Matryca Haddona jako metoda zarządzania w naukach o bezpieczeństwie

• Autorzy: Korzeniowski L F

Warianty tytułu

EN

Haddon matrix as a management tool in the security disciplines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W rozwoju nauk o bezpieczeństwie znaczącym impulsem było utworzenie przez Kongres Stanów Zjednoczonych w 1967 roku multimodalnej i niezależnej Krajowej Rady Bezpieczeństwa Transportu, a następnie utworzenie podobnych agencji przez Australię, Kanadę, Szwecję, Norwegię, Finlandię, Nową Zelandię i Holandię. Teoretyczne podstawy tego naukowego podejścia opracował w latach 60. XX w. William Haddon, który został pierwszym kierownikiem utworzonej Krajowej Rady Bezpieczeństwa Transportu. Haddon zmienił na zawsze sposób myślenia o zagrożeniach, wprowadzając rygor epidemiologiczny w obszar bezpieczeństwa. Autor wyraża przekonanie, że zwrócenie uwagi na ten aspekt jest szczególnie uzasadnione Jubileuszem 20-lecia Państwowej Straży Pożarnej w Polsce, której powierzono największy zakres odpowiedzialności za bezpieczeństwo, zwłaszcza w fazie ratowniczej.

EN

The development of security disciplines was greatly influenced by the establishment of the National Highway Traffic Safety Administration, a multimodal and independent body, founded by the US Congress in 1967. Similar organizations were set up in Australia, Canada, Sweden, Norway, Finland, New Zealand and Holland. Theoretical foundations for such an approach were elaborated in the 1960s by William Haddon, the first director of the National Highway Traffic Safety Administration. He has forever changed the way of perceiving dangers by introducing the epidemiology factor in the field of security. As the author has it, attention should be paid to that aspect especially in view of the 20th anniversary jubilee of the State Fire Service in Poland; that service has been made most responsible for security, in particular, in then the rescue phase.

Słowa kluczowe

PL

nauka o bezpieczeństwie; zagrożenie; model bezpieczeństwa; matryca Haddona; Europejskie Stowarzyszenie Nauk o Bezpieczeństwie

EN

security disciplines; hazard; security model; Haddon matrix; European Association for Security

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Techniczna i Informatyczna
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 7
• Strony: 167--178
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., tab.

