Niedookreśloność pojęć stosowanych w procesie uchylania tajemnicy skarbowej

• Autorzy: Drysch Remigiusz

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/186734

Warianty tytułu

EN

The vagueness of the concepts used in the process of abolishing fiscal secrecy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest odpowiedź na pytanie potrzeby celowego niedookreślenia przez ustawodawcę pojęć uprawniających Szefa KAS do uchylenia tajemnicy skarbowej. Problemem badawczym zaś podjętym w niniejszym artykule jest istota niedookreślenia przez ustawodawcę pojęć uprawniających Szefa Krajowej Administracji Skarbowej do uchylenia tajemnicy skarbowej oraz ich słuszności w kontekście gwarantowania praw podatników. Posiadane dane oraz informacje przez organy podatkowe mogą, w razie zaistnienia odpowiednich warunków, zostać zwolnione z tajemnicy skarbowej. Sprawia to, że dane stają się jawne. Aby tak się stało, muszą zaistnieć odpowiednie przesłanki. Jest to m.in. przesłanka ważnego interesu publicznego, która musi zajść zawsze oraz kontrola podatkowa czy konstytucyjne prawo obywateli do ich rzetelnego informowania o działaniach organów podatkowych i jawności życia publicznego. Warto podkreślić, że ochrona danych w administracji skarbowej nie tylko chroni prywatność obywateli i bezpieczeństwo ich podstawowych dóbr osobistych, ale także buduje zaufanie społeczeństwa do działalności państwowej oraz utrzymuje integralność systemu podatkowego. Wskazane przesłanki są klauzulami generalnymi, które dają możliwość ich wartościowania, co daje dużą swobodę w podejmowaniu „decyzji” o wyrażeniu lub nie wyrażeniu zgody na ujawnienie informacji objętych tajemnicą skarbową. Szef Krajowej Administracji posiada kompetencje do uchylenia tajemnicy skarbowej. Rodzi to pewne wątpliwości na gruncie uznaniowości w podejmowaniu „decyzji” oraz ich słuszności w kontekście gwarantowania praw podatników. W związku z tym hipoteza badawcza niniejszej pracy zakłada, że być może ustawodawca celowo pozostawił taką konstrukcję, gdyż zapewnia ona zwiększone bezpieczeństwo, ponadto zgoda Szefa KAS na odstąpienie od tajemnicy skarbowej zawsze musi opierać się co najmniej na dwóch przesłankach pozytywnych, w tym przynajmniej jedną z nich musi być ważny interes publiczny. Pod wątpliwość należy również poddać brak określenia istoty tajemnicy skarbowej, która stanowiła by legalną definicję. Bezpieczeństwo danych i ochrona informacji w administracji skarbowej są kluczowymi kwestiami ze względu na wrażliwy charakter przechowywanych i przetwarzanych danych podatkowych. Warto podkreślić, że ochrona danych w administracji skarbowej nie tylko chroni prywatność obywateli i bezpieczeństwo ich podstawowych dóbr osobistych, ale także buduje zaufanie społeczeństwa do działalności państwowej oraz utrzymuje integralność systemu podatkowego. W pracy wykorzystano metodę formalno-dogmatyczną polegającą na analizie aktów prawnych, jest to główna metoda stosowana w naukach prawnych. Posłużono się także metodą krytycznej analizy piśmiennictwa.

EN

The aim of the work is to answer the question of the need for the legislator to deliberately underspecify the concepts authorizing the Head of the National Revenue Administration to waive fiscal secrecy. The research problem addressed in this article is the essence of the legislator’s failure to define the concepts authorizing the Head of the National Tax Administration to waive fiscal secrecy and their validity in the context of guaranteeing taxpayers’ rights. Data and information held by tax authorities may, if appropriate conditions exist, be released from fiscal secrecy. This makes the data public. For this to happen, appropriate conditions must exist. This includes: the premise of important public interest, which must always be present, and tax control or the constitutional right of citizens to be reliably informed about the activities of tax authorities and the openness of public life. It is worth emphasizing that data protection in tax administration not only protects the privacy of citizens and the security of their basic personal rights, but also builds public confidence in state activities and maintains the integrity of the tax system. The indicated premises are general clauses that allow for their evaluation, which gives great freedom in making “decisions” on whether or not to consent to the disclosure of information covered by fiscal secrecy. The Head of the National Administration has the competence to waive fiscal secrecy. This raises certain doubts regarding the discretion in making “decisions” and their correctness in the context of guaranteeing taxpayers’ rights. Therefore, the research hypothesis of this work assumes that the legislator may have left such a structure on purpose because it ensures increased security, and moreover, the consent of the Head of the National Revenue Administration to waive fiscal secrecy must always be based on at least two positive premises, including at least one of there must be an important public interest in them. The lack of definition of the essence of fiscal secrecy, which would constitute a legal definition, should also be questioned. Data security and information protection in tax administration are key issues due to the sensitive nature of tax data stored and processed. It is worth emphasizing that data protection in tax administration not only protects the privacy of citizens and the security of their basic personal rights, but also builds public confidence in state activities and maintains the integrity of the tax system. The work uses the formal-dogmatic method of analyzing legal acts, which is the main method used in legal sciences. The method of critical literature analysis was also used.

Słowa kluczowe

PL

tajemnica skarbowa; Szef KAS; prawa podatnika; ujawnianie informacji; bezpieczeństwo informacji

EN

fiscal secrecy; Head of the National Tax Administration; taxpayer’s rights; disclosure of information; information security

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 14, Nr 32
• Strony: 81--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz.

Twórcy

autor

Drysch Remigiusz

• Uniwersytet Warszawski/Krajowa Administracja Skarbowa

• https://orcid.org/0009-0000-2614-5943

Bibliografia

• [1] Białaś J., 2015, Sądowa kontrola decyzji uznaniowych wydawanych przez organy administracji, UMK Toruń.
• [2] Choduń A., Gomułowicz A., Skoczylas A.P., 2013, Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w prawie podatkowym i administracyjnym, Wybrane zagadnienia teoretyczne i orzecznicze.
• [3] Dekowska M., 2023, Tajemnica skarbowa w polskim prawie podatkowym. Stan obecny i kierunki zmian, Olsztyn.
• [4] Dzwonkowski H., 2007, Tajemnica finansowa. Aspekty aksjologiczne, normatywne i funkcjonalne, Bydgoszcz–Gdańsk.
• [5] Habrat D., Majka P., 2013, Upoważnienie inspektora kontroli skarbowej do ujawniania informacji stanowiących tajemnicę skarbową, „Przegląd Podatkowy” 8.
• [6] Hondor D., 2005, Zachowanie tajemnicy skarbowej a określenie dochodu w drodze oszacowania cen, Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, 4.
• [7] Jezierski J., 1998, Tajemnica skarbowa w Ordynacji podatkowej, [w:] Księga pamiątkowa ku czci docenta Eligiusza Drgasa, Toruń.
• [8] Komierzyńska E., Zdyb M., 2016, Klauzula interesu publicznego w działaniach administracji publicznej, Lublin, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
• [9] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU z 1997 r., poz. 483).
• [10] Kosikowski C.[w:] C. Kosikowski, L. Etel, J. Brolik, R. Dowgier, P. Pietrasz, M. Popławski, S. Presnarowicz, W. Stachurski, 2013, Ordynacja podatkowa. Komentarz.
• [11] Krawczyk P., 2009, Czy tajemnica skarbowa jest potrzebna? [w:] Ordynacja podatkowa. Wokół nowelizacji, red. R. Dowgier.
• [12] Liżewski B., 2016, Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Lublin, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
• [13] Machnikowski P., 2016, [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa.
• [14] Mastalski R.,2017, Komentarz do art. 299b ordynacji podatkowej; C. Kosikowski, Komentarz do art. 294 o.p. [w:] H. Dzwonkowski, A. Huchla, C. Kosikowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz.
• [15] Melezini A., 2018, Komentarz do art. 54 U.K.A.S. [w:] K. Teszner (red.) Krajowa Administracja Skarbowa. Komentarz.
• [16] Niezgódka-Medek M. [w:] S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, 2015, Ordynacja podatkowa. Komentarz.
• [17] Nowak I., 2017, Wyłączenie samorządowych organów podatkowych od załatwiania spraw w postępowaniu podatkowym, Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych nr 6.
• [18] Nowak I., 2023, Ujawnienie tajemnicy skarbowej na podstawie art. 299b Ordynacji podatkowej, Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu 1(9).
• [19] Oniszczuk J, 1995, Powszechnie obowiązująca wykładnia ustaw ustalana przez Trybunał Konstytucyjny, Warszawa.
• [20] Orzeczenie TK z 31 marca 2005 r., (SK 26/02).
• [21] Orzeczenie TK z 9 października 2007 r., (SK 70/06).
• [22] Pietrasz P., 2011 [w:] P. Pietrasz, W. Stachurski, Ustawa o kontroli skarbowej. Komentarz, Wrocław.
• [23] Różycki K., 2019 [w:] Kontrola celno-skarbowa. Komentarz, art. 54.
• [24] Stachurski W., 2023 [w:] L. Etel (red.) Ordynacja podatkowa. Tom II. Procedury podatkowe. Art. 120-344, Komentarz aktualizowany.
• [25] Strzelec D., 2023 Postępowanie podatkowe a postępowanie karne skarbowe. Zasadnicze związki międzygałęziowe, Warszawa.
• [26] Uchwała TK z 10 VI 1992 r., (W 12/91).
• [27] Ustawa z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (DzU z 2023 r., poz. 948)..
• [28] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (DzU z 2023 r., poz. 1610).
• [29] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa (DzU z 2023 r., poz. 2383).
• [30] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (DzU z 2023 r., poz. 2488).
• [31] Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (DzU z 2023 r., poz. 1516).
• [32] Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 roku o ochronie informacji niejawnych (DzU z 2023 r., poz. 756).
• [33] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (DzU z 2022 r., poz. 902).
• [34] Wild M., 2016 [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, Tom I. Komentarz. Art. 1–86, Warszawa.
• [35] Wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2020 r., II FSK 1522/19.
• [36] Wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2013 r., I OSK 512/13.
• [37] Wyrok NSA z dnia 20 lutego 2020 r., I OSK 1844/18.
• [38] Wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2015 r., II GSK 2132/13.
• [39] Wyrok NSA z dnia 7 maja 2018 r., II FSK 2835/17.
• [40] Wyrok NSA z dnia 8 lipca 2015 r., II FSK 1318/13.
• [41] Wyrok TK z dnia 27 lutego 2002 r., K 47/01, OTK ZU nr 1/A/2002.
• [42] Wyrok TK z dnia 8 lipca 2008 r., K 46/07, OTK-A 2008/6/104.
• [43] Wyrok WSA w Łodzi z dnia 13 czerwca 2023 r., I SA/Łd 187/23.
• [44] Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 18 marca 2021 r., II SA/Ol 52/21.
• [45] Wyrok WSA w Warszawie z 26 maja 2010 r., II SA/Wa 414/10.
• [46] Zieliński M., 2012, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).