Wybrane kwestie z zakresu przedawnienia roszczeń majątkowych z tytułu szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego

Fuchs, Dariusz

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wybrane kwestie z zakresu przedawnienia roszczeń majątkowych z tytułu szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego

Autorzy

Fuchs Dariusz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Selected issues pertaining to the statute of limitations on claims for damages caused by mining operations

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł odnosi się do konstrukcji przedawnienia roszczeń odszkodowawczych w związku z ruchem zakładu górniczego. Zwrócono uwagę na podstawy prawne ustalania szkody i obowiązku odszkodowawczego oraz przypadki zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego, a także na specyfikę szkód górniczych w kontekście ich ubezpieczenia w ramach ubezpieczeń prywatnych. W artykule podkreślono również rangę ugodowego rozwiązywania sporów z zakresu szkód górniczych.

The article refers to the institution of statute of limitations on claims made in connection with the operation of mining plants. Attention was brought to the fact that if it is conducted in accordance with the Geological and Mining Law (hereinafter: GML), the legal bases for determining the damage and the indemnification liability are regulated by the Act, otherwise - they are established by the Civil Code. The provisions of the Civil Code apply when damage caused by a mining company is not connected to the operations of the mining plant. In contrast, when these two issues are tied, the GML does not regulate certain issues. The specific standards of GML were presented against the solutions proposed by the Civil Code. Lapse of the statute of limitations on a financial claim entitles the debtor to legally refuse to satisfy the creditor. According to the GML, any claims made against mining companies expire within 5 years from becoming aware of the damage. However, if this damage was done as a result of activities that go against the GML, general rules stated in the Civil Code are applied (expiry within 3 years, but no more than 10 years from the occurrence of the damage). Attention was also brought to the specific nature of mining damages, in the context of their private insurance. Because mining damages are the likely outcome of legal mining activities, they are a „nuisance" for insurance companies offering civil liability coverage, since the cause of possible damage can barely fit into the category of random event. The article also emphasizes the importance of amicable dispute resolution, due to the regulations of the GML. The author suggests a further specification of Article 149 of the GML, the resolution of practical issues concerning serial damages, and the introduction of mediation into the GML, as a method of amicable resolution of disputes concerning mining damages.

