Od kartografii kosmosu do kartografii molekularnej – przegląd zastosowań odwzorowań kartograficznych

• Autorzy: Pędzich P.

Warianty tytułu

EN

From cartography of the Universe to molecular cartography – the use of map projections

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie roli odwzorowań kartograficznych we współczesnym świecie map i baz danych oraz pokazanie znaczenia odwzorowań kartograficznych nie tylko w kartografii, ale także w innych dziedzinach nauki i praktyki. Mimo upływu ponad dwóch tysięcy lat od pojawienia się pierwszych odwzorowań kartograficznych, mimo zmian technologicznych, odwzorowania nadal odgrywają istotną rolę, co spróbowano wykazać w niniejszym artykule. W artykule opisano szereg zastosowań odwzorowań kartograficznych, m.in. w opracowaniu map wielkoskalowych do celów geodezyjnych, map topograficznych i przeglądowo-topograficznych, map zamieszczanych w atlasach geograficznych i historycznych, map nieba i ciał niebieskich, map statystycznych, map anamorficznych, map propagandowych, globusów (także wirtualnych), map w GIS, map internetowych, zdjęć fotograficznych oraz odwzorowań stosowanych w kartografii molekularnej i krystalografii. Omówiono także odwzorowania kartograficzne, w których minimalizuje się zniekształcenia odwozorowawcze, co jest jednym z podstawowych kryteriów ich doboru.

EN

Contemporary map projections are widely used in the elaboration of various types of maps and spatial databases. Systems of geographical information provide their users with the significant opportunities in the choice of map projections, coordinate systems, their definitions and transitions between them. The role of map projections nowadays is a little bit different, than it was in the past. It can be considered in the context of the objectives, for which a map has to be used, needs of a user of this map, as well as the means of communication. The Internet, mobile devices and GIS caused, that the map projections are used for two main purposes: data visualization and performing of calculations and analyses. The maps are elaborated for a wide audience of users and present the results of analyses for individual users. Despite the changes, that occur in cartography, the role of map projections is still important. The rules for the applications of map projections developed over the centuries are still valid. However, the new rules resulting from the new functions of map projections are created. The aim of the author of this article is to present a wide range of applications of map projections. The article describes the use of both: these well-known and that less popular applications. It is the author’s review of contemporary applications of map projections, as well as the old ones. We can find here, therefore, a description of map projections used for the elaboration of topographical maps, maps for general use and general topographical maps, large-scale maps for surveying, maps, which are published in geographical and historical atlases, maps of the sky and celestial bodies, statistical maps, anamorphic maps, propagandistic maps, globes and virtual globes, maps within the GIS, web maps, photographic images and map projections used in the molecular cartography and crystallography. Moreover, the map projections with the minimized distortions (distortion minimizing is one of the basic criteria for the selection of map projections), as well as the various lesser- known map projections of interesting properties, which can be used for presentation of different phenomena and issues, are described.

Słowa kluczowe

PL

odwzorowania kartograficzne; zasady doboru; zniekształcenia odwzorowawcze; minimalizacja zniekształceń; odwzorowawczych

EN

map projections; rules for selection; map projection distortion; distortion minimizing

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 47, nr 3-4
• Strony: 213--234
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., mapy, rys., zdj.

Twórcy

autor

Pędzich P.

