Karpackie epizody Wielkiej Wojny – badania, ochrona i rewitalizacja zespołu pobojowisk z okresu Pierwszej Wojny Światowej w rejonie Kamienia nad Jaśliskami i Jasiela

• Autorzy: Czarnowicz M. , Ochał-Czarnowicz A. , Kołodziejczyk P.

Warianty tytułu

EN

Carpathian episodes of the Great War – research , protection and revitalization of the battle fields from World War I located in the area of Kamień (above Jaśliska ) and Jasiel

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Panujące w naszym kraju ciche przyzwolenie na prowadzenie poszukiwań przez ludzi kierowanych jedynie chęcią pozyskania nowych znalezisk lub co gorsza, chęcią zysku, określanych mianem detektorystów lub poszukiwaczy skarbów, powoduje postępujące niszczenie dziedzictwa kulturowego. Taki stan rzeczy prowadzi także do degradacji stanowisk związanych z działaniami wojennymi z lat 1914–1918 i do utraty wielu informacji, jakie można pozyskać w trakcie badań terenowych, będących cennym uzupełnieniem wiedzy historycznej, a w wielu wypadkach jej znacznym rozszerzeniem. W związku z postępującą dewastacją zespołu pobojowisk zlokalizowanych w okolicach góry Kamień nad Jaśliskami oraz Jasiela (pow. krośnieński/sanocki) oraz niezadowalającym stanem badań na temat walk toczonych na obszarze zlokalizowanym na wschód od przełączy Beskid nad Czeremchą, po grzbiet Kiczery, zainicjowano rozległy projekt badawczy obejmujący ten teren. Jego głównym celem jest wypracowanie schematu interdyscyplinarnych i kompleksowych badań naukowych wraz z metodami ich upowszechniania wśród ludności lokalnej. Finalnym efektem projektu może się stać kompleksowy i oparty na wynikach analiz naukowych plan rewitalizacji tego terenu i nadania mu charakteru pomnika historii.

EN

The tacit consent prevailing in our country to conduct underground exploration by people known as treasure hunters, causes progressive destruction of cultural heritage. Those people are only guided by the success desire or even worse – a profit desire. This situation also leads to degradation of many sites related to the Great War 1914–1918 events and the loss of many information, that we can obtain in the course of methodic fieldwork, which are a valuable complement, and in many cases a significant expansion to historical knowledge. In view of the increasing devastation of the huge battlefields located in the vicinity of the Jaśliska village and Jasiel (county Krosno/Sanok), and in connection with the unsatisfactory state of research on the struggle in this area, an extensive research project covering the area has been started. Its main objective is to develop a scheme for interdisciplinary and comprehensive research and methods for its dissemination among local people. The final result of the project can become complex and based on the results of scientific analyzes, plan to revitalize the area and give it the character of a historical monument.

Słowa kluczowe

PL

Wielka Wojna; pierwsza wojna światowa; Jaśliska; Kamień nad Jaśliskami; pobojowisko

EN

Great War; I World War; Jaśliska; Kamień over Jaśliska; battlefield

• Wydawca: Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Zakład Architektury Krajobrazu
• Czasopismo: Topiarius. Studia krajobrazowe
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 1 (2)
• Strony: 43--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., fot., ryc.

Twórcy

autor

Czarnowicz M.

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Jagielloński

autor

Ochał-Czarnowicz A.

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Jagielloński

autor

Kołodziejczyk P.

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• 1. Baczkowski M. (2003), Pod czarno-żółtymi sztandarami. Galicja i jej mieszkańcy wobec austro i węgierskich struktur militarnych 1868–1914, Kraków.
• 2. Baczkowski M., Ruszała K. (red.) (2013), Front wschodni I wojny światowej. Studia z dziejów militarnych i polityczno-społecznych, Kraków.
• 3. Bator J. (2008), Wojna Galicyjska. Działania armii austriacko-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914–1915, Kraków.
• 4. Borodziej W., Górny M. (2014), Nasza Wojna, t. I: Imperia 1912–1916, Warszawa.
• 5. Chwalba A. (2014), Samobójstwo Europy, Kraków.
• 6. Cowley D. (red.) (2011), Remote Sensing for Archaeological Heritage Management, EAC Occasional Paper no 5, Brussel.
• 7. Glaise von Horstenau E. (red.) (1938), Österreich-Ungarns letzter Krieg 1914–1918, Wiedeń.
• 8. Jasiewicz J., Lutyńska M., Rzeszewski M., Szmyt M., Makohonienko M. (2011), Metody geoinformacyjne w badaniach archeologicznych, Środowisko i Kultura, t. III, Poznań.
• 9. Kadłuczka A. (2015), Conservatio est continua creatio – czyli doktryna ochrony dziedzictwa jako komponentu przestrzeni egzystencjonalnej, „Wiadomości Konserwatorskie” 43.
• 10. Patoczka P. (1978), Cmentarze wojenne Beskidu Niskiego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. XII.
• 11. Przyboś K., Walki w Karpatach jesień 1914 – wiosna 1915 roku, Almanach Muszyny, vol. 2006.
• 12, Tunstall G. (2010), Blood on the Snow. The Carpathian Winter War of 1915, Kansas.
• 13. Zalewska A. (2013/2014), Roadside Lessons of Historical Awareness and Sensitivity. The Roles, Meanings and Efficacy of the Material Remains of The Great War, „Sensus Historiae”, vol. XIII.
• 14. Zalewska A. (2014), Prospołeczna, partycypacyjna i „wspólnotowa” archeologia bliskiej przeszłości jako sposób na nadawanie sensu trwaniu (ludzi i rzeczy) oraz jako antidotum na niedostatki wiedzy i trywializację przeszłości, Studia Humanistyczne AGH 13/2.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).