Architektura Brześcia nad Bugiem w latach II Rzeczypospolitej

• Autorzy: Pszczółkowski M.

Warianty tytułu

EN

Architecture of Brest-on-the-Bug in the Second Polish Republic

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Brześć nad Bugiem to miasto, którego szczególny rozwój przypadł na lata międzywojenne. W tym okresie pełniło ono funkcję stolicy województwa, będąc siedzibą licznych organów administracji wojewódzkiej i powiatowej. Nowa ranga przyczyniła się do rozwoju urbanistycznego i architektonicznego miasta. Zadaniem priorytetowym stało się wprowadzenie zabudowy monumentalnej kształtującej wielkomiejski wizerunek, okazałe formy architektoniczne miały też dowodzić potęgi i stabilności państwa polskiego. Rozwijała się w tym nurcie także architektura mieszkaniowa, związana m.in. z potrzebami kadr urzędniczych. W architekturze międzywojennego Brześcia można doszukać się wszystkich charakterystycznych dla tej epoki zjawisk stylistycznych, począwszy od klasycyzmu akademickiego, poprzez klasycyzm zmodernizowany i style narodowe w różnych odmianach, aż do skrajnego funkcjonalizmu. Pomimo peryferyjnego położenia miasta w skali kraju oraz typowych dla Kresów Wschodnich problemów w zakresie planowania przestrzennego, realizowana tu architektura reprezentowała wysoki poziom artystyczny, szczególnie w odniesieniu do gmachów użyteczności publicznej. Budowle tego okresu cechują się oryginalnością i znaczną różnorodnością form, w wielu przypadkach nie ustępując pod względem klasy architektonicznej gmachom Warszawy czy innych wielkich miast ówczesnej Polski zachodniej. Stolica kraju miała duży wpływ na wyraz architektoniczny Brześcia, przede wszystkim z racji pochodzenia projektujących tu architektów, w większości będących przedstawicielami środowiska warszawskiego.

EN

In the interwar period Brest developed rapidly. At that time, the city was the capital of the Polesia voivodeship. Therefore, numerous administrative authorities had their headquarters here. It added to urban and architectural development of Brest. The task of great importance was to introduce monumental architecture and, consequently, to establish the urban image of the city. Splendid forms were to demonstrate power and stability of the Polish state. Another significant issue was to design housing estates for the Polish officials who appeared in Brest after 1918. The interwar architecture of Brest presents all the mainstream stylistic phenomena typical of that time: academic classicism, modern classicism, various national styles and, finally, pure functionalism. Even though the city was located in the borderlands and had to face problems of urban planning, its architecture presented quite high artistic level, especially in terms of public buildings. These were characterized with distinguished forms; and certain buildings were almost as impressive as the ones in Warsaw or other important cities in Poland. It is worth noticing that Brest was under influence of Warsaw, mainly because of the fact that several architects working here came from the capital of Poland.

Słowa kluczowe

PL

Brześć nad Bugiem; Kresy Wschodnie; architektura międzywojenna; klasycyzm akademicki; klasycyzm zmodernizowany; style narodowe; funkcjonalizm

EN

Brest; Eastern Borderlands; interwar architecture; academic classicism; modern classicism; national styles; functionalism

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 59, z. 3
• Strony: 5--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Pszczółkowski M.

• Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Uniwersytetu Zielonogórskiego

Bibliografia

• Budowa domów dla urzędników państwowych w województwach wschodnich. Warszawa 1925.
• R. Cielątkowska, Architektura i urbanistyka Lwowa II Rzeczypospolitej, Zblewo 1998.
• Dziesięciolecie działalności budowlanej Banku Polskiego, „Architektura i Budownictwo” VI, 1930, nr 4-5, s. 121-184.
• Dziesięciolecie Polski Odrodzonej 1918-1928, red M. Dąbrowski, Kraków 1929.
• Kronika powstań polskich 1794-1944, Warszawa 1994.
• Łuck w świetle faktów i cyfr, Łuck 1925.
• E. Małachowicz, Architektura dwudziestolecia międzywojennego w Wilnie, [w:] Architektura i urbanistyka w Polsce wiatach 1918 1978, red. W. Puget, Warszawa 1989, s. 121-141.
• E. Małachowicz, Wilno. Dzieje architektura - cmentarze, Wrocław 1996.
• M. Marczak, Przewodnik po Polesiu, Brześć nad Bugiem 1935.
• W. Mondalski, Brześć Podlaski. Zarys geograficzno-historyczny, Turek 1929.
• J. Poklewski, Polskie życie artystyczne w międzywojennym Wilnie, Toruń 1994.
• M. Pszczółkowski, Architektura Stanisławowa w latach II Rzeczypospolitej, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, red. W. Walczak, K. Łopatecki, t. IV, Białystok 2013, s. 383-416.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880-1914, t. I.
• S. Stefański, Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku). Łódź 2009.