Tematyka geotermalna w działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej Katedry Surowców Energetycznych Wydziału Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w latach 2019–2021 i plany na przyszłość

• Autorzy: Sowiżdżał Anna , Hajto Marek , Tomaszewska Barbara , Kotyza Jarosław , Górecki Wojciech

Warianty tytułu

EN

Research and education activities of KSE WGGiOŚ AGH in the field of geothermal energy in 2019–2021 and further action plans

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

For many years, geothermal issues have been one of the basic research and teaching activities of the Department of Fossil Fuels of the Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection of the AGH University of Science and Technology (KSE WGGiOŚ AGH). National and international research projects on the evaluation of the geothermal potential of Poland, innovative technologies for geothermal energy extraction, as well as effective management of water resources and geothermal energy are carried out. In recent years (2019-2021), scientific and research projects such as GeoPLASMA-CE, EnerGizerS, Geotherm, CA18219 Geothermal-DHC, Lajkonik, NiżPIG, concerning the issues of shallow and deep geothermal energy utilization, are implemented. As far as didactic activity is concerned, the AGH is developing Ecological Energy Sources, as well as petroleum geology and geothermal specialization at the Applied Geology. Doctoral theses in the field of geothermics are being carried out. Research works, including projects concerning construction of heat pump prototypes, are carried out in the Centre for Sustainable Development and Energy Conservation of the AGH University of Science and Technology in Miękinia equipped with heat pump test stands. The Centre is currently being expanded.

Słowa kluczowe

PL

energia geotermalna; badania i edukacja; geotermalna pompa ciepła; zasoby geotermalne

EN

geothermal energy; research and education; geothermal heat pump; geothermal resources

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 69, nr 9
• Strony: 633--642
• Opis fizyczny: Bibliogr. 72 poz.

