Platyna metaliczna. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Jakubowski M.

Warianty tytułu

EN

Platinum

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Platyna jest srebrzystoszarym metalem szlachetnym. Jest stosowana jako katalizator w samochodach, w procesach uwodornienia, odwodomienia, izomeryzacji i utleniania w przemyśle chemicznym. Znajduje także zastosowanie w przemyśle elektronicznym, w medycynie oraz w przemyśle jubilerskim. Toksyczność metalicznej platyny jest znikoma. Podanie szczurom do przewodu pokarmowego ziaren platyny średnicy 1,5 |im spowodowało niewielkie zmiany martwicze nabłonka przewodu pokarmowego i obrzmienie u-nabłonka kanalików nerkowych. Platyna nie powodowała śmierci zwierząt w największej z zastosowanych dawek (25 mg/kg m.c.). W wyniku narażenia inhalacyjnego szczurów na metaliczną platynę znakowaną izotopem 191Pt w pierwszym dniu w płucach pozostało 93,5%, a w tchawicy 3,9% aktywności. Eliminacja platyny z płuc odbywała się głównie z udziałem nabłonka migawkowego, a połknięte ziarna pyłu były wydalane z kałem. Jedynie niewielki odsetek dawki uległ wydaleniu z moczem Ze względu na małą toksyczność metalicznej platyny zaproponowano przyjęcie wartości NDS równej 1 mg/m3. Wartość ta jest zgodna z wartością indykatywną UE oraz wartościami zalecanymi przez ACGIH, NIOSH OSHA w USA.

EN

Platinum is a silver-gray metal. Metallic platinum is used mainly as a catalyst in cars, and in nie numerous chemical processes such as hydrogenation, dehydrogenation, oxidation, isomerization. It has also been used in electronic industry, in medicine, and in jewellery. In its metallic state, platinum has an extremely low acute toxicity. Fine dust particles of metallic platinum, 1 + 5 ¡im in diameter, orally administered to rats caused only slight necrotic changes in the gastrointestinal epithelium and swelling in the epithelium of the convoluted renal tubules. The highest dose (25 mg/kg) was not lethal. After a single nose inhalation (7-8 mg/nr1) of 191Pt metal aerosol, most of the dose was cleared from lungs by mucociliary action, and then swallowed and excreted via the feaces. A small fraction of the l91Pt was detected in urine, indicating that little was absorbed by the lungs and the gastrointestinal tract. The proposed MAC value was calculated at 1 mg/m . This value is the same as included in EU Commission directives and in ACGIH, OSHA and NIOSH recommendations in the USA.

Słowa kluczowe

PL

platyna; wartości NDS; narażenie zawodowe

EN

platinum; MAC-values; occupational exposure

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2002
• Tom: Nr 2 (32)
• Strony: 153--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz.

Twórcy

autor

Jakubowski M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (2001) Guide to occupational exposure values. Cincinnati, Ohio.
• 2. European Commission (1998) Occupational exposure limits. Office for Official Publications of the European Communities. Luxembourg.
• 3. IPCS (1991) Platinum. Environmental Health Criteria 125, WHO, Geneva.
• 4. Moore W.Jr. i in. (1975) Whole body retention in rats of different l91Pt compounds following inhalation exposure. Environ, Health Perspect., 12:35-39.