• Zakład Kartografii Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej

Bibliografia

• Canters F., 2002, Small-scale map projection design. London, New York: Taylor & Francis.
• Carroll R., Agrawala M., Agarwala A., 2009, Optimizing content-preserving projections from wide-angles images. „ACM SIGGRAPH conference proceedings”, http://vis.berkeley.edu/papers/capp/projection-sig09.pdf
• Fanning D., Smith J., Rose G., 1986, Molecular cartography of globular proteins with application to antigenic sites. „Biopolymers” Vol. 25, s. 863–883.
• Fisher I., Miller O.M., 1944, World maps and globes. New York: Essential Books.
• Garbarczyk-Walus S., 2010, Metodyka konstruowania odwzorowań anamorficznych. Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii, rozprawa doktorska.
• Gdowski B., 1975, Optymalne odwzorowania równopolowe. „Geodezja i Kartografia” T. 24, nr 3, s. 191–204.
• Gede M., 2009, The projection aspects of digitizing globes. http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2009/html/refer/10_1.pdf
• Gede M., 2015, Novel globe publishing techniques using WebGL. „e-perimetron” Vol. 10, no. 2, s. 87–93.
• Górski K.M., Hivon E., Wandelt B.D., 1998, Analysis issues for large CMB data sets. „Proceedings: Evolution of Large Scale Structure”, arXiv:astro-ph/9812350, http://arxiv.org/pdf/astroph/9812350v1.pdf
• Hägerstrand T., 1957, Migration and area migration in Sweden. „Lund Studies in Geography”, Series B, „Human Geography”, no. 13, Sweden, Royal University of Lund.
• Huang, S., Shibasaki R., Kasuya M., Takagi M., 1998, Comparative study on spherical tessellation schemes for global GIS. „Geocarto International” Vol. 13, issue 1, s. 3–14.
• Jenny B., 2012, Adaptive composite map projections. „IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics” Vol. 18, no. 12, s. 2575–2582.
• Kanas N., 2007, Star maps. History, artistry, and cartography. Berlin: Springer.
• Kuźma M., 2013, Metodyka obliczania pól powierzchni geodezyjnych wieloboków elipsoidalnych z zastosowaniem odwzorowań równopolowych. Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii, rozprawa doktorska.
• Lapaine M., Usery E., 2015, Map projections and reference systems. http://mapyear.org/files/wom/09_IMY_WoM_en.pdf
• Latuszek K., 2013, Zastosowanie metody optymalizacji nieliniowej Neldera-Meada do konstrukcji odwzorowań kartograficznych o możliwie najlepszym rozkładzie zniekształceń odwzorowawczych – na przykładzie odwzorowania azymutalnego. „Roczniki Geomatyki” T. 11, z. 5 (62), s. 75–85.
• Latuszek K., 2015, Optymalizacja odwzorowania wielostożkowego Polski według kryterium Airy’ego. „Roczniki Geomatyki” T. 13, z. 2 (68), s. 109–132.
• Maher, M., 2010, Lining up data in ArcGIS. ESRI Press.
• Nyrtsov M., 2003, The classification of projections of irregularly-shaped celestial bodies. W: „Proceedings of XXI International Cartographic Conference”, Durban, http://www.cartesia.org/geodoc/icc2005/pdf/poster/TEMA23/Nyrtsov%20Maxim%20V._Russia.pdf.
• Nyrtsov M., Bugaevsky L.M., Strooke P., 2007, The multiple axis ellipsoids as reference surfaces for mapping of small celestial bodies. W: „Proceedings of XXIII International Cartographic Conference”, Moscow, http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2007/html/Proceedings. htm.
• Ogorzelska B., 2010, Odwzorowania kartograficzne. W: J. Pasławski (red.), Wprowadzenie do kartografii i topografii, Wrocław: Wydawnictwo Nowa Era, s. 81–168.
• Pallikaris A., 2014, Choosing suitable map projections for worldwide depiction of electronic charts in ECDIS, http://sssi.org.au/userfiles/docs/Weekly%20 Newsletter/documents_14152302751707881897. pdf
• Pędzich P., 2005, Conformal projection with minimal distortions. W: „XXII Int. Cartographic Conference Proceedings”, La Coruna.
• Pędzich P., Gałach H., 2014, Principles of digital ‘panneau’ cartographic visualisations. „The Cartographic Journal” Vol. 51, no. 1, s. 87–98.
• Pędzich P., Latuszek K., 2014a, Kartografia planetarna – przykłady opracowań, odwzorowania kartograficzne, nowe wyzwania. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 46, nr 4, s. 369–396.
• Pędzich P., Latuszek K., 2014b, Odwzorowania kartograficzne nieregularnych obiektów pozaziemskich. „Roczniki Geomatyki” T. 12, nr 2 (64), s. 231–244.
• Rzeszewski M., Jasiewicz J., 2009, WebGIS – od map w internecie do geoprzetwarzania. W: Z. Zwoliński (red.), GIS- platforma integracyjna geografii, s. 23–33, Poznań.
• Snyder J.P., 1987, Map projections. A working manual. Washington: United Government Printing Office.
• Snyder J.P., 1993, Flattening the Earth, Two thousand years of map projections. Chicago: The University of Chicago Press.
• Strebe D., 1992–2010, Geocart User’s Manual, https://www.mapthematics.com/Downloads/Geocart_Manual.pdf
• Tobler W., 2008, Unusual map projections. „Cartographic Perspectives” No. 59, s. 28–40.
• Uhorczak F., 1962, Obraz świata w siatkach kartograficznych. W: „Geografia Powszechna” Tom I. Ziemia – środowisko naturalne człowieka”. Warszawa: PWN, s. 102–120.
• Van Leeuwen D., Strebe D., 2006, A Slice-and-dice approach to area equivalence in polyhedral map projections. „Cartography and Geographic Information Science” Vol. 33, no. 4, s. 269–286.
• Yang H., Qureshi R., Sacan A., 2012, Protein surface representation and analysis by dimension reduction. „Proteome Science” 10 (Suppl. 1):S1, DOI:10.1186/1477-5956-10-S1-S1.
• Zarząd Geografii Wojskowej, 2000, Polskie wojskowe mapy w standardach NATO (przewodnik), Ministerstwo Obrony Narodowej
• Zelnik-Manor L., Peters G., Perona P., 2005, Squaring the circle in panoramas. „Computer Vision” 2005. ICCV 2005. Tenth IEEE International Conference, Vol. 2, s. 1292–1299.
• Źródła internetowe
• https://www.nceas.ucsb.edu/scicomp/recipes/projections
• http://www.gis-support.pl/co-to-jest-epsg/
• https://xkcd.com/977/
• https://www.epsg-registry.org/
• https://ktwop.files.wordpress.com/2012/09/unusual-map-projections-tobler-1999.pdf