Tygodnik Wielkopolski” nr 4, 1871.
• B. Antoniewicz: List, „Tygodnik Wielkopolski” r. I: 1871, nr 8, s. 101.
• B. a.: O urnach i nawodziskach odkrytych niedawno w Lussowie, „Tygodnik Wielkopolski” r. II: 1872, nr 4, s. 56.
• H. Feldmanowski: Wykopalisko pawłowickie, Poznań 1877.
• P. Matusik: „Nadeszła epoka przejścia…”. Nowoczesność w piśmiennictwie katolickim poznańskiego 1836 – 1871, Poznań 2011.
• E. Podolski: Dr Libelt i mieszkania nawodne, „Przegląd Lwowski” r. I, 1871, nr 16, s. 216-220.
• M. Nowodworski: Mieszkania nawodne czy świadczą przeciwko chronologii biblijnej, „Przegląd Katolicki” 1871, nr 28, s. 433 – 438.
• M. Nowodworski: Nowe obelgi na pana Libelta, „Przegląd Katolicki” 1871, nr 51, s. 801-803.
• S. Pawlicki: Antropologia przedhistoryczna i chronologia Mojżesza, „Tygodnik Katolicki” nr 12-14, s. 181-185, 201-203, 218-222.
• K. Libelt: Kilka uwag nad artykułem p. Stefana Pawlickiego: Antropologia przedhistoryczna i chronologia Mojżesza, „Tygodnik Wielkopolski” r. I, 1871, nr 30-32, s. 361-362, 373-375, 385-387.
• S. Pawlicki: Człowiek i małpa, „Przegląd Lwowski” r. 2, 1872, z. 8, s. 513-534.
• Materiały do biografii Karola Libelta zebrane przez Józefa Łepkowkskiego, rkps. BJ 6007 II, k. 98.
• H Beigel: Ueber prähistorische Gräber Polens, “Mittheilungen der anthropologischen Gesellschaft in Wien”, nr 3, s. 83.
• A. Kohn, C. Mehlis: Materialen zur Vorgeschichte des Menchen im Sulichen Europa, Jena 1879.
• J. Fogel: Z dziejów archeologii wielkopolskiej XIX wieku: działalność Tytusa i Jana Działyńskich, „Fontes Archeologici Posnanienses” vol. XX, 1970, s. 254-255.
• A. Przeździecki: Sur la Paléoethnologie de la Pologne, „Congrès international d’anthropologie et d’archéologie préhistoriques. Compte rendu de la cinquième session à Bologne 1871”, Bologne 1873, s. 204-210.
• K. Libelt: Kongres międzynarodowy antropologii i archeologii przedhistorycznej odbyty w Bononji og 1go do 8go października 1871 r. Sprawozdanie członka kongresu Aleksandra hr. Przeździeckiego, (oraz dodatek Palafit Czeszewski i Żalnik Dobieszewski autorstwa A. Przeździeckiego), ”Tygodnik Wielkopolski” r. 2, 1872, nr 6-7, s. 73-87.
• List Albina Węsierskiego do Karola Libelta z 8 października 1871, rkps. BJ 6004 III, t. 2, k. 272-274.
• R. Munro: The Lake – dwellingd of Europe, London 1890.
• A. Abramowicz: Rzeczy, idee i maski. Jacques Boucher de Perthes (1788 – 1868), Warszawa 1997.
• C. Lyell: The Geological Evidences of the Antiquity of Man, London 1863.
• J. Gągotek: Geologiczne idee Charlesa Lyella i ich źródła, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1983 nr 1, s. 15-37.
• T. Matecki: Teoria Darwina, „Ziemianin” 1864, nr 48, s. 1-5.
• List Karola Libelta do Albina Węsierskiego z 15 października 1871, rkps. Biblioteka Kórnicka 12871, k. 104-105v.
• J. Kostrzewski: Z niewydanej korespondencji Karola Libelta, „Kurier Poznański” nr 34, s. 5-6, nr 35, s. 5.
• K. Libelt: Filozofia natury przez Henryka Leivittaux krytycznie przedstawiona przez Karola Libelta, „Tygodnik Wielkopolski” nr 17-29, s. 205-207, 217-218, 229-231, 241-242, 253-254, 265-266, 277-278, 289-290, 302-303, 314, 325-326, 337-338, 349-350.
• K. Darwin: Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt, tłum. K. Dobrski, Warszawa 1873.
• P. Trémaux: Origine et transformations de l’homme et des autres êtres, Paris 1865.
• S. Nilsson: Das Steinalter oder die Ureinwohner des Skandinacischen Nordens, Hamburg 1868.
• J. Lubbock: The Pre–Historic Times, London 1865.
• K. Vogt: Vorlesungen über den Menschen, Giessen 1863.
• L Rütimeyer: Die Fauna der Pfahlbauten der Schweiz, Basel 1861.
• A. Wojtkowski: Historia Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, „Roczniki PTPN” t. L, 1928, s. 231–234.
• Karta Ewidencji Stanowiska Podwodnego w Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu.