Protection of the natural environment of cities at various levels of spatial planning in Poland – selected issues

• Autorzy: Andrzejewska Anna Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2025.61.C-01

Warianty tytułu

PL

Ochrona środowiska przyrodniczego miast na różnych poziomach planowania przestrzennego w Polsce – wybrane zagadnienia

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The aim of the article is to compare the principles of environmental protection that prevail at three levels of spatial planning in Poland: central, regional and local. The analyses were conducted based on available literature, including to a large extent the provisions of Polish law, and the author's professional experience in the field of spatial planning. The work is of a review and analytical nature – including comparative nature, taking into account the issues of environmental protection in spatial planning.

PL

Celem artykułu jest porównanie zasad ochrony środowiska przyrodniczego jakie panują na trzech poziomach planowania przestrzennego w Polsce: centralnym, regionalnym i lokalnym. Analizy przeprowadzono w oparciu o dostępną literaturę, w tym w dużej mierze o przepisy polskiego prawa, oraz doświadczenie zawodowe autorki w dziedzinie planowania przestrzennego. Praca ma charakter przeglądowy i analityczny – w tym porównawczy, przy uwzględnieniu problematyki ochrony środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym.

Słowa kluczowe

EN

legal provisions; protection of the natural environment; spatial planning

PL

ochrona środowiska przyrodniczego; planowanie przestrzenne; przepisy prawa

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 61
• Strony: 95--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Andrzejewska Anna Katarzyna

• Wroclaw University of Science and Technology, Poland. Faculty of Architecture, Chair of Urban Planning and Spatial Management

