Prawosławne symbole religijne w krajobrazie kulturowym Finlnadii i Polski na początku XX w.

• Autorzy: Awramiuk-Godun Alina

Identyfikatory

DOI

10.30450/201820

Warianty tytułu

EN

Orthodox religious symbols in the cultural landscape of Finland and Poland at the beginning of the 20th century

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Początek XX w. to czas kształtowania się państw narodowych w Europie. Dynamicznie zachodzące procesy polityczne oraz społeczno-kulturowe wpływały również na przemiany krajobrazu kulturowego, zarówno w sferze materialnej, jak i niematerialnej, symbolicznej, ideologicznej. Przedmiotem rozważań podjętych w opracowaniu jest percepcja prawosławnych obiektów sakralnych (symboli religijnych) obecnych w krajobrazie kulturowym Polski i Finlandii w okresie odradzania się ich państwowości. W artykule omówiono sytuacje Kościoła prawosławnego na przełomie XIX i XX w. w Finlandii i w Polsce, przedstawiono postawy obu społeczności wobec symboli prawosławnych oraz podjęto próbę określenie głównych czynników, które wpłynęły na losy obiektów sakralnych obrządku wschodniego.

EN

The beginning of the 20th century was a time of the shaping of modern nation-states in Europe. Dynamically unfolding political, social, and cultural processes also influenced the transformation of the cultural landscape, both in the material and non-material, symbolic and ideological spheres. This paper focuses on the perception of Orthodox sacral buildings (religious symbols) belonging to the cultural landscape of Finland and Poland in the period of their statehood restoration. The article discusses the situation of the Orthodox Church at the turn of the 20th century in Finland and Poland, the attitudes in both countries towards Orthodox symbols, and, in addition, it attempts to identify the main factors which influenced the fate of the Orthodox sacral buildings.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz kulturowy; kościół prawosławny; symbole religijne; Finlandia; Polska; okres międzywojenny

EN

cultural landscape; Orthodox Church; religious symbols; Finland; Poland; interwar period

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 40 (2)
• Strony: 149--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., ryc.

Twórcy

autor

Awramiuk-Godun Alina

• University of Warsaw, Faculty of Geography and Regional Studies, Warsaw, Poland

Bibliografia

• Avilov R., 2017: The Number of Troops in the Priamurskiy and Warsaw Military Districts on the Eve of the Russo-Japanese War: An Experience with Сomparative Analysis, The New Historical Bulletin, 1, 51: 40-51.
• Barwińśki M., 2004: Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Gawryszewski A., 2009: Ludność Warszawy w XX w., Monografie, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Daniels S., 1993: Fields of Vision. Landscape Imagery and National Identity in England and the United States, Cambridge.
• Królikowski J., 2011: Chrześcijańska interpretacja ducha miejsca [in:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 15: 29-37.
• Kucan A., 1990: Cultural Landscape as Symbol of National Identity-Protection or Change? The Shifting Aspects of Landscape Identity, Agriculturae Conspectus Scientificus, Vol. 64, No. 4: 259-268.
• Łupińsk J., 2001: Ukaz tolerancyjny cara Mikołaja II z 17/30 kwietnia 1905 r., Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne, 8/1: 183-200.
• Mironowicz A., 1999: Kościół prawosławny w dziejach Rzeczpospolitej, Elpis 1/1: 85-125.
• Mironowicz A., 2005: Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX w., Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Mironowicz A., 2006: Kościół prawosławny w Polsce, Białostockie Towarzystwo Historyczne, Białystok.
• Naumow A., 1996: Wiara i historia, Kraków.
• Nogué J. , Vicente J., 2004: Landscape and national identity in Catalonia, Political Geography, 23: 113-132.
• Paasi A., 2002: Place, Boundaries, and the Construction of Finnish Territory [in:] Boundaries and Place: European Borderlands in Geographical Context (eds): D. Kaplan, J. Häkli, Rowman & Littlefield, Lanham, Boulder, New York and Oxford: 178-199.
• Papierzyńska-Turek M., 1983: Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia, PWN, Warszawa
• Plit F., 2008: The determinants of the landscape of European Civilization [in:] Methodology of landscape research (ed): V. Andreychuk, Dissertations Commission of Cultural Landscape of Polish Geographical Society, 9: 92-103.
• Plit F., 2011: Krajobraz kulturowy – czym jest?, Wyd. WGSR UW, Warszawa.
• Plit F., 2016: Krajobrazy kulturowe w geografii polskiej. Szkice, Wydawnictwo Dialog, Warszawa.
• Plit J., 2011: Piętno władzy I właścicieli odciśnięte w krajobrazie [in:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego,15: 12-138.
• Plit J., 2012: Ślady sacrum w krajobrazie [in:] Scrum w krajobrazie, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 17: 33-40.
• Prymaka-Oniszk A., 2016: Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy, Wydawnictwo Czarne.
• Raivo P. J., 1997: The limits of tolerance: The Orthodox milieu as an element in the Finnish cultural landscape 1917-1939, Journal of historical geography, 23, 3: 327-339.
• Romanowicz W., 2015, Współczesne oblicze polskiego prawosławia, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 3: 159-180.
• Słownik encyklopedyczny, Historia, 1997: (ed): W. Głucha, Wydawnictwo Europa, Wrocław.
• Singleton F., 1989: A Short History of Finland, Cambridge University Press.
• Sokoł K., 2016: Rosyjska Warszawa, Druk Monasteru Supraskiego, Białystok.
• Sokoł K., Sosna A., 2013: Kopuły nad Wisłą. Prawosławne cerkwie w centralnej Polsce w 1815-1915, Moskwa.
• Stobbelaar D.J., Pedroli B., 2011: Perspectives on landscape Identity: A conceptual Challenge, Landscape Research, 36, 3: 321-339.
• Wilczyński W., 1994: Idea przyrody w historii myśli geograficznej, Kielce.
• Wiśniewski J., 1964: Rozwój osadnictw na pograniczu polsko-rusko-litewskim od końca XIV w. do połowy XVII w. [in:] Acta Baltico-Slavica, t. I: 115-135.
• Wiśniewski J., 1977: Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny – geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne [in:] Acta Baltico-Slavica, t. XI: 7-80.
• ŹRÓDŁA ELEKTRONICZNE
• History of the orthodox church in Finland, http://www.atlantaserbs.com/learnmore/history /finland-church.htm [15 Jan. 2019].
• Kuprianowicz G., Rezultaty akcji burzenia cerkwi na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu https://www.cerkiew1938.pl/rezultaty_akcji_burzenia_cerkwi.html [15 Jan. 2019]
• Orthodox Church of Finland http://www.cnewa.org/default.aspx [5 Jan. 2019].

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).