Twórcy

autor

Sowiżdżał Anna

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30,30-059 Kraków

autor

Hajto Marek

• GH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30,30-059 Kraków

autor

Tomaszewska Barbara

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30,30-059 Kraków

autor

Kotyza Jarosław

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30,30-059 Kraków

autor

Górecki Wojciech

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30,30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. BROGIOLI D., ZIANO R., RICA R.A., SALERNO D., MANTEGAZZA F. 2013 - Capacitive mixing for the extraction of energy from salinity differences: survey of experimental results and electrochemical models. J. Colloid Interface Sci., 407: 457-466.
• 2. BRYJAK M., KABAY N., GULER E., TOMASZEWSKA B. 2018 - Concept for energy harvesting rom the salinity gradient on the basis of geothermal water. Weentech Proc. Energy, 4: 88-96.
• 3. BUJAKOWSKI W., TOMASZEWSKA B. (red.) 2014 - Atlas of the possible use of geothermal waters for combined production of electricity and heat using binary system in Poland. MEERI PAS, Kraków: 305.
• 4. BUJAKOWSKI W., BARBACKI A., MIECZNIK M., PAJĄK L., SKRZYPCZAK R., SOWIŻDŻAŁ A. 2015 - Modelling geothermal and operating parameters of EGS installations in the Lower Triassic sedimentary formations of the central Poland area. Renewable Energy, 80: 441-453.
• 5. BUNDSCHUH J., KACZMARCZYK M., GHAFFOUR G., TOMASZEWSKA B. 2021 - State-of-the-art of renewable energy sources used in water desalination: Present and future prospects. Desalination, 508, 115035.
• 6. DILGER G., KAUFHOLD J., GRIMM R., BUKOVSKA Z., HOLECEK J., CERNÁK R., JANŻA M., RYŻYŃSKI G., KOZDRÓJ W., HAJTO M., CIAPAŁA B. (red.) 2019 - GeoPLASMA-CE: vademecum wspieranie rozwoju płytkiej geotermii. Freiberg, Saxon State Office for Environment, Agriculture and Geology, Department of Geology, e-ISBN: 978-83-66423-64-0: 1-28; dostęp online: https://www.interreg-central.eu/Content.Node/GeoPLASMA-CE/GeoPLASMA-CE-Handbook-1-EN. pdf; dostęp: 17.06.2021 r.
• 7. GŁADYSZ P., SOWIŻDŻAŁ A., MIECZNIK M., PAJĄK L. 2020a - Carbon dioxide-enhanced geothermal systems for heat and electricity production: Energy and economic analyses for central Poland. Energy Convers. Manag., 220: 1-17.
• 8. GŁADYSZ P., SOWIŻDŻAŁ A., MIECZNIK M., HACAGA M., PAJĄK L. 2020b - Techno-economic assessment of a combined heat and power plant integrated with carbon dioxide removal technology: a case study for Central Poland. Energies, 13: 1-34.
• 9. GOSK E. 1982 - Geothermal resources assessment. [W:] Cermak V., Haenel R. (red.), Geothermics and geothermal energy: 299. Schweizerbartshe Verlagsbuchhandlug, Stuttgard.
• 10. GÓRECKI W. (red.) 2006a - Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim - formacje mezozoiczne. AGH, Kraków.
• 11. GÓRECKI W. (red.) 2006b - Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim - formacje paleozoiczne. AGH, Kraków.
• 12. GÓRECKI W. (red.) 2011 - Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat zachodnich. AGH, Kraków.
• 13. GÓRECKI W. (red.) 2012 - Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego. AGH, Kraków.
• 14. GÓRECKI W. (red.) 2013 - Atlas geotermalny Karpat wschodnich. AGH, Kraków.
• 15. GÓRECKI W., HAJTO M., KUŹNIAK T. 2011 - Klasyfikacje i metodyka oceny zasobów energii geotermalnej. [W:] Górecki W. (red.), Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat zachodnich. AGH, Kraków.
• 16. GÓRECKI W., SOWIŻDŻAŁ A., HAJTO M., WACHOWICZ-PYZIK A., 2015 - Atlases of geothermal waters and energy resources in Poland. Environ. Earth Sc., 74 (12): 7487-7495.
• 17. GÖRZ I., HOFMANN K., (red.), GÖTZL G., STEINER C., KOZDRÓJ W., HAJTO M., JANŻA M., FRANEK J. 2017 - GeoPLASMA-CE: Assessment of methods for 3D-modelling. Deliverable D.T2.2.1: Synopsis of geological 3D-modelling methods; https://www.interreg-central.eu/Content.Node/GeoPLASMA-CE/CE177-GeoPLASMA-CE-D.T2.2.1 -Synopsis-3D-modelling-methods-03.pdf; dostęp 17.06.2021 r.
• 18. GÖTZL G., KAUFHOLD J., DEINHARDT A., GRIMM R., ZSCHOKE K., HEIERMANN M., BUKOVSKA Z., CERNÁK R., JANŻA M., KŁONOWSKI M., KOZDRÓJ W., HAJTO M., GREGORIN S. 2019 - Get warm with shallow geothermal energy: the GeoPLASMA-CE position paper to foster the use of shallow geothermal in Central Europe. Freiberg, Saxon State Office for Environment, Agriculture and Geology, Department of Geology, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy: 25; https://www.interreg-central.eu/Content.Node/GeoPLASMA-CE/ GeoPLASMA-CE-Handbook-2-ENG.pdf; dostęp: 17.06.2021 r.
• 19. HAJTO M. 2014 - Modelowanie parametrów hydrogeologicznych i geotermicznych oraz automatyzacja obliczeń zasobów geotermalnych w skali regionalnej na przykładzie konstrukcji współczynnika mocy. Prz. Geol., 62 (12): 852-855.
• 20. HAJTO M. 2018 - Potencjał geotermalny Polski oraz możliwości adaptacji międzynarodowej klasyfikacji zasobów geotermalnych UNFC-2009. Nafta Gaz., 74 (12): 898-904.
• 21. HAJTO M., GÓRECKI W., KUŹNIAK T. 2013a - Klasyfikacja i metodyka oceny zasobów energii geotermalnej. [W:] Górecki (red.), Atlas geotermalny Karpat wschodnich. AGH, Kraków: 484-499.
• 22. HAJTO M., GÓRECKI W., SOWIŻDŻAŁ A., KUBIK B. 2013b - Ocena, na podstawie dostępnych danych, możliwości pozyskania i wykorzystania wód termalnych w rejonie Przylasku Rusieckiego w Krakowie. Arch. Towarzystwa Geosynoptyków GEOS, Kraków.
• 23. HAJTO M., KOZDRÓJ W., WYRWALSKA U. 2018 - Identyfikacja konfliktowości i wrażliwości środowiskowych związana z wykorzystaniem ciepła ziemi na przykładzie Krakowa i regionu Wałbrzycha: międzynarodowy projekt GeoPLASMA-CE (Interrerg-CE). Tech. Posz. Geol., Geotermia, Zrównoważony Rozwój, 2: 39-53.
• 24. HAJTO M. (red.), CIAPAŁA B., DUDA R., KACZMARCZYK M., KMIECIK E., KROBICKI M., LUBOŃ W., MICHNA M., PAJĄK L., PAPIERNIK B., PEŁKA G., SOWIŻDŻAŁ A., SZCZYGIEŁ M., TOMASZEWSKA B., ZĄBEK G. 2019a - Wykonanie elementów oceny potencjału energetycznego i surowcowego wód termalnych i termalnych leczniczych w wybranych obszarach zurbanizowanych wraz z analizą geośrodowiskowych oraz ekonomicznych uwarunkowań ich zagospodarowania. Cz. 1. Zamawiający PIG-PIB, wykonawca AGH, umowa CRZP- 240/1607/2018. Arch. KSE WGGiOŚ AGH, Kraków.
• 25. HAJTO M. (red.), CIAPAŁA B., ZĄBEK G., MICHNA M., PAPIERNIK B. 2019b - Reviewed Strategies for the Use of Shallow Geothermal Energy in the Investigated Pilot Areas-Kraków. GeoPLASMA- CE Project Deliverable D.T4.2.3; Interreg CENTRAL EUROPE Programme Joint Secretariat Kir, Kraków: 70.
• 26. HAJTO M., CIAPAŁA B., ZĄBEK G., PAPIERNIK B. 2019c - Variability of thermal conductivity - preliminary study of Kraków area (Geo- PLASMA-CE). [W:] Jarzyna J., Krakowska-Madejska P., Sowiżdżał A. (red.), CAGG-AGH-2019: “Challenges in Applied Geology and Geophysics: 100th anniversary of applied geology at AGH University of Science and Technology”: international scientific conference, 10-13 September 2019, Kraków, Book of abstracts. AGH, Kraków.
• 27. HAJTO M., PRZELASKOWSKA A., MACHOWSKI G., DRABIK K., ZĄBEK G. 2020a - Indirect methods for validating shallow geothermal potential using advanced laboratory measurements from a regional to local scale - a case study from Poland. Energies, 13 (5515); https://www. mdpi.com/1996-1073/13/20/5515/pdf; dostęp: 17.06.2021 r.
• 28. HAJTO M. (red.), CIAPAŁA B., KACZMARCZYK M., PAJĄK L., SOWIŻDŻAŁ A., SZCZYGIEŁ M., TOMASZEWSKA B. 2020b - Wykonanie elementów oceny potencjału energetycznego i surowcowego wód termalnych i termalnych leczniczych w wybranych obszarach zurbanizowanych wraz z analizą geośrodowiskowych oraz ekonomicznych uwarunkowań ich zagospodarowania. Cz. 2. Zamawiający PIG-PIB, wykonawca AGH, umowa CRZP-240/1607/2018. Arch. KSE WGGiOŚ AGH. Kraków.
• 29. HOFMANN K., RIEDEL P., GÖRZ I. (eds.), GÖTZL G., STEINER C. 2017 - GeoPLASMA-CE: Assessment of methods for conflict mapping. Deliverable D.T2.2.3: Synopsis of mapping methods of land-use conflicts and environmental impact assessment; https://www.interreg-central.eu/ Content.Node/GeoPLASMA-CE/CE177-GeoPLASMA-CE-D.T2.2.3-Synopsis-conflict-mapping-V1-080.pdf; dostęp: 17.06.2021 r.
• 30. http://oze-kse.agh.edu.pl/
• 31. http://www.energizers.agh.edu.pl
• 32. http://www.oze.agh.edu.pl/
• 33. http://zzwe.agh.edu.pl/
• 34. https://geoplasma-ce.eu
• 35. https://geothermproject.com/
• 36. https://kse.agh.edu.pl/oferta-dydaktyczna/
• 37. https://portal.geoplasma-ce.eu
• 38. https://unesco-chair-arsenic.usq.edu.au/
• 39. https://www.agh.edu.pl/doktoranci/szkoly-doktorskie/
• 40. https://www.geothermal-dhc.eu/
• 41. https://www.pgi.gov.pl/dokumenty-przegladarka/aktualnosci-2020/geotermia-sredniotemperaturowa/
• 42. https://www.pgi.gov.pl/wody-mineralne/wm-aktualnosci/12536-posluchaj-ekspertow-stan-rozwoju-geotermii-w-polsce.html
• 43. https://www.pgi.gov.pl/wody-mineralne/wm-aktualnosci/12561-geologia- w-mediach-wywiad-prasowy-o-nowych-perspektywach-geotermii.html
• 44. https://www.researchgate.net/project/EnerGizerS-CO2-Enhanced- Geothermal-Systems-for-Climate-Neutral-Energy-Supply https://www.researchgate.net/project/GeoPLASMA-CE-Shallow-Geothermal- Energy-Planning-Assessment-and-Mapping-Strategies-in-Central-Europe
• 45. JIA Z., WANG B., SONG S., FAN Y. 2018 - Blue energy: current technologies for sustainable power generation from water salinity gradient. Renew. Sust. Energ. Rev., 31: 91-100.
• 46. KUŹNIAK T., HAJTO M. 2006 - Metodyka oceny ekonomicznej dokumentowanego zbiornika hydrogeotermalnego oraz szacowanie jego zasobów dyspozycyjnych. [W:] Górecki W. (red.), Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. AGH, Kraków: 163-166.
• 47. MAĆKOWSKI T., SOWIŻDŻAŁ A., WACHOWICZ-PYZIK A. 2019 - Seismic methods in geothermal water resource exploration: case study from Łódź Trough, central part of Poland. Geofluids, 3052806: 1-11.
• 48. MIECZNIK M., SOWIŻDŻAŁ A., TOMASZEWSKA B., PAJĄK L. 2015 - Modelling geothermal conditions in part of the Szczecin Trough - the Chociwel area. Geologos, 21 (3): 187-196.
• 49. MPEC, 2019 - Plan rozwoju MPEC w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na ciepło. Wieloletni plan rzeczowo-finansowy Spółki na lata 2018-2024.
• 50. SIEKIERKA A., SMOLIŃSKA-KEMPISTY K., BRYJAK M. 2020 - Charge-doped electrodes for power production using the salinity gradient in CapMix. Desalination, 495, 114670.
• 51. SMOLIŃSKA-KEMPISTY K., SIEKIERKA A., BRYJAK M. 2020 - Interpolymer ion exchange membranes for CapMix proces. Desalination, 482, 114384.
• 52. SOWIŻDŻAŁ A. 2016 - Possibilities of petrogeothermal energy resources utilization in central part of Poland. App. Ecol. Environ. Res., 14 (2): 555-574.
• 53. SOWIŻDŻAŁ A. 2018 - Geothermal energy resources in Poland - Overview of the current state of knowledge. Renew. Sust. Energ. Rev., 82 (2): 4020-4027.
• 54. SOWIŻDŻAŁ A., KACZMARCZYK M. 2016 - Analysis of thermal parameters of Triassic, Permian and Carboniferous sedimentary rocks in central Poland, Geol. J., 51 (1): 65-76.
• 55. SOWIŻDŻAŁ A., PAPIERNIK B., MACHOWSKI G., HAJTO M. 2013 - Characterization of petrophysical parameters of the Lower Triassic deposits in prospective location for Enhanced Geothermal System (central Poland). Geol. Quart., 57 (4): 729-744.
• 56. SOWIŻDŻAŁ A., CHMIELOWSKA A., TOMASZEWSKA B., OPERACZ A., CHOWANIEC J. 2019a - Could geothermal water and energy use improve living conditions?: environmental effects from Poland. Arch. Environ. Prot., 45 (3): 109-118.
