Ecosystem disservices in urbanized areas – an economic and social perspective

• Autorzy: Lorek Agnieszka , Lorek Paweł

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2025.92.1.997

Warianty tytułu

PL

Antyusługi ekosystemów na terenach zurbanizowanych – ujęcie ekonomiczno-społeczne

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of the article is to classify ecosystem disservices according to their impact on the quality of life. The research consisted of the following steps: (i) review of the literature on ecosystem disservices, (ii) preparation of a survey questionnaire on the perception of ecosystem disservices in the local environment, (iii) conducting survey interviews using the CAWI technique among adult residents of Poland in July-September 2023, (iv) statistical analysis using descriptive statistics and correlation analysis. The results indicate a complex approach to ecosystem disservices. Differences are revealed for characteristics such as age, education and place of residence (urban/rural areas). A limitation for a comprehensive analysis of the problem is the relatively small number of publications addressing the topic of ecosystem disservices. As a result, the article focuses mainly on Polish socio-environmental conditions. The article can be useful for a wide range of stakeholders (local authorities, spatial planners and local communities).

PL

Celem artykułu jest klasyfikacja antyusług ekosystemowych według ich wpływu na jakość życia mieszkańców. Metoda badawcza składała się z następujących kroków: (i) przeglądu literatury dotyczącej antyusług ekosystemowych, (ii) przygotowanie kwestionariusza ankietowego dotyczącego percepcji antyusług ekosystemowych w lokalnym środowisku, (iii) przeprowadzenie wywiadów ankietowych techniką CAWI wśród pełnoletnich mieszkańców Polski w okresie lipiec-wrzesień 2023, (iv) analiza statystyczna przy pomocy statystyk opisowych i analizy korelacji. Uzyskane wyniki wskazują na złożone podejście do antyusług ekosystemowych. Różnice ujawniają się w przypadku cech takich jak wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania (obszary miejskie/wiejskie). Ograniczeniem dla kompleksowej analizy problemu jest stosunkowo niewielka liczba publikacji poruszających tematykę antyusług ekosystemowych. Na skutek tego, artykuł koncentruje się głownie na polskich uwarunkowaniach społeczno-przyrodniczych. Artykuł może być przydatny dla szerokiego grona interesariuszy (władz lokalnych, planistów przestrzennych i społeczności lokalnych). Tematyka poruszona w artykule jest szczególnie istotna dla reorientacji polityk środowiskowych na poziomie lokalnym w obliczu zmian klimatycznych.

Słowa kluczowe

EN

ecosystem disservices; ecosystem services; quality of life

PL

antyusługi ekosystemów; usługi ekosystemów; jakość życia

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2025
• Tom: No. 1
• Strony: art. no. 997
• Opis fizyczny: Bibliogr. 70 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Lorek Agnieszka

• University of Economics in Katowice, 1 Maja Street 50, 40-287 Katowice, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-1812-9692%29

