Zarządzanie przewozami ładunków niebezpiecznych. Cz. 1

• Autorzy: Skowrońska Agnieszka , Suchecki Marcin

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-2037.2022.8.1

Warianty tytułu

EN

Management of the shipment of dangerous goods. P.1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasadniczym celem niniejszej publikacji jest określenie roli i znaczenia zarządzania przewozem ładunków niebezpiecznych w transporcie i spedycji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na Polskę. W części pierwszej publikacji: zdefiniowano pojęcie ładunków niebezpiecznych; zaprezentowano rodzaje pojazdów wykorzystywanych do ich przemieszczania; zidentyfikowano gałęzie transportu wykorzystywane w przewozie ładunków niebezpiecznych wraz ze wskazaniem wymagań odnoszących się do transportu ładunków niebezpiecznych i zwróceniem uwagi na wyposażenie i oznakowanie ładunku i jednostki przewożącej towary niebezpieczne; wskazano metody i sposoby zabezpieczania ładunków w czasie ich przemieszczania. W części tej zidentyfikowano obowiązki przewoźników w transporcie ładunków niebezpiecznych (z podziałem na gałęzie transportu). W części drugiej publikacji odniesiono się do międzynarodowych regulacji prawnych z uwzględnieniem rodzaju transportu (ADR, RID, IMDG, ICAO). Wskazano na wyniki analizy organizacji i realizacji procesu transportowego ładunków niebezpiecznych w Polsce. Omówiono te kwestie w kontekście regulacji prawnych oraz zaprezentowano schemat mechanizmu ich stosowania w transporcie towarów niebezpiecznych. Szczególną uwagę zwrócono na analizę najczęściej wykorzystywanej gałęzi transportu tych towarów, na bazie której dokonano oceny zarządzania przewozami drogą lądową. W ocenie transportu odniesiono się do adekwatności regulacji prawnych w przebiegu przemieszczania ładunków. Zidentyfikowano także przykłady utrudnień i nieprawidłowości w polskim prawie w zakresie transportu towarów niebezpiecznych. Dokonana ocena zarządzania przewozami ładunków niebezpiecznych stała się punktem wyjścia do zaproponowania autorskich modyfikacji w zakresie usprawnień i modyfikacji przewozu ładunków niebezpiecznych.

EN

The main objective of the publication is to define the role and importance of shipment of dangerous goods in transport and freight forwarding, with particular emphasis on Poland. In the first part of the dissertation, the concept of dangerous goods was defined. Also, the types of vehicles used for their movement were presented and shipping modes used to transport dangerous goods were identified along with the requirements for shipment of dangerous goods and proper attention to the equipment and marking of the cargo and the means of transport carrying such dangerous goods. Moreover, methods and ways of securing the loads during their movement were indicated. This part identifies the obligations of carriers during the shipment of dangerous goods (divided into particular modes of transport). The second part of the publication deals with international regulation taking into account the mode of transport (ADR, RID, IDMG, ICAO) and underlines its importance in EU law. Attention was drawn to the results of the analysis of the organisation and implementation of the transport process of dangerous goods in Poland. These issues have been discussed i the context of the legislation and a model for their use in the transport of dangerous goods has been presented. Particular attention has been paid to the analysis of the most frequently used mode of transport for these goods, on the basis of which land transport management has been assessed. The evaluation of transport related to the adequacy of legislation on the transport of goods. Examples of difficulties and irregularities in Polish legislation in the field of transport of dangerous goods were also identified. The evaluation of the management of the transport of dangerous goods was the starting point for proposals to improve and modify the transport of dangerous goods.

Słowa kluczowe

PL

przewóz ładunków niebezpiecznych; ładunek niebezpieczny; międzynarodowe regulacje prawne; spedycja ładunków niebezpiecznych

EN

dangerous goods; dangerous goods transport; international legal regulations; forwarding of dangerous goods

• Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA
• Czasopismo: Gospodarka Materiałowa i Logistyka
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 8
• Strony: 2--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 74 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Skowrońska Agnieszka

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

• https://orcid.org/0000-0003-1543-7291

autor

Suchecki Marcin

Bibliografia

• Allsafe. (2020). Zabezpieczanie ładunku metodą siłową. https://www.allsafe-group.com/fileadmin/user_upload/Grundlagen_LaSi/pl/Konfigurator_PL_p_120_121_Lasi_Kraft.pdf (pobrano: 06.12.2021).
• Alyami, H., Yang, Z., Riahi, R., Bonsall, S., & Wang, J. (2019). Advanced uncertainty modeling for container port risk analysis. Accident Analysis & Prevention, 123, 411–421 https://doi.org/10.1016/j.aap.2016.08.007
• Baczkowska-Dobranowska, A. (2019). Towary niebezpieczne. Od czego zacząć? https://edu.trans.eu/kursy/transport-drogowy/towaryniebezpieczne-od-czego-zaczac/2 (pobrano: 27.11.2021).
• Baterliene, N. (2020). Improving safety of transportation of dangerous goods by railway transport. Infrastructures, 5(7), https://doi.org/10.3390/infrastructures5070054
• BIFA. (2018). A guide to handling dangerous goods shipments. BIFA Good Practice Guides. British International Freight Association, November 2018. https://www.bifa.org/media/4281563/bifa-guide-handling-dangerous-goods.pdf
• Blanco, M. A. (2011). Safety adviser for the transport of dangerous goods by road. Seguridad sy Medio Ambiente, 123. http://www.mapfre.com/fundaction/html/revistas/seguridad/n123/docs/Articulo4en.pdf (pobrano: 04.08.2022).
• Budzik, A., & Budzik, R. (2016). Wybrane aspekty przewozu materiałów niebezpiecznych na przykładzie przedsiębiorstwa transportowo-spedycyjnego. Gospodarka Materiałowa & Logistyka, (11), 38–45.
• Centrone, G., Pesenti, R., & Ukovich, W. (2008). Hazardous materials transportation: A Literature review and an annotated bibliography. W: C. Bersani, A. Boulmakoul, E. Garbolino, R. Sacile (red.), Advanced technologies and methodologies for risk management in the global transport of dangerous goods (33–63). IOS Press.
• Chakrabarti, K. U., & Parikh K. J. (2011). Route evaluation for hazmat transportation based on total risk — A case of Indian state highways. Yournal of Loss Prevention in the Process Industries, 24(5), 524–530. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2011.03.002
• Conca, A., Ridella, Ch., & Sapori, E. (2016). A risk assessment for road transportation of dangerous goods: A routing solution. Transportation Research Procedia, 14, 2890–2899. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2016.05.407
• Cordstrap. (2021). https://www.cordstrap.com/pl/Produkty/Worki-sztauerskie/Kompleksowe-rozwiazania-do-konteneryzacji (pobrano: 06.12.2021).
• DbPort.eu (2018). Instrukcja postępowania z towarami niebezpiecznymi na bocznicach kolejowych Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A., Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. https://dbport.eu/regulaminykolejowe/regulaminszczecinportdrobnica.pdf (pobrano: 12.07.2022).
• Dobrzyńska, R. (2013). Zagrożenie środowiska podczas transportu drogowego materiałów niebezpiecznych. W: I. N. Semenova, & A. Wiktorowska-Jasik (red.), Transport w regionie Pomorza Zachodniego (219–226). Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.
• Drewek, W. (2010