Rekonstrukcja krajobrazu Doliny Wodącej w starszej epoce kamienia (Wyżyna Krakowsko-Wieluńska)

• Autorzy: Kasprowska-Nowak K.

Warianty tytułu

EN

Reconstruction of landscape of the Wodąca Valley in the old stone age (Cracow-Wieluń Upland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano rekonstrukcji elementów krajobrazu Doliny Wodącej (rzeźby terenu, gleb, wód, szaty roślinnej, zwierząt oraz człowieka) w paleolicie środkowym i górnym (starsza epoka kamienia), który nawiązuje do plejstocenu (tj. od czasu zlodowaceń środkowopolskich do schyłku zlodowacenia północnopolskiego). W pracy bazowano na wynikach interdyscyplinarnych badań osadów Jaskini na Biśniku (uchodzi za jedno z najlepiej zbadanych i najstarszych stanowisk archeologicznych w Polsce), w których wystąpiły zabytki paleolityczne (warstwy 17-4).

EN

In the article made reconstruction of landscape of the Wodąca Valley (relief, soil, water, vegetation, animals and man) in the Middle and Upper Palaeolithic, which corresponds to the Pleistocene (since the Mid-Polish Glaciation until the North-Polish Glaciation). The study was based on the results of interdisciplinary research of the Biśnik Cave sediments (considered one of the most studied and oldest archaeological sites in Poland), where there were the Palaeolithic artifacts (layers 17-4).

Słowa kluczowe

PL

krajobraz; starsza epoka kamienia; plejstocen; osady jaskiniowe; Dolina Wodąca

EN

landscape; old stone age; cave sediments; Pleistocene; Wodąca Valley

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 29
• Strony: 79--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., fot.

Twórcy

autor

Kasprowska-Nowak K.

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Instytut Wychowania Fizycznego, Turystyki i Fizjoterapii, Częstochowa, Polska