autor

Lorek Paweł

• University of Economics in Katowice

• https://orcid.org/0000-0003-3252-5234

Bibliografia

• Ankieteo. (2025, February 18). Respondenci do Twoich ankiet. https://ankieteo.pl/program-do-ankiet/respondenci (in Polish).
• Balmford, A., & Bond, W. (2005). Trends in the state of nature and their implications for human well-being. Ecology Letters, 8, 1218-1234. https://doi.org/10.1111/j.1461-0248.2005.00814.x
• Barot, S., Yé, L., Abbadie, L., Blouin, M., & Frascaria, N. (2017). Ecosystem services must tackle anthropized ecosystems and ecological engineering. Ecological Engineering, 99, 486-495. https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2016.11.071
• Becla, A., Czaja, S., & Zielińska, A. (2013). Pozaekonomiczne użytki środowiska przyrodniczego a usługi ekosystemów w świetle współczesnego rachunku ekonomicznego. Ekonomia i Środowisko, 45(2), 10-22. https://www.researchgate.net/publication/312044500_Pozaekonomiczne_uzytki_srodowiska_przyrodniczego_a_uslugi_ekosystemow_w_swietle_wspolczesnego_rachunku_ekonomicznego (in Polish).
• Bixler, R. D., & Floyd, M. F. (1997). Nature is scary, disgusting, and uncomfortable. Environment and Behavior, 29(4), 443-467. https://doi.org/10.1177/001391659702900401
• Boyd, J., & Banzhaf, S. (2007). What are ecosystem services? The need for standardized environmental accounting units. Ecological Economics, 63(2-3), 616-626. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.01.002
• Braat, L. C. (2014). Ecosystem services: The ecology and economics of current debates. Economics and Environment, 51(4), 20-35. https://bazekon.uek.krakow.pl/rekord/171318981
• Campagne, C. S., Roche, P. K., & Salles, J. M. (2018). Looking into Pandora’s box: Ecosystem disservices assessment and correlations with ecosystem services. Ecosystem Services, 30, 126-136. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2018.02.005
• Campagne, C. S., Roche, P., Gosselin, F., Tschanz, L., & Tatoni, T. (2017). Expert-based ecosystem services capacity matrices: Dealing with scoring variability. Ecological Indicators, 79, 63-72. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2017.03.043
• Chaparro, L., & Terradas, J. (2009). Ecological services of urban forests in Barcelona. Barcelona: CREAF. https://doi.org/10.13140/RG.2.1.4013.9604
• Chapin, F. S., Zavalet, E. S., Evine, V. T., Naylor, R. L., Vitousek, P. M., Reynold, H. L., Hoope, D. U., Lavore, S., Sala, O. E., Hobbie, S. E., Mack, M. C., & Diaz, S. (2000). Consequences of changing diversity. Nature, 405, 234-242. https://doi.org/10.1038/35012241
• Chee, Y. E. (2004). An ecological perspective on the valuation of ecosystem services. Biological Conservation, 120(4), 549-565. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2004.03.028
• Costanza, R. (2008). Ecosystem services: Multiple classification systems are needed. Biological Conservation, 141, 350-352. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2007.12.020
• Costanza, R., d'Arge, R., de Groot, R., Farber, S., Grasso, M., Hannon, B., Limburg, K., Naeem, S., O'Neill, R. V., Paruelo, J., Raskin, R. G., Sutton, P., & van den Belt, M. (1997). The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature, 387, 253-260. https://doi.org/10.1038/387253a0
• Costanza, R., de Groot, R., Sutton, P., der Ploeg, S., Anderson, S. J., Kubiszewski, I., Farber, S., & Turner, R. K. (2014). Changes in the global value of ecosystem services. Global Environmental Change, 26, 152-158. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2014.04.002
• Dąbrowski, H. (2024, November 5). Spór o wycinkę drzew przy drogach w powiecie sokólskim. TVP 3 Białystok. https://bialystok.tvp.pl/83333788/spor-o-wycinke-drzew-przy-drogach-w-powiecie-sokolskim (in Polish).
• D'Amato, G. (2000). Urban air pollution and plant-derived respiratory allergy. Clinical and Experimental Allergy, 30(5), 628-636. https://doi.org/10.1046/j.1365-2222.2000.00798.x
• de Groot, R. S., Wilson, M. A., & Boumans, R. M. J. (2002). A typology for the classification, description and valuation of ecosystem functions, goods and services. Ecological Economics, 41(3), 393-408. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(02)00089-7