• 57. SOWIŻDŻAŁ A., MAĆKOWSKI T., WACHOWICZ-PYZIK A. 2019b - Recognition of Lower Cretaceous geothermal potential of Central Poland with the application of geophysical methods. Sustain. Water Resour. Manag., 5 (4): 1469-1478.
• 58. SOWIŻDŻAŁ A., HAJTO M., HAŁAJ E. 2020a - Thermal waters of central Poland: a case study from Mogilno-Łódź Trough, Poland. Environ. Earth Sci., 79 (5): 1-11.
• 59. SOWIŻDŻAŁ A., MAĆKOWSKI T., WACHOWICZ-PYZIK A. 2020b - Variability of lithofacial parameters of Lower Jurassic geothermal aquifer in the Malanów region revealed by interpretation of geophysical well logs and seismic data. Environ. Earth Sci., 79 (1): 1-11.
• 60. SOWIŻDŻAŁ A., GŁADYSZ P., PAJĄK L. 2021 - Sustainable Use of Petrothermal Resources - a Review of the Geological Conditions in Poland. Resources, 10 (1): 81-18.
• 61. SZULC A., TOMASZEWSKA B. 2018a - Implementation of the Air Quality Plan guidelines for the Malopolska Region based on the example of the health resort Rabka Zdrój. E3S Web of Conferences, 0017644: 1-8.
• 62. SZULC A., TOMASZEWSKA B. 2018b - Koncepcja wykorzystania lokalnych zasobów odnawialnych źródeł energii jako możliwość ograniczenia niskiej emisji w uzdrowisku Rabka-Zdrój - założenia do projektu. Tech. Posz. Geol., Geotermia, Zrównoważony Rozwój; 57 (2): 185-195.
• 63. SZULC A., TOMASZEWSKA B. 2019a - Perspectives on the use of geothermal heat pump systems to reduce low emitted air pollutants in the health resort areas. E3S Web of Conferences, 00087, 116: 1-9.
• 64. SZULC A., TOMASZEWSKA B. 2019b - Preliminary assessment of the wind conditions as a potential for using wind micro-installation to improve air quality in Poland. E3S Web of Conferences, 00031, 86: 1-6.
• 65. SZULC-WROŃSKA A., TOMASZEWSKA B. 2020a - Investigation of use small wind turbines under local wind conditions in Rabka-Zdrój. E3S Web of Conferences, 06005154: 1-6.
• 66. SZULC-WROŃSKA A., TOMASZEWSKA B. 2020b - Low enthalpy geothermal resources for local sustainable development: a case study in Poland. Energies, 13 (19): 1-20.
• 67. SZULC -WROŃSKA A., TOMASZEWSKA B. 2021 - Main aspect of the use shallow groundwater as a heat source in households. WGC 2020+1 World Geothermal Congress 2020+1: proceedings: Reykjavik, Iceland, March-October 2021/International Geothermal Association: 1-7.
• 68. TOMASZEWSKA B., BUNDSCHUH J., PAJĄK L., DENDYS M., DELGADO QUEZADA V., BODZEK M., AURORA ARMIENTA M., ORMACHEA MUÑOZ M., KASZTELEWICZ A. 2020 - Use of lowenthalpy and waste geothermal energy sources to solve arsenic problems in freshwater production in selected regions of Latin America using a process membrane distillation - Research into model solutions. Sci. Tot. Environ., 714, 136853.
• 69. TOMASZEWSKA B., GOKCEN AKKURT G., KACZMARCZYK M., BUJAKOWSKI W., KELES N., JARMA Y.A., BABA A., BRYJAK M., KABAY N. 2021 - Utilization of renewable energy sources in desalination of geothermal water for agriculture. Desalination, 513, 115151.
• 70. TUFA R.A., CURCIO E., FONTANANOVA E., DI PROFIO G. 2017 - Membrane-based processes for sustainable power generation using water: pressure-retarded osmosis (PRO), reverse electrodialysis (RED), and capacitive mixing (CAPMIX). [W:] Comprehensive Membrane Science and Engineering (Second Edition), Reference Module in Chemistry, Molecular Sciences and Chemical Engineering, 3: 206-248.
• 71. WACHOWICZ-PYZIK A., SOWIŻDŻAŁ A., PAJĄK L., ZIÓŁKOWSKI P., BADUR J. 2020 - Assessment of the effective variants leading to higher efficiency for the geothermal doublet, using numerical analysis-case study from Poland (Szczecin Trough). Energies, 13: 1-20.
• 72. WÓJCICKI A., SOWIŻDŻAŁ A., BUJAKOWSKI W. (red.) 2013 - Ocena potencjału, bilansu cieplnego i perspektywicznych struktur geologicznych dla potrzeb zamkniętych systemów geotermicznych (HDR) w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.