Twórcy

autor

Korzeniowski L F

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Bibliografia

• [1] Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002.
• [2] Carroll, J. S. (1998). Carroll J. S., Safety culture as an ongoing process: Culture surveys as opportunities for enquiry and change. process: Culture surveys as opportunities for „Work & Stress” 1998, No 12, p. 272–284.
• [3] Cieślarczyk M., Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania bezpieczeństwa i obronności państwa, Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
• [4] Cooper M. D., Towards a model of safety culture. culture. Safety Science, 36, 111-136. „Safety Science” 2000, No 36, p. 111–136.
• [5] Cox S. Cox T., The structure of employee attitudes to safety: A European example. employee attitudes to safety: A European example. Work & Stress, 5, 93-104. „Work & Stress” 1991, No 5, p. 93–104.
• [6] Cox S. & Flin R., Safety culture: Philosopher's stone or man of straw? Philosopher's stone or man of straw? Work & "Work & Stress" 1998, No 12(3), p. 189–201.
• [7] Haddon W., Strategy in preventive medicine: passive ws. active approaches to reducing human wastage. „Trauma” 1974, 14, p. 353–354.
• [8] Haddon W., The basic strategies for preventing damage from hazards of all kinds. "Hazard Prevention" 1980, p. 8–11.
• [9] Hofstede G., Kultury i organizacje, PWE, Warszawa 2000.
• [10] Hodorivska N. (Ukr.) Ходорiвська Н.: Култура радiщлогiчної безпеки крiз призму Чорнобиля. Постчорнобильський соцiум 20 рокiв по аварiї. Київ: Центр соцiальнмх експертиз Iнституту соцiологiї НАНУ, 2005. c. 204–224.
• [11] Korzeniowski L.F., Securitologia. Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, EAS, Kraków 2008.
• [12] Korzeniowski L.F., Podstawy nauk o bezpieczeństwie, Difin, Warszawa 2012.
• [13] Kříž Z. Mareš M. Suchý P.: Sekuritologie – pavěda, nikoliv metavěda. “OBRANA A STRATEGIE” 2/2007, s. 117–124. http://www.defenceandstrategy.eu/en/current-issue-2-2007/forum/securitology_pseudoscience-no-metascience.html
• [14] Krystek R. (red.), Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu, Wyd. Komunikacji i Łączności, Tom III, Warszawa 2010.
• [15] Lambert T., Problemy zarządzania. 50 praktycznych modeli rozwiązań, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1999.
• [16] Mearns K. J., & Flin R., Assessing the state of organizational safety-Culture or climate? of organizational safety--Culture or climate? "Current Psychology: Developmental, Learning, Personality, Social", 1999, No 18(1), p. 5–17.
• [17] Pidgeon N.F., Safety Culture and Risk Management in Organizations. Birkbeck College, University of London. "Journal of Cross-Cultural Psychology", 1991, Vol. 22, No 1, p. 129-140.
• [18] Pidgeon N.F., Safety culture: key theoretical issues. "Work and Stress", 1998, no 12(3), p. 202-216.
• [19] Rašek A. a kol. (cze.), Tvorba základů bezpečnostní vĕdy. „Vojenské rozhledy” 2007, nr 1, s. 21–31.
• [20] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz. U. nr 179, poz. 1065).
• [21] Šimák L. (slov.), Vzdelávanie a veda na úseku bezpečnostní. /in:/ Riešenie krízových situácií v špecifickom prostredí. Zborník z 11. medzinárodnej vedeckej konferencie. Žilina: Žilinská univerzita v Žiline, Ministerstvo hospodárstva SR 2006, s. 601–608.
• [22] Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, ISP PAN, Warszawa 1996.
• [23] Sweedler Barry M., Safety and Policy Analysis International. Wykład w ramach I Warsztatów pt.: „Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu” w Pułtusku w dniach 20–22 czerwca 2007 roku.
• [24] Szpyra R., Problemy wyłaniania się elementów nauki o bezpieczeństwie z nauk wojskowych. Akademia Obrony Narodowej w Warszawie. „Zeszyty Naukowe” 2011, nr 2(83), s. 33–58.
• [25] Traffic Safety Center 2005, vol. 3, No 1. www.tsc.berkeley.edu
• [26] Uchwała Centralnej Komisji do spraw stopni i tytułów z dnia 28 stycznia 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (M.P. z dnia 21 lutego 2011 r.)
• [27] Ullman R., Redefining Security. "International Security" 1983, vol. 8, no 1, p. 133.
• [28] Valášek J.(cze.), Bezpečnost a bezpečnostní výzkum. /in:/ Riešenie krízových situácií v špecifickom prostredí. Zborník z 11. medzinárodnej vedeckej konferencie. Žilina: Žilinská univerzita v Žiline, Ministerstvo hospodárstva SR 2006, s. 675–680.
• [29] Weick K. E.: Organizational culture as a source of high reliability. source of high reliability. California "California Management Review" 1987, No 29(2), p. 112–127.
• [30] Welander G. Svanström L. Ekman R., Safety Promotion – and Introduction. 2nd Revised edituin. Stockholm: Karolinska Instituet 2004.
• [31] World report on road traffic injury prevention:summary. Geneva: World Health Organization, 2004.
• [32] Zhang Hui, Wiegmann Douglas A., von Thaden Terry L., Sharma Gunjan Sharma, Alyssa A. Mitchellgunjan, Mitchell Alyssa A.: Safety Culture: a concept in chaos? Urbana-Champaign: University of Illinois. http://www.humanfactors.uiuc.edu/Reports&PapersPDFs/humfac02/zhawiegvonshamithf02.pdf. Odczyt 2008-12-25.