Wyodrębnienie głównych czynników kształtujących ceny energii elektrycznej na rynku dnia następnego z wykorzystaniem metod statystycznych

• Autorzy: Łabinowicz K. , Bujalski W.

Warianty tytułu

EN

Extracting main factors influencing spot electricity prices with application of statistical methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ceny energii elektrycznej na rynku towarowym warunkowane są przede wszystkim poprzez koszty produkcji oraz koszty środowiskowe. Koszty produkcji natomiast warunkowane są w Polsce przede wszystkim ceną węgla, która jest silnie skorelowana z cenami pozostałych surowców energetycznych. Specyfika towaru, jakim jest energia – praktyczny brak możliwości jej magazynowania – decyduje o silnym wpływie popytu na jej cenę. Rozwój połączeń transgranicznych zwiększa natomiast wrażliwość na ceny w krajach sąsiadujących z Polską. Obecnie jednym z kluczowych wyznaczników cen staje się rosnący wpływ polityki klimatycznej, przede wszystkim kosztów uprawnień do emisji CO2. Wobec zwiększającej się liczby zmiennych mających istotny wpływ na ceny energii elektrycznej, podjęto próbę wyodrębnienia istotnie skorelowanych czynników wpływających na jej poziom w Polsce. Redukcja liczby zmiennych objaśniających badane zjawisko (ceny energii) ułatwia interpretację uzyskanych wyników, może się także przyczynić do tworzenia dokładniejszych prognoz, dzięki uwzględnianiu w analizie zmiennych mających rzeczywiście istotny statystycznie wpływ na badane zjawisko. Wykorzystano do tego Analizę Składowych Głównych, która pozwoliła zastąpić początkowy zbiór danych, niewielką liczbą tzw. Składowych Głównych. Następnie zbadano, które z nowych zmiennych są przyczyną dla cen energii w sensie Grangera. Badanie przeprowadzono na średnioważonych miesięcznych cenach na Rynku Dnia Następnego w okresie sierpień 2006 – lipiec 2015.

EN

Electricity prices on the wholesale electricity market are conditioned mainly by production and environmental costs. In Poland production costs are conditioned mainly by coal price, which is strongly correlated with other fuels’ prices. Energy as a product is specified by very limited possibilities of its storage, what decides about the strong influence of energy demand on the energy price. The development of cross-border connections increases the sensitivity to prices in countries neighboring to Poland. Currently the EU climate policy, particularly the cost of CO2 emissions allowances, is becoming one of key determinants of energy prices. In the view of increasing number of variables, having a significant impact on electricity prices, an attempt to extract significantly correlated factors affecting its level in Poland, has been performed. Reduction of the number of explanatory variables to energy prices facilitates the interpretation of the analysis results and can also contribute to conducting more accurate energy prices forecasts by taking into account only variables significantly influencing the phenomenon from statistical point of view. Thanks to Principal Component Analysis application, the initial set of data has been replaced by a small number of so called principal components. Subsequently new variables have been tested for Granger causality. The study has been conducted on weighted averages of spot electricity prices in the period from August 2006 till July 2015.

Słowa kluczowe

PL

cena energii; prognozy cen energii; test przyczynowości; ceny surowców; polityka klimatyczna; integracja europejskiego rynku energii

EN

energy prices; energy prices forecasting; causality test; prices of resources; climate policy; integration of the European energy market

• Wydawca: KAPRINT
• Czasopismo: Rynek Energii
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 6
• Strony: 15--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Łabinowicz K.

• Doktorantka w Zakład Maszyn i Urządzeń Energetycznych, Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej

autor

Bujalski W.

• Zakład Maszyn i Urządzeń Energetycznych, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• [1] Giles D.: Econometrics Beat: Dave Giles' Blog http://davegiles.blogspot.de/2011/04/testing-for-granger-causality.html (dostęp 12-09-2015)
• [2] Granger C.: Testing for causality: A personal viewpoint, Journal of Economic Dynamics and Control 1980, Nr 1, Str. 329-352
• [3] Grudziński Z.: Relacje cen surowców energetycznych na rynkach światowych. Przegląd Górniczy 2009, nr 11-12, str. 9-13
• [4] Grudziński Z.: Sytuacja na giełdach handlu emisją a ceny energii elektrycznej. Polityka Energetyczna 2012, Tom 15 Zeszyt 3, str. 77-89.
• [5] Musiałkiewicz Ł., Grzejszczak P., Skoczek S., Kosiarski K., Michalczyk P., Michalak K.: Raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w Polsce w 2014 roku, RWE Polska 2015
• [6] Papież M.: Wpływ cen surowców energetycznych na ceny spot energii elektrycznej na wybranych giełdach energii w Europie. Ekonometria 2012 nr 4, str. 57-58
• [7] Piekut A, Skoczek S., Dąbrowski Ł.: Raport o rynku energii elektrycznej w Polsce. RWE Polska 2012
• [8] Socha R.: Analiza relacji cen gazu ziemnego i ropy naftowej. Czy ceny są nadal od siebie zależne? Polityka Energetyczna 2014 Tom17 Zeszyt 2, Str.65 – 80.
• [9] Stanisz A: Przystępny kurs statystyki Tom3 Analizy wielowymiarowe. StatSoft 2007, str.165-181
• [10] Toda H.Y, Yamamoto T.: Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics 1995, vol.66, nr 1-2, str.225-250
• [11] Towarzystwo Obrotu Energią: Rynek Energii Elektrycznej i Gazu w Polsce – stan na 31 marca 2014.