Zmienność przebiegu zjawisk lodowych na Bugu w latach 1903–2012

• Autorzy: Bączyk A. , Suchożebrski J.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/64511

Warianty tytułu

EN

Variability of ice phenomena on the Bug River (1903–2012)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano analizy wyników obserwacji przebiegu zjawisk lodowych na Bugu, prowadzonych w latach 1903–1960 oraz 2001–2012 w przekrojach wodowskazowych Dorohusk, Włodawa, Frankopol i Wyszków. Ustalono, że czas trwania zjawisk lodowych uległ skróceniu. Wyraźne są fluktuacje czasu trwania zjawisk lodowych i zlodzenia rzeki związane przede wszystkim ze zróżnicowaniem warunków termicznych w sezonach zimowych. Artykuł jest wprowadzeniem do tematyki zjawisk lodowych występujących na rzekach we wschodniej części Polski, a także przyczynkiem do prowadzenia dalszych badań związanych ze zlodzeniem rzek oraz do poznawania procesów je kształtujących.

EN

The article describes an analysis of observations of ice phenomena on the Bug River, conducted between 1903– 1960 and 2001–2012, on representative gauge stations – Dorohusk, Włodawa, Frankopol and Włodawa. It has been concluded that the length of the period of ice phenomena has decreased. Fluctuations of duration of ice phenomena and ice cover, which are related to differentiation of temperature conditions in winter season, are well-marked. The article is an introduction to the subject of ice phenomena on the rivers in eastern part of Poland, as well as, the cause to pursue further research related to the ice cover of rivers and to explore the processes shaping them.

Słowa kluczowe

PL

rzeka Bug; zjawiska lodowe; zmiany klimatu

EN

Bug River; ice phenomena; climate changes

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 49
• Strony: 136--142
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Bączyk A.

• Katedra Inżynierii Wodnej, Zakład Hydrologii i Zasobów Wodnych, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Suchożebrski J.

• Zakład Hydrologii, Instytut Geografii Fizycznej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa

Bibliografia

• 1. Ashton G. 1978. River ice. Annual Review of Fluid Mechanics 10, 369–392.
• 2. Beltaos P. Prowse T. 2009. River- ice hydrology in a shrinking cryosphere. Hydrological Processess 23/1, 122–144.
• 3. Borshsh S., Ginzburg B., Soldatova I. 2001. Modeling the development of ice phenomena in rivers as applied to the assessment of probable changes in ice conditions at various scenarious of the future climate. Water Resources 28/2, 194–200.
• 4. Choiński A., Kolendowicz L., Pociask- Karteczka J. 2010. Zjawiska lodowe na Morskim Oku w latach 1971–2010 i ich związek z temperaturą powietrza oraz cyrkulacją atmosferyczną. Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem. Materiały IV Konferencji “Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”, Zakopane 14–16 października 2010.
• 5. Chu T., Das A., Lindenschmidt K.E. 2015. Monitoring the variation in ice-cover characterictics of the Slave River, Canada using RADARSAT-2 data – a case study. Remote Sensing 7/10, 13664–13691.
• 6. Devik O. 1964. Present experience on ice problems connected with the utilization of water power in Norway. Journal of Hydraulic Research 2/1, 25–40.
• 7. Dobrowolski A. 1987. Metody oceny warunków termiczno- lodowych w obszarze zrzutu wód podrzanych. Sprawozdanie przejściowe za rok 1987. Warszawa: IMGW.
• 8. Dong N. 2011. Border ice processes on the Saint Lawrence River (master thesis). Quebec: Universite Laval, Departement de Genie Civil, Faculte des Sciences et Genie.
• 9. Gołek J. 1957. Zjawiska lodowe na rzekach polskich. Warszawa: WKiŁ.
• 10. Gołek J. 1961. Termika rzek polskich. WKiŁ, Warszawa.
• 11. Gołek J. 1964. Zlodzenie rzek polskich. WKiŁ, Warszawa.
• 12. Gorączko M., Pawłowski B. 2014. Przebieg zjawisk lodowych na Warcie w rejonie Uniejowa. Biuletyn Uniejowski 3, 23–33.
• 13. Grześ M. 1991. Zatory i powodzie zatorowe na dolnej Wiśle. Mechanizmy i warunki. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk.
• 14. Grześ M., Pawłowski B. 2011. Lotniczy atlas zlodzenia rzek. II Warsztaty Lodowe problemy rzek. “Zatory i powodzie zatorowe.” Dobiegniewo, 3–4 lutego 2011.
• 15. IMGW 2011. Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno- Meteorologicznej.
• 16. IPCC 2014. Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I,II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Geneva, Switzerland.
• 17. Kożuchowski K., Degirmendžić J. 2005. Contemporary changes of climate in Poland: trends and variation in thermal and solar conditions related to plant vegetation. Polish Journal of Ecology 53/3, 283–297.
• 18. Kożuchowski K., Żmudzka E. 2001. Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX w. Przegląd Geograficzny 46/1–2, 81–90.
• 19. Lambor J. 1948. Geneza lodu prądowego i jego pojawienie się na rzekach środkowoeuropejskich zlewiska Morza Bałtyckiego. Wiadomości Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej 3, 213–244.
• 20. Lind L. 2015. Breaking the ice: effects of ice formation and winter floods on vegetation along streams (doctor thesis). Umeå University, Faculty of Science and Technology, Department of Ecology and Environmental Sciences.
• 21. Marszelewski W., Skowron R. 2006. Ice cover as an indicator of winter air temperature changes: case study of the Polish Lowland lakes. Hydrological Sciences Journal 51/2, 336–349.
• 22. Michalska B. 2011. Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne 47, 67–75.
• 23. Myglan V., Vaganow E. 2008. Ice phenomena of the Middle Siberia Rivers for the period of the last 300 years (according to historical data) as a reflection of the climate change. Journal of Siberian Federal University. Huminities & Social Sciences 1/3, 361–372.
• 24. Pawłowski B. 2009. Long- term variability in the course of ice phenomena on the Vistula River in Toruń. Bulletin of Geography: Physical Geography Series 1/2009, 91–102.
• 25. Prowse T., Beltaos S., Alfredsen A., Weyhenmeyer G. 2011. Effects of changes in arctic lake and river ice. Journal of the Human Environement 40 (sp1), 63–74.
• 26. Przybylak R. 2011. Changes in Poland’s climate over the last millenium. Czasopismo Geograficzne 82/1–2, 23–48.
• 27. Report on ice stream processes. Physical and Biological Effects and Relationship to Hydroelectric Projects. 1992. Federal Energy Regulatory Commission Office of Hydropower Licensing. Paper no. DPR-5.
• 28. Richard M., Morse B., Daly S.F. 2015. Modelling frazil ice growth in the St. Lawrence River. Canadian Journal of Civil Engineering 42/9, 592–608.
• 29. Roczniki hydrologiczne wód powierzchniowych. Dorzecze Wisły i rzeki Przymorza na wschód od Wisły 1954–1973. Warszawa: PIHM, IMGW, WKiŁ.
• 30. Šarauskiené D., Jurgelénaité A. 2008. Impact of climate change on river ice phenology in Lithuania. Environmental Research, Engineering and Management 4/46, 13–22.
• 31. Svensson U., Billfalk, L., Hammar L. 1989. A mathematical model of border-ice formation in rivers. Cold Regions Science and Technology 16, 179–189.
• 32. Takács K., Nagy B., Kern Z. 2014. Human impacts on river ice regime in the Carpathian Basin. Geophysical Research Abstracts 16. EGU General Assembly 2014–981.
• 33. Wołoszyn, E. 2006. Wezbrania zimowe zatorowe i roztopowe. Vademecum ochrony przeciwpowodziowej. Gdańsk: KZGW.
• 34. Wyniki pomiarów hydrometrycznych 1961, 1970, 1980. Warszawa: Wyd. Łączności i Komunikacji.
• 35. Zieliński J., Narowski S. 2003. Zabudowa regulacyjna. W J. Dojlido, W. Kowalczewski, i. R. Miłaszewsk, & J. Ostrowski, Rzeka Bug. Zasoby wodne i przyrodnicze. Warszawa: IMGW, WSEiZ.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.