Możliwości zastosowania echosondy „CHEMKOP” i kawernomierza wielkośrednicowego do badania kawern podziemnych

• Autorzy: Nguyen Dinh Chau , Kubacka Tomasz , Figarski Mateusz

Warianty tytułu

EN

Application possibilities of the CHEMKOP ultrasonic probe and large-scale borehole cavernometer in investigation of underground caverns

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W tej pracy przedstawiono możliwości zastosowania geofizycznych sond otworowych, tj. kawernomierza wielkośrednicowego i echosondy ultradźwiękowej, które zostały skonstruowane przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych „CHEMKOP” Sp. z o.o. do badania kształtu i rozmiarów kawern powstałych w wysadach oraz pokładach solnych. Zbadano zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i rzeczywistych wpływ temperatury, ciśnienia i zasolenia cieczy na prędkość rozchodzenia fali ultradźwiękowej. Podano również sposoby określenia granicy między szyją a stropem kawern, granicy rozdziału faz między gazem a solanką zawartych w kawernach. Badania te realizowane są na etapie eksploatacji pokładu soli złożowej oraz podczas magazynowania w kawernach węglowodorów ciekłych lub gazowych.

EN

This paper presents the application possibilities of the large-scale cavernometer and echo probe produced by CHEMKOP Company in the study of the shape and geometrical parameters of the underground caverns formed in consequence of salt deposits exploitation. The influence of temperature, pressure and mineralization of the brine on the propagation velocity of the acoustic wave was tested in both laboratory and real conditions. The methods for localization of the boundary between borehole and cavern body as well as the boundary between gas and brine were proposed. The measurements of the geometrical parameter using the mentioned probes could be made during salt exploitation as well as during accumulation of the hydrocarbon liquid fuel in the studied caverns.

Słowa kluczowe

PL

kawernomierz wielkośrednicowy; echosonda; kawerny; węglowodory; solanka

EN

large-scale cavernometer; ultrasonic probe; caverns; hydrocarbon liquid; gas; brine

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 75, nr 4
• Strony: 1--7
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Nguyen Dinh Chau

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im Stanisława Staszica, Kraków

autor

Kubacka Tomasz

• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych „CHEMKOP”

autor

Figarski Mateusz

• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych „CHEMKOP”

Bibliografia

• [1] FIGARSKI M., KUBACKA T. 2018 – Pomiary echometryczne kawern solnych wypełnionych gazem przy użyciu echosondy CHEMKOP (w druku).
• [2] HANSEN R.E. 2012 – Introduction to sonar. Course material to INFGEO4310, University of Oslo: 1-11.
• [3] KALAGA M., RAŁOWICZ B. 1996 – Niekonwencjonalne wykorzystanie wyników pomiarów echosondą. Materiały IV Konf. „Geofizyka w Geologii i Górnictwie” dla Uczczenia 75-Lecia Urodzin Prof. dr. hab. inż. Stanisława Małoszewskiego: 199-206.
• [4] KOŚCIUSZKO M., BASIURA A., i in. 2015 – Sprawozdanie z wykonania prac rozwojowych pt. „Opracowanie dokumentacji technicznej wraz z prototypami poszczególnych urządzeń oraz zintegrowanego systemu pomiarowego”. Zadanie Nr 2 „Metodyka pomiarowa oraz kalibracja kawernomierza wielkośrednicowego, inklinometru, sondy gamma. Instrukcja obsługi programu pomiar. Raport CHEMKOP 2015: 54.
• [5] KUNSTMAN A., POBORSKA-MŁYNARSKA K., URBAŃCZYK 2007 – Solution miting in salt deposits –Outline of recent development trends. Uczelniane Wyd. Naukowo-Dydaktyczne AGH Kraków. 151.
• [6] NOWAK J., RAŁOWICZ B. 1994 – Dwadzieścia lat pomiarów echosondą. „Przegląd Górniczy” 10: 36-39.
• [7] SADO J. 1999 – Jednowymiarowy przepływ gazu rzeczywistego. Biul. Inst. Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej 88: 7-18.
• [8] ŚLIZOWSKI J., URBAŃCZYK K., LENKOF L., SERBIN K. 2011 – Analiza zmienności polskich pokładów soli kamiennej w aspekcie magazynowania gazu. Wiertnictwo Nafta Gaz, t. 28:1-2.
• [9] URBAŃCZYK K. 2015 – Źródła wiedzy o procesie ługowania kawern solnych (proces ługowania kawern solnych cz. I). „Przegląd Solny” 11: 32-43.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).