• https://orcid.org/0000-0003-0503-8414

Bibliografia

• [1] Andrzejewska, A. K. (2019) ‘Modern masters of urban planning as precursors of the contemporary trend of “green infrastructure” and “urban garden” in the context of ongoing spatial processe’s’, Architectus, nr 4, s. 53-64, DOI: 10.37190/arc190404.
• [2] Andrzejewska, A. K. (2020) ‘Analysis of intra-urban panoramas as a tool for shaping legal provisions in local plans for green areas’, Space & Form, nr 41, pp. 245-258, DOI: 10.21005/pif.2020.41.D-01.
• [3] Andrzejewska, A. (2024) ‘Determining urban indicators in local plans - as one of the sustainable assumptions of the New European Bauhaus?’, Buildings, vol. 14, nr 1, art. 100, s. 1-17, DOI: 10.3390/buildings14010100.
• [4] Drzazga, D. (2018) Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrumentu osiągania sustensywnego rozwoju, wyd. 1. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• [5] GDOŚ - Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (2024) Przyroda i różnorodność biologiczna. Available at: https://www.gov.pl/web/gdos/przyroda-i-roznorodnosc-biologiczna [Acessed: 16-07-2024].
• [6] Knorps-Tuszyńska, K. (2023) Ochrona klimatu bez wsparcia w planowaniu przestrzennym. Rzeczpospolita. Available at: https://www.rp.pl/zadania/art39204151-ochrona-klimatu-bez-wsparcia-w-planowaniu-przestrzennym [Acessed: 16-07-2024].
• [7] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.
• [8] Korzeniak, G. (red.) (2012) ‘Zintegrowane planowanie rozwoju miast – propozycja modelu’, Problemy Rozwoju Miast, Issue: 3. Instytut Rozwoju Miast, pp. 59-71. Available at: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-0c802ce7-6cfd-45a9-aae8-5c2a8662ad9b [Acessed: 16-07-2024].
• [9] Lorens, P. (2005) ‘Gospodarowanie przestrzenią a polityka równoważenia rozwoju’, Studia Regionalne i Lokalne. Nr 4(22). Warszawa: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section, p. 27. Available at: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ee34b738-b7ed-48fa-9308-8dab3a716b17 [Acessed: 16-07-2024].
• [10] Machowski, J. (2003) Ochrona środowiska. Prawo i zrównoważony rozwój, wyd. 1. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.
• [11] Nowak, A. (2014) ‘Rola odporności środowiska w planowaniu przestrzennym’, Problemy Ekologii Krajobrazu. Wybrane zagadnienia z problematyki gospodarowania przestrzenią. Tom XXXVII. Available at: http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-1b4d0570-9553-4184-a4f3-883cfb1cf80d [Acessed: 16-07-2024].
• [12] Obwieszczenie Ministra Ochrony Środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z dnia 21 marca 1994 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Dz.U. 1994 Nr 49 poz. 196 – uchylony.
• [13] Paczuski, R. (2000) Prawo ochrony środowiska, wyd. 1. Bydgoszcz: Wyd. Branta.
• [14] Podwysocki, K. (2022) ‘Konsekwencje urbanizacji dla środowiska’, Kosmos. Problemy nauk biologicznych. T. 71, Nr 1 (334), pp. 13-20. Available at: https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2807 [Acessed: 16-07-2024].
• [15] Przewodnik: „Podręcznik interpretacji siedlisk przyrodniczych”. Opublikowany przez Komisję Europejską w 2003 r.
• [16] Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 21 kwietnia 1947 r. wydane w porozumieniu z Ministrami: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych o rejestrach tworów przyrody, uznanych za podlegające ochronie, Dz.U. 1947 Nr 52 poz. 274 – uchylony.
• [17] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych, Dz.U. 2002 nr 155 poz. 1298.
• [18] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000, Dz.U. 2010 nr 77 poz. 510.
• [19] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000, Dz.U. 2013 poz. 1302.
• [20] Sołtys, J. (2007) ‘Niedostatek ochrony środowiska w gospodarowaniu przestrzenią – przyczyny i sposoby poprawy’, Czasopismo Techniczne, z. 7-A/2007. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. Available at: https://mostwiedzy.pl/pl/publication/niedostatek-ochrony-srodowiska-w-gospodarowaniu-przestrzenia przyczyny-i-sposoby-poprawy,108835-1 [Acessed: 21-09-2024].
• [21] Tołwiński, T. (1939) Urbanistyka. T. 1. Budowa miasta w przeszłości, wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Urbanistyki Politechniki Warszawskiej.
• [22] Ustawa z dnia 10 marca 1934 r. o ochronie przyrody. Dz.U. 1934 nr 31 poz. 274 – uchylony.
• [23] Ustawa z dnia 7 kwietnia 1949 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 1949 nr 25 poz. 180 – uchylony.
• [24] Ustawa z dnia 31 stycznia 1980a r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz.U. 1980 nr 3 poz. 6 – uchylony.
• [25] Ustawa z dnia 31 stycznia 1980b r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz.U. 1980 Nr 3 poz. – uchylony.
• [26] Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 1991 nr 114 poz. 492 – uchylony.
• [27] Ustawa z dnia 21 marca 1994 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz.U. 1994 nr 49 poz. 196 - uchylony.
• [28] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. 1997 Nr 133 poz. 885 – uchylony.
• [29] Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, Dz.U. 1998 nr 91 poz. 576. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2024 poz. 566 ze zm.
• [30] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001a r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2024 poz. 54 ze zm.
• [31] Ustawa z dnia 6 lipca 2001b r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju, Dz.U. 2001 nr 97 poz. 1051. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2018 poz. 1235.
• [32] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2024 poz. 1130 ze zm.
• [33] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 880. Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. 2024 poz. 1478 ze zm.
• [34] Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz.U. 2006 Nr 227 poz. 1658. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2024 poz. 324 ze zm.
• [35] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowiska, Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227. Opracowano na podstawie: t.j. Dz.U. 2024 poz. 1112 ze zm.
• [36] Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, Dz.U. 2015 poz. 774.
• [37] Ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2020 poz. 1378 ze zm.
• [38] Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2023 poz. 1688.