New insights into the genesis of the “Poznań clays” – upper neogene of Poland

• Autorzy: Maciaszek Piotr , Chomiak Lilianna , Urbański Paweł , Widera Marek

Identyfikatory

DOI

10.2478/ceer-2020-0002

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The present study focuses on the upper Neogene deposits, called the “Poznań Clays”, that cover more than 75,000 km2 of Poland. They are situated between the first midPolish lignite seam and the glaciogenic deposits of the Pleistocene age. Lithostratigraphically, the “Poznań Clays” belong to the uppermost portion of the lignite-bearing Grey Clays Member and the whole Wielkopolska Member (Poznań Formation). The examined fine-grained sediments include mud-rich floodplain deposits with palaeosol remnants and large sandy-muddy or muddy palaeochannel bodies. Therefore, taking into account facies analysis, cross-sectional geometry, and the planform of the palaeochannels, it can be stated that the “Poznań Clays” formed in the environment of a late Neogene anastomosing river.

Słowa kluczowe

EN

overbank deposits; palaeosols; palaeochannels; anastomosing river; Neogene of central Poland

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Civil and Environmental Engineering Reports
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 30, no. 1
• Strony: 18--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Maciaszek Piotr

• Polish Geological Institute – National Research Institute, Marine Geology Branch, Gdańsk, Poland

autor

Chomiak Lilianna

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

autor

Urbański Paweł

• Polish Geological Institute – National Research Institute, Warszawa, Poland

autor

Widera Marek

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

Bibliografia

• 1. Areń, B 1957-1964. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficznofacjalne. Trzeciorzęd 1:3000000. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 2. Badura, J and Przybylski, B 2004. Evolution of the Late Neogene and Eopleistocene fluvial system in the foreland of the Sudetes Mountains, SW Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae 74, 43-61.
• 3. Ciuk, E 1970. Schematy litostratygraficzne trzeciorzędu Niżu Polskiego. Kwartalnik Geologiczny 14, 754-771.
• 4. Ciuk, E and Pożaryska, K 1982. On paleogeography of the Tertiary of the Polish Lowland. Prace Muzeum Ziemi 35, 81-88.
• 5. Czapowski, G and Kasiński, JR 2002. Facje i warunki depozycji utworów formacji poznańskiej. Przegląd Geologiczny 50, 256-257.
• 6. Duczmal-Czernikiewicz, A 2013. Evidence of soils and palaeosols in the Poznań Formation (Neogene, Polish Lowlands). Geological Quarterly 57, 189-204.
• 7. Dyjor, S 1968. Poziomy morskie w obrębie serii iłów poznańskich. Kwartalnik Geologiczny 12, 941-955.
• 8. Dyjor, S 1970. Seria poznańska w Polsce zachodniej. Kwartalnik Geologiczny 14, 819-835.
• 9. Friend, PF, Slater, MJ and Williams, RC 1979. Vertical and lateral building of river sandstone bodies, Ebro Basin, Spain. Geological Society of London Journal 136, 39-46.
• 10. Gibling, MR 2006. Width and thickness of fluvial channel bodies and valley fills in the geological record: a literature compilation and classification. Journal of Sedimentary Research 76, 731-770.
• 11. Górniak, K, Szydłak, T, Sikora, WS, Gaweł, A, Bahranowski, K and Ratajczak, T 2001. Minerały ilaste w różnobarwnych odmianach skał występujących nad pokładem węgla brunatnego w rejonie Konina. Górnictwo Odkrywkowe 43, 129-139.
• 12. Kowalska, E 2016. Charakterystyka litofacjalna osadów korytowych w obrębie iłów poznańskich (odkrywka Jóźwin IIB, PAK KWB Konin S.A.). Archiwum Instytutu Geologii UAM, Poznań, 1-73.
• 13. Kumor, MK 2008. Selected geotechnical problems of expansive clays in the area of Poland. Architecture Civil Engineering Environment 4, 75-92.
• 14. Lundegard, PD and Samuels, ND 1980. Field classification of fine-grained sedimentary rocks. Journal of Sedimentary Petrology 50, 781-786.
• 15. Maciaszek, P 2019. Charakterystyka litofacjalna neogeńskich osadów mineralnych w odkrywce Jóźwin IIB (KWB Konin). Archiwum Instytutu Geologii UAM, Poznań 1-104.
• 16. Maciaszek, P, Chomiak, L, Urbański, P and Widera, M 2019. The “Poznań Clays” in the light of the latest geological research. CGE-2019 – Proceedings of the third International Conference "Challenges in Geotechnical Engineering." September 10th–13th 2019, Zielona Góra, Poland, 19.
• 17. Maciaszek, P, Chomiak, L, Wachocki, R and Widera, M 2019. The interpretive significance of ripple-derived sedimentary structures within the late Neogene fluvial succession, central Poland. Geologos 25, 1-13.
• 18. Makaske, B 2001. Anastomosing rivers: a review of their classification, origin and sedimentary products. Earth-Science Reviews 53, 149-196.
• 19. Piwocki, M, Badura, J and Przybylski, B 2004. Neogen. [W:] Peryt, TM and Piwocki, M (red.). Budowa Geologiczna Polski, t. 1, Stratygrafia, część 3a, Kenozoik – paleogen, neogen. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 71-133.
• 20. Piwocki, M and Ziembińska-Tworzydło, M 1997. Neogene of the Polish Lowlands – lithostratigraphy and pollen-spore zones. Geological Quarterly 41, 21-40.
• 21. Superczyńska, M, Józefiak, K and Zbiciak, A 2016. Numerical analysis of diaphragm wall model executed in Poznań clay formation applying selected fem codes. Archives of Civil Engineering 62, 207-224.
• 22. Troć, M and Sadowska, A 2006. Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania. Przegląd Geologiczny 54, 588-593.
• 23. Urbański, P and Widera, M 2016. Geologia złóż węgla brunatnego w południowo-zachodniej Wielkopolsce, Przegląd Geologiczny 64, 791-798.
• 24. Widera, M 2007. Litostratygrafia i paleotektonika kenozoiku podplejstoceńskiego Wielkopolski. Seria Geologia, 18, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• 25. Widera, M 2012. Fluwialna geneza ogniwa wielkopolskiego na podstawie danych z obszaru środkowej Polski. Górnictwo Odkrywkowe 53, 109-118.
• 26. Widera, M 2013. Sand- and mud-filled fluvial palaeochannels in the Wielkopolska Member of the Neogene Poznań Formation, central Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae 83, 19-28.
• 27. Widera, M 2014. Lignite cleat studies from the first Middle-Polish (first Lusatian) lignite seam in central Poland. International Journal of Coal Geology 131, 227-238.
• 28. Widera, M 2018. Tectonic and glaciotectonic deformations in the areas of Polish lignite deposits. Civil and Environmental Engineering Reports 28, 182-193.
• 29. Widera, M, Chomiak, L and Zieliński, T 2019. Sedimentary facies, processes and paleochannel pattern of an anastomosing river system: an example from the Upper Neogene of Central Poland. Journal of Sedimentary Research 89, 487-507.
• 30. Widera, M, Kowalska, E and Fortuna, M 2017. A Miocene anastomosing river system in the area of Konin Lignite Mine, central Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae 87, 157-168.
• 31. Widera, M and Szczurek, M 2014. Złoża antropogeniczne w wielkopolskich odkrywkach węgla brunatnego – stan aktualny. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 30, 21-38.
• 32. Wyrwicki, R and Wiewióra, A 1981. Clay minerals of the Upper Miocene sediments in Poland. Bulletin Polish Academy of Science, Earth Sciences 29, 67-71.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).