Bibliografia

• Bogdanowski J., 1997: Procesy osadnicze i przemiany architektoniczno-krajobrazowe (1939-1970) [w]: Osadnictwo i krajobraz. Natura i kultura w krajobrazie Jury. Kraków: 69-86.
• Cyrek K. (red.), 2002: Jaskinia Biśnik. Rekonstrukcja zasiedlenia jaskini na tle zmian środowiska przyrodniczego. Wyd. UMK, Toruń, ss. 232.
• Cyrek K., 2003: Biśnik Cave: A reconstruction of the sites’s occupation in the context of environmental changes. Eurasian Preh., 1, 1: 5-29.
• Cyrek K., 2004: Początki zasiedlenia środkowej części Jury Polskiej na tle zmian środowiska przyrodniczego (od zlodowacenia odrzańskiego po interglacjał eemski) [w:] Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (red.): J. Partyka 1. Wyd. OPN, Ojców: 11-18.
• Drobek W., 1996: Przestrzeń kulturowa rzeki [w:] Rzeki (red.): J. Kołtuniak, Wyd. Śląsk, Katowice, 5: 235-251.
• Drużkowski M., 1994: Kompleksowe badania krajobrazowe w małych zlewniach rzecznych [w:] J. Kołtuniak (red.), Rzeki, 3: 241-267.
• Jahn A., 1970: Wybrane zagadnienia strefy peryglacjalnej. Wyd. PWN, Warszawa, ss. 201.
• Kasprowska-Nowak K., 2013: Ewolucja środowiska Jaskini Biśnik (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska). Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. W. Szafera, Ojców, 23: 149-176.
• Kasprowska-Nowak K., 2014: Znaczenie badań wykopaliskowych w turystyce Doliny Wodącej (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska). Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. W. Szafera, Ojców, 24: 171-182.
• Kasprowska-Nowak K., 2015: Wpływ turystyki na środowisko Doliny Wodącej (Wyżyna Krakowsko-Wieluńska). Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 17, 45, 4: 104-110.
• Kozłowski J.K. (red.), 2004: Wielka historia świata. Świat przed „rewolucją” neolityczną. Wyd. Fogra, Kraków: 127-134.
• Krajcarz M.T., Sudoł M., Krajcarz M., Cyrek K., 2012: Stanowisko późnoczwartorzędowych osadów jaskiniowych – Schronisko nad Jaskinią Zegar w Skałach Zegarowych (Wyżyna Częstochowska). Prz. Geol., 60, 10: 546-553.
• Krupka J., Mikitiuk T., 1989: Łowiectwo. Wyd. PWRiL, Warszawa: 146-153.
• Lewandowski J., 2011: „Jurajska Oaza Śródlodowa” w świetle badań ostatniego półwiecza. Prz. Geol., 59, 11: 732-738.
• Mirosław-Grabowska J., 1997: Wyniki badań geomorfologicznych i geologicznych prowadzonych do 1995 r. na przedpolu Jaskini Biśnik. Materiały z sesji popularno-naukowej „Ochrona zasobów przyrodniczych Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej”. Wyd. ZZJPK, Dąbrowa Górnicza: 67-72.
• Mirosław-Grabowska J., 1998: Stratygrafia osadów czwartorzędowych wschodniej części Pasma Smoleńsko-Niegowonickiego (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska). Stud. Geol. Pol., 113: 105-119.
• Mirosław-Grabowska J., 2002: Geological value of Biśnik Cave sediments (Cracow-Częstochowa Upland). Acta Geol. Polon., 52, 1: 97-110.
• Mojski E., 1993: Europa w plejstocenie. Wyd. PAE, Warszawa: 203-206.
• Myga-Piątek U., 2001: Ewolucja krajobrazu środkowej części Wyżyny Częstochowskiej – aspekty kulturowe [w:] Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie (red.): K. German, J. Balon, Problemy Ekologii Krajobrazu, 10: 357-365.
• Pelisiak A., 1993–1994: Jaskinia Biśnik (gmina Wolbrom, woj. katowickie) – badania z 1991 roku. Acta Archaeol. Carp., 32: 125-150.
• Richling A., Ostaszewska K., 2005: Geografia fizyczna Polski. Wyd. PWN, Warszawa: 5-71.
• Rűehle E., (red.), 1974: Metody badań osadów czwartorzędowych. Wyd. Geol. 8, Warszawa: 31-41.
• Różycki S.Z., 1960: Czwartorzęd regionu Jury Częstochowskiej i sąsiadujących z nią obszarów. Prz. Geol. 8: 424-429.
• Tomczyńska Z., 2002: Oznaczenie węgli drzewnych z Jaskini Biśnik [w:] Jaskinia Biśnik. Rekonstrukcja zasiedlenia jaskini na tle zmian środowiska przyrodniczego – aneks 3 (red.): K. Cyrek, Wyd. UMK, Toruń: 140-141.
• Trojan P., 1985: Bioklimatologia ekologiczna. Wyd. PWN, Warszawa: 131-145.
• Wika S., Szczypek T., Snytko W.A., 2000: Krajobrazy Doliny Wodącej na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej. Wyd. ZPKWŚ, WBIOŚ, WNoZ UŚ, Dąbrowa Górnicza – Katowice – Sosnowiec, ss. 85.
• Wiszniowska T., 1993: Czwartorzędowa fauna z utworów krasowych Doliny Wodącej koło Smolenia (środkowa część Jury Krakowsko-Wieluńskiej). 1° Międzynarodowa Szkoła Ochrony Przyrody Obszarów Krasowych. Smoleń – Skalní Mlýn. Wyd. ZZJPK, Dąbrowa Górnicza: 21-30.
• Wiszniowska T., Socha P., Stefaniak K., 2002: Czwartorzędowa fauna z osadów Jaskini Biśnik, [w:] K. Cyrek (red.): Jaskinia Biśnik. Rekonstrukcja zasiedlenia jaskini na tle zmian środowiska przyrodniczego. Wyd. UMK, Toruń: 193-225.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).