Późnoglacjalna depozycja osadów dolinek wschodnich stoków Buślarskich Gór (Pojezierze Zachodniopomorskie)

• Autorzy: Paluszkiewicz R.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana.026.008

Warianty tytułu

EN

Buślarskie Hills (Zachodniopomorskie Lakeland) east slopes valleys late glacial sediments deposition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest charakterystyka późnoglacjalnych osadów wykształconych na wschodnich stokach Buślarskich Gór (Pojezierze Zachodniopomorskie). Szczegółowym badaniom poddane zostały osady znajdujące się w obrębie dwóch suchych dolinek erozyjno-denudacyjnych. Analizowane osady dolinek erozyjno-denudacyjnych są reprezentowane przez frakcje piasków średnio- i drobnoziarnistych o słabym stopniu wysortowania. W omawianych przypadkach za główny proces kształtujący dolinki uznać należy spłukiwanie, które współcześnie może być warunkowane gospodarczą działalnością człowieka.

EN

The objective of this article is to characterize the late glacial deposits built on the east slopes of Buślarskie Hills (Zachodniopomorskie Lakeland). Deposits built in two dry erosion and denudation valleys underwent detailed research. The analysed slope deposits are represented by poorly graded fine- and medium-grained sand. In the cases discussed, ground wash should be considered the main valley-shaping process; at present, it may be conditioned by the economic activity of man.

Słowa kluczowe

PL

dolinka erozyjno-denudacyjna; osady stokowe; procesy stokowe; Pojezierze Zachodniopomorskie

EN

erosion and denudation valleys; slope deposits; slope processes; Zachodniopomorskie Lakeland

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 26
• Strony: 85--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys.

Twórcy

autor

Paluszkiewicz R.

• Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bednarek R., Dziadowie H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., 2004. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 344.
• Blott S.J., Pye K., 2001. Gradistat: a grain size distribution and statistics package for the analysis of unconsolidated sediments. Earth Surface Processes and Modern Environments 26: 1237–1248.
• Błaszkiewicz M., 2005. Późnoglacjalna i wczesnoholoceńska ewolucja obniżeń jeziornych na Pojezierzu Kociewskim (wschodnia część Pomorza). Prace Geograficzne Instytutu Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN: 201.
• Błaszkiewicz M., 2011. Timing of the final disappearance of permafrost in the central European Lowland, as reconstructed from the evolution of lakes in N Poland. Geological Quarterly 55(4): 361–374.
• Böse M., 1995. Problems of dead ice and Ground ice in the central part of the North European Plain. Quaternary International 28: 123–125.
• Churska Z., 1965. Późnoglacjalne formy denudacyjne na zboczach pradoliny Noteci-Warty i doliny Drwęcy. Studia Societatis Scientiarum Torunensis 6(1): 112.
• Dobracka E., 2009. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000. Arkusz Połczyn Zdrój (158).
• Dzięciołowski W. (red.), 1980. Ćwiczenia z gleboznastwa. Wydawnictwo Akademii Rolniczej Poznań: 305.
• Florek W., 1991. Postglacjalny rozwój dolin rzek środkowej części północnego skłonu Pomorza. WSP, Słupsk: 238.
• Folk R.L., Ward W.C., 1957. Brazos river bar: a study of the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27(1): 3–26.
• Gołębiewski R., 1981. Kierunki i intensywność denudacji na obszarze zlewni Raduni w późnym würmie i holocenie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Rozprawy i Monografie 26.
• Instrukcja opracowania i wydania szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000 – zbiór wymagań formalnych i merytorycznych dotyczących sporządzania tego typu mapy, 2004. PIG, Warszawa: 127.
• Jersak J., Śnieszko Z., 1987. Zmiany środowiska geograficznego w późnym vistulianie i holocenie na obszarach lessowych Wyżyny Miechowskiej i Opatowsko-Sandomierskiej. Wybrane zagadnienia paleogeografii czwartorzędu – holocen. Prace Naukowe UŚ 712: 7–24.
• Klatkowa H., 1965. Niecki i doliny denudacyjne w okolicach Łodzi. Acta Geographica Lodziensia 19, Łódź: 142.
• Kołodyńska-Gawrysiak R., 2004. Ponadregionalne i lokalne uwarunkowania holoceńskiego rozwoju suchych dolin Wyżyny Lubelskiej. W: A. Kostrzewski (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. IV. Seria Geografia 68: 197–210.
• Kondracki J., 1998. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 440.
• Kostrzewski A., 1971. Niecki denudacyjne w krawędzi wysokiej terasy ujściowego odcinka doliny Bobru. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią XXIV(A), Geografia Fizyczna: 77–95.
• Kozarski S., 1971. Ślady działalności późnowürmskich procesów peryglacjalnych w regionie dolnej Odry i dolnej Warty. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią XXIV(A), Geografia Fizyczna: 97–197.
• Kozarski S., 1995. Deglacjacja północno-zachodniej Polski: warunki środowiska i transformacja geosystemu (~20 ka → 10 ka BP). IGiPZ PAN, Dokumentacja Geograficzna 1.
• Krygowski B., 1964. Graniformametria mechaniczna, teoria, zastosowanie. PTPN, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej, 2(4).
• Liedtke H., 1993. Phasen periglaziär-geomorphologischer Prägung während der Weichseleiszeit im norddeutschen Tiefland. Zeitschrift für Geomorphologie 93: 69–94.
• Majewski M., 2002. Morfogeneza dolinek erozyjno-denudacyjnych w rynnie jeziora Jasień u schyłku plejstocenu i holocenu. W: K. Klimek, K. Kocel (red.), Transformacja dolin plejstoceńskich w holocenie. Strefowość i piętrowość zjawisk, Sosnowiec: 71–73.
• Majewski M., 2008. Ewolucja form i osadów w późnym vistulianie i holocenie w rynnie jeziora Jasień. Landform Analysis 7: 95–101.
• Marks L., 1996. Role of buried dead ice in modeling of lake basins in present lakelands. Acta Geographica Lodziensis 71: 181–193.
• Mazurek M., Paluszkiewicz R., 2013. Formation and development of a 1st-order valley network in postglacial areas (the Dębnica catchment). Landform Analysis 22: 75–87.
• Miall A.D., 1977. A review of the braided-river depositional environment. Earth-Science Reviews 13: 1–61.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1992. Wybrane cechy tekstualne osadów i ich wartość interpretacyjna. W: E. Mycielska–Dowgiałło, A. Muszyńska-Pękalska (red.), Badania sedymentologiczne osadów czwartorzędowych. Komisja Litologii i Genezy Osadów Czwartorzędowych Komitetu Badań Czwartorzędu PAN, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW: 30–141.
• Paluszkiewicz R., 2008. Charakterystyka osadów stożka napływowego suchej dolinki erozyjno-akumulacyjnej Piaski Pomorskie (Pomorze Zachodnie). Landform Analysis 9: 68–71.
• Paluszkiewicz R., 2009. Zróżnicowanie litologiczne osadów dolinek erozyjno-denudacyjnych (Pomorze Zachodnie). W: A. Kostrzewski, R. Paluszkiewicz (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. V. Seria Geografia 88: 383–406.
• Paluszkiewicz R., 2011. Erosional-denudational valleys and their significance for the reconstruction of the late glacial environmental conditions (the Drawsko Lakeland, NW Poland). Quaestiones Geographicae 30(3): 71–81.
• Racinowski R., 1973. Analiza uziarnienia. W: E. Rühle (red.), Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa: 331–335.
• Ralska-Jasiewiczowa M., 1999. Ewolucja szaty roślinnej. W: L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa: 105–127.
• Rotnicki K., 1966. Rzeźba Wzgórz Ostrzeszowskich jako rezultat rozwoju stoku podczas würmu. PTPN, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej V(2): 260.
• Smolska E., 2005. Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodoglacjalnych (na przykładzie Pojezierza Suwalskiego). WGiSR, Uniwersytet Warszawski, Warszawa: 146.
• Stochlak J., 1978. Struktury i tekstury młodoplejstoceńskich osadów deluwialnych. Biuletyn Instytutu Geologicznego 306, XXI: 115–161.
• Teisseyre A.K., 1994. Spływ stokowy i współczesne osady deluwialne w lessowym rejonie Henrykowa na Dolnym Śląsku. Prace Geologiczno-Mineralogiczne 43: 178.
• Twardy J., 2000. Deluwia neoholoceńskie – przykłady z Wyżyny Łódzkiej. Acta Geographica Lodziensia 78: 135–203.
• Twardy J., 2003. Cechy sedymentologiczne neoholoceńskich osadów stokowych na Wyżynie Łódzkiej i ich wartość interpretacyjna. Prace i Studia Geograficzne WGiSR UW 33: 25–44.
• Tylman I., 2011. Morfogeneza dolinki denudacyjno-erozyjnej koło Maziowa (dolina Wieprzy). Słupskie Prace Geograficzne 8: 109–128.
• Van Loon A.J., Błaszkiewicz M., Degórski M., 2012. The role of permafrost shaping the Late Glacial relief of northern Poland. Netherlands Journal of Geosciences – Geologie en Mijnbouw 91–1/2: 223–231.
• Visher G.S., 1969. Grain size distribution and depositional processes. Journal of Sedimentary Petrology 39: 1074–1106.
• Zieliński T., 1995. Kod litofacjalny i litogenetyczny – konstrukcja i zastosowanie. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Badania osadów czwartorzędowych. Uniwersytet Warszawski, Warszawa: 220–235.
• Zieliński T., Pisarska-Jamroży M., 2012. Jakie cechy litologiczne osadów warto kodować, a jakie nie? Przegląd Geologiczny 60(7): 387– 397.