Słowa kluczowe

szkody górnicze przedawnienie odszkodowanie

mining damage statute of limitations compensation

Wydawca

Wyższy Urząd Górniczy

Czasopismo

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

Rocznik

2024

Tom

nr 3

Strony

2--10

Opis fizyczny

Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Fuchs Dariusz

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

1. Brzozowski A.: Komentarz do art. 117. [w:] Pietrzykowski К. (red.): Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. C.H. Beck, Warszawa 1997, s. 275-290.
2. Cyrol T., Fuchs D.: Mediacja cywilna. Komentarz. C.H. Beck, Warszawa 2022.
3. Czublun P. (red.): Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Komentarz. Warszawa 2016.
4. Dmowski S., Rudnicki S.: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna. C.H. Beck, Warszawa 1999.
5. Fuchs D.: Umowa ubezpieczenia w Kodeksie cywilnym (komentarz do przepisów): Art. 805. [w:] Fuchs D., Malinowska K., Maśniak D. (red.): Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz do przepisów i warunków ubezpieczenia. Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 53-96.
6. Fuchs D.: Odpowiedzialność odszkodowawcza przedsiębiorcy górniczego na tle regulacji kodeksu cywilnego - zagadnienia wybrane, [w:] Mat. konf. Ochrona środowiska na terenach górniczych i pogórniczych kopalń w Subregionie Zachodnim Województwa Śląskiego, Rybnik 2022, s. 45-60.
7. Fuchs D.: Problematyka przedawnienia roszczeń z tytułu szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego. Prezentacja w siedzibie O/NOT na seminarium OUG w Rybniku i SiTG O/Rybnik, Radlin 23.06.2023 r. (niepublik.)
8. Fuchs D.: Prewencja i ratownictwo w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej, czyli jaki jest ogląd świata w ubezpieczeniach obowiązkowych w świetle interpretacji art. 439 k.c. Prawo Asekuracyjne 2021, nr 1, s. 68-82.
9. Fuchs D.: Wypadek ubezpieczeniowy w działalności geologicznej i górniczej (w przygotowaniu).
10. Fuchs D., Łabno Z.: Umowa ubezpieczenia (Zarys wykładu), [w:] Ogrodnik H. (red.): Teoria i praktyka ubezpieczeń gospodarczych. Wyd. Akademia Ekonomiczna, Katowice 2000, s. 50-52.
11. Fuchs D., Malik A.: Komentarz do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, [w:] Fräs M., Habdas M. (red.): Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534). Wolters Kluwer, Warszawa 2018, s. 376-387.
12. Fuchs D., Malik A.: Odpowiedzialność cywilna przedsiębiorcy górniczego a dopuszczalność finansowania przedsięwzięć służących ochronie powierzchni na obszarach górniczych z ubezpieczeniowych funduszy prewencyjnych, [w:] Mat. konf. Ochrona powierzchni na terenach górniczych kopalń w subregionie zachodnim województwa śląskiego. Rybnik - Jastrzębie-Zdrój 2011, s. 115-119.
13. Fuchs D., Malik A.: Przedawnienie roszczeń majątkowych w świetle prawa geologicznego i górniczego, [w:] Mat. konf. Zagospodarowanie terenów górniczych i pogórniczych kopalń w Subregionie Zachodnim Województwa Śląskiego, Rybnik 2013, s. 312-325.
14. Fuchs D., Malik A.: Znaczenie regulacji art. 819 § 4 k.c. dla wznowienia biegu terminu przedawnienia w sporach ubezpieczeniowych. Monitor Prawniczy 2014, nr 9, s. 457-463.
15. Fuchs D., Mogilski W.W.: Wypadek komunikacyjny nie czyni poszkodowanego konsumentem, [w:] Kowalewski E. (red.): Odszkodowanie za ubytek wartości handlowej pojazdu poddanego naprawie. Toruń 2012, s. 25-38.
16. Fuchs D., Żarnowiec Ł.: Ubezpieczenia gospodarcze w działalności samorządu terytorialnego. Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
17. Juras J., Borysiak W.: Dochodzenie roszczeń związanych ze szkodami górniczymi. Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2018.
18. Kowalewski E. (red.): Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Oficyna Wyd. Branta, Bydgoszcz-Toruń 2006.
19. Kucharski B.: Świadczenie ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia mienia. Wolters Kluwer, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa-Łódź 2019.
20. Machnikowski P.: Komentarz do tytułu VI: Przedawnienie roszczeń. Księga I Kc. [w:] Gniewek E., Machnikowski P. (red.): Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2023, s. 349-378.
21. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2023 r. poz. 1610, z późn. zm.).
22. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, z późn. zm.).
23. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2023 r. poz. 208, z późn. zm.).
24. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383, z późn. zm.).
25. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 1173 i 1890).
26. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2023 r. poz. 633, z późn. zm.).
27. Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 656, z późn. zm.).
28. Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2459).
29. Wajda P.: Komentarz do art. 3. [w:] Wajda P., Szczepańska M. (red.): Ustawa o działalności ubezpieczeniowej. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 64-94.
30. Wałachowska M.: Tytuł VI. Czyny niedozwolone, [w:] Fräs M., Habdas M. (red.): Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534). Wolters Kluwer, Warszawa 2018, s. 403-722.
31. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1957 r., sygn. akt II CR 304/57, OSN 1958, nr 3, poz. 76.
32. Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 września 1984 r., sygn. akt IV CR 337/84, OSNC 1985, nr 5-6, poz. 77.
33. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2001 r., sygn. akt IV CKN 1563/00 (niepublik.).
34. Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 24 kwietnia 2018 r., sygn. akt II Cgg 42/17, LEX el nr 2506617.
35. Ziemiak M.P.: Postanowienia niedozwolone na tle umów ubezpieczenia. Studium cywilnoprawne. Wyd. TNOIK Toruń, Toruń 2018.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-586fe3c1-6dbc-4fd2-b007-35152b3f6bed