• Degórski, M., & Solon, J. (2014). Ecosystem services as a factor strengthening regional development trajectory. Ekonomia i Środowisko, 51(4), 48-57. https://ekonomiaisrodowisko.pl/index.php/journal/issue/view/14/14
• DeStefano, S., & Deblinger, R. D. (2005). Wildlife as valuable natural resources vs intolerable pests: A suburban wildlife management model. Urban Ecosystems, 8, 179-190. https://people.umass.edu/sdestef/publications/DeStefano%20and%20Deblinger%202005%20UE%208%20179-190.pdf
• Dobbs, C., Kendal, D., & Nitschke, C. R. (2014). Multiple ecosystem services and disservices of the urban forest: Establishing their connections with landscape structure and sociodemographics. Ecological Indicators, 43, 44-55. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.02.007
• Dunn, R. R. (2010). Global mapping of ecosystem disservices: The unspoken reality that nature sometimes kills us. Biotropica, 42(5), 555-557. https://doi.org/10.1111/j.1744-7429.2010.00698.x
• Ehrlich, P. R., & Ehrlich, A. H. (1981). Extinction: The causes and consequences of the disappearance of species. New York: Random House.
• Escobedo, F. J., Kroeger, T., & Wagner, J. E. (2011). Urban forests and pollution mitigation: Analyzing ecosystem services and disservices. Environmental Pollution, 159(8-9), 2078-2087. https://doi.org/10.1016/j.envpol.2011.01.010
• Famielec, J. (2014). Benefits from ecosystem services versus measures of socioeconomic development. Ekonomia i Środowisko, 51(4), 58-67. https://ekonomiaisrodowisko.pl/journal/issue/view/14/14
• Farber, S., Costanza, R., Childers, D. L., Erickson, J., Gross, K., Grove, M., Hopkinson, C. S., Kahn, J., Pincetl, S., Troy, A., Warren, P., & Wilson, M. (2006). Linking ecology and economics for ecosystem management. BioScience, 56(2), 121-133. https://doi.org/10.1641/0006-3568(2006)056[0121:LEAEFE]2.0.CO;2
• Fischer, A., & Eastwood, A. (2016). Coproduction of ecosystem services as human-nature interactions: An analytical framework. Land Use Policy, 52, 41-50. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.12.004
• Fisher, B., & Turner, R. K. (2008). Ecosystem services: Classification for valuation. Biological Conservation, 141(5), 1167-1169. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2008.02.019
• Fisher, B., Bateman, I., & Turner, R. K. (2011). Valuing ecosystem services: Benefits, values, space and time. In P. Kumar (Ed.), Valuation of Regulating Services of Ecosystems (pp. 13-23). London: Routlege. https://www.researchgate.net/publication/280021365_Valuing_ecosystem_services_Benefits_values_space_and_time
• Geron, C. D., Guenther, A. B., & Pierce, T. E. (1994). An improved model for estimating emissions of volatile organic compounds from forests in the eastern United States. Journal of Geophysical Research, 99(D6), 12773-12791. https://doi.org/10.1029/94JD00246
• Gómez-Baggethun, E., & Barton, D. N. (2013). Classifying and valuing ecosystem services for urban planning. Ecological Economics, 86, 235-245. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2012.08.019
• Graczyk, A. (2010). Świadczenia ekosystemów jako dobra ekonomiczne. Ekonomia i Środowisko, 37(1), 64-76. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171495570 (in Polish).
• Gutierrez-Arellano, C., & Mulligan, M. (2018). A review of regulation ecosystem services and disservices from faunal populations and potential impacts of agriculturalisation on their provision, globally. Nature Conservation, 30, 1-39. https://doi.org/10.3897/natureconservation.30.26989
• IPBES. (2019). Global assessment report on biodiversity and ecosystem services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. https://doi.org/10.5281/zenodo.3831673
• Kijowska, R. (2024, November 9). Drzewa przy drogach, wizytówka Sokółki, zostaną wycięte? Niszczą strukturę jezdni. TVN 24. https://fakty.tvn24.pl/zobacz-fakty/drzewa-przy-drogach-wizytowka-sokolki-zostana-wyciete-niszcza-strukture-jezdni-st8173290 (in Polish).
• Kiss, B., Sekulova, F., Hörschelmann, K., Salk, C. F., Takahashi, W., & Wamsler, C. (2022). Citizen participation in the governance of nature-based solutions. Environmental Policy and Governance. Special Issue: The Role of Citizens in Sustainability and Climate Change Governance: Taking Stock and Looking Ahead, 32(3), 247-272. https://doi.org/10.1002/eet.1987
• Knorps-Tuszyńska, K. (2024, August 8). Wejście między drzewa na własną odpowiedzialność. Rzeczpospolita. https://www.rp.pl/ubezpieczenia-i-odszkodowania/art40935671-wejscie-miedzy-drzewa-na-wlasna-odpowiedzialnosc (in Polish).
• Kopperoinen, L., Itkonen, P., & Niemelä, J. (2014). Using expert knowledge in combining green infrastructure and ecosystem services in land use planning: An insight into a new place-based methodology. Landscape Ecology, 29, 1361-1375. https://doi.org/10.1007/s10980-014-0014-2
• Krasny, M. E., & Roth, W. (2010). Environmental education for social-ecological system resilience: A perspective from activity theory. Environmental Education Research, 16(5-6), 545-558. https://doi.org/10.1080/13504622.2010.505431
• Lele, S., Springate-Baginski, O., Lakerveld, R., Deb, D., & Dash, P. (2013). Ecosystem services: Origins, contributions, pitfalls, and alternatives. Conservation and Society, 11(4), 343. https://doi.org/10.4103/0972-4923.125752
• Lorek, A. (2007). Ocena poziomu ekofektywności gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce i krajach UE. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach im. Karola Adamieckiego. (in Polish).
• Lorek, A. (2019). Usługi ekosystemów w rozwoju zrównoważonym gmin regionu wysoko zurbanizowanego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. (in Polish).
• Lyytimäki, J. (2014a). Bad nature: Newspaper representations of ecosystem disservices. Urban Forestry and Urban Greening, 13(3), 418-424. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2014.04.005
• Lyytimäki, J. (2014b). Ecosystem disservices: Embrace the catchword. Ecosystem Services, 12, 136. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2014.11.008
• Lyytimäki, J., & Sipilä, M. (2009). Hopping on one leg—the challenge of ecosystem disservices for urban green management. Urban Forestry & Urban Greening, 8(4), 309-315. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2009.09.003
• Lyytimäki, J., Petersen, L. K., Normander, B., & Bezák, P. (2008). Nature as a nuisance? Ecosystem services and disservices to urban lifestyle. Environmental Sciences, 5(3), 161-172. https://doi.org/10.1080/15693430802055524
• Maes, J., Teller, A., Erhard, M., Grizzetti, B., Barredo, J. I., Paracchini, M. L., Condé, S., Somma, F., Orgiazzi, A., Jones, A., Zulian, A., Vallecilo, S., Petersen, J. E., Marquardt, D., Kovacevic, V., Abdul Malak, D., Marin, A. I., Czúcz, B., Mauri, A., Loffler, P., Bastrup-Birk, A., Biala, K., Christiansen, T., & Werner, B. (2018). Mapping and assessment of ecosystems and their services: An analytical framework for ecosystem condition. https://circabc.europa.eu/sd/a/a16e02a0-b18b-472a-818e-dc215b6fbb89/5th%20MAES%20report.pdf
• Matuk, S. (2024, November 5). Powiat Sokólski w trosce o bezpieczeństwo na drogach. Serwis informacyjny powiatu sokólskiego. https://sokolka-powiat.pl/blog/powiat-sokolski-w-trosce-o-bezpieczenstwo-na-drogach/ (in Polish).
• McKinney, M. L. (2008). Effects of urbanization on species richness: A review of plants and animals. Urban Ecosystems, 11, 161-176. https://doi.org/10.1007/s11252-007-0045-4
• Ministry of Climate and Environment. (2025, February 18). Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie szczegółowych cech jakościowo-wymiarowych drewna energetycznego. https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12386802/katalog/13067976#13067976 (in Polish).
• Mizgajski, A. (2010). Świadczenia ekosystemów jako rozwijające się pole badawcze i aplikacyjne. Ekonomia i Środowisko, 37(1), 10-19. https://repozytorium.amu.edu.pl/items/fdfbcdd0-1429-4d40-bed2-d0ce68d1be93 (in Polish).
• Mizgajski, A., & Stępniewska, M. (2009). Koncepcja świadczeń ekosystemów a wdrażanie zrównoważonego rozwoju. In D. Kiełczewski & B. Dobrzańska (Eds.), Ekologiczne problemy zrównoważonego rozwoju (pp. 12-23). Białystok: Wydawnictwo WSE w Białymstoku. (in Polish).
• Mizgajski, A., Bernaciak, A., Kronenberg, J., Roo-Zielińska, E., Solon, J., & Śleszyński, J. (2014). Development of the ecosystem services approach in Poland. Ekonomia i Środowisko, 51(4), 10-19. https://ekonomiaisrodowisko.pl/journal/issue/view/14/14
• Poskrobko, B. (2010). Usługi środowiska jako kategoria ekonomii zrównoważonego rozwoju. Ekonomia i Środowisko, 37(1), 20-30. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171495526 (in Polish).
• Roman, L. A., Conway, T. M., Eisenman, T. S., Koeser, A. K., Ordóñez Barona, C., Locke, D. H., Jenerette, G. D., Östberg, J., & Vogt, J. (2021). Beyond ‘trees are good’: Disservices, management costs, and tradeoffs in urban forestry. Ambio, 50, 615-630. https://doi.org/10.1007/s13280-020-01396-8
• Ruiz-Mallén, I., Satorras, M., March, H., & Baró, F. (2022). Community climate resilience and environmental education: Opportunities and challenges for transformative learning. Environmental Education Research, 28(7), 1088-1107. https://doi.org/10.1080/13504622.2022.2070602
• Schaubroeck, T. (2017). A need for equal consideration of ecosystem disservices and services when valuing nature; countering arguments against disservices. Ecosystem Services, 26, 95-97. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.06.009
• Schaubroeck, T., Deckmyn, G., Giot, O., Campioli, M., Vanpoucke, C., Dewulf, J., Verheyen, K., Rugani, B., Achten, W. M. J., & Muys, B. (2016). Environmental impact assessment and monetary ecosystem service valuation of an ecosystem under different future environmental change and management scenarios; a case study of a Scots pine forest. Journal of Environmental Management, 173, 79-94. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2016.03.005
• Shackleton, C. M., Ruwanza, S., Sinasson Sanni, G. K., Bennett, S., De Lacy, P., Modipa, R., Mtati, N., Sachikonye, M., & Thondhlana, G. (2016). Unpacking Pandora’s Box: Understanding and Categorizing Ecosystem Disservices for Environmental Management and Human Wellbeing. Ecosystems, 19, 587-600. https://doi.org/10.1007/s10021-015-9952-z
• Shackleton, C. M., Sheunesu, R., & Gladman, T. (2024). Contextual and socio-economic factors affected urban dwellers' experiences of and vulnerability to ecosystem disservices. Scientific African, 26, e02404. https://doi.org/10.1016/j.sciaf.2024.e02404
• Shapiro, J., & Baldi, A. (2014). Accurate accounting: How to balance ecosystem services and disservices. Ecosystem Services, 7, 201-202. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2014.01.002
• Shuyao, W., Binbin, V. L., & Shuangcheng, L. (2021). Classifying ecosystem disservices and valuating their effects - a case study of Beijing, China. Ecological Indicators, 129, 107977. http://dx.doi.org/10.48550/arXiv.2001.01605
• Smith, J. G., DuBois, B., & Krasny, M. E. (2016). Framing for resilience through social learning: Impacts of environmental stewardship on youth in post-disturbance communities. Sustainability Science, 11, 441-453. https://doi.org/10.1007/s11625-015-0348-y
• Solon, J. (2008). Koncepcja „Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. Problemy Ekologii Krajobrazu, 21, 25-44. https://bibliotekanauki.pl/articles/85738.pdf (in Polish).
• Tapio, P., & Willamo, R. (2008). Developing interdisciplinary environmental frameworks. Ambio, 37(2), 125-133. http://www.jstor.org/stable/25547866
• The Millennium Ecosystem Assessment. (2005). Ecosystems and Human Well-being: Synthesis. Washington: Island Press.
• Tian, Y. Q., Wu, H. J., Zhang, G. S., Wang, L. C., Zheng, D., & Li, S. (2020). Perceptions of ecosystem services, disservices and willingness-to-pay for urban green space conservation. Journal of Environmental Management, 260, 110140. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2020.110140
• Villa, F., Bagstad, K. J., Voigt, B., Johnson, G. W., Athanasiadis, I. N., & Balbi, S. (2014). The misconception of ecosystem disservices: How a catchy term may yield the wrong messages for science and society. Ecosystem Services, 10, 52-53. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2014.09.003
• Wallace, K. J. (2007). Classification of ecosystem services: Problems and solutions. Biological Conservation, 139(3-4), 235-246. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2007.07.015
• Zhang, W., Ricketts, T. H., Kremen, C., Carney, K., & Swinton, S. M. (2007). Ecosystem services and dis-services to agriculture. Ecological Economics, 64(2), 253-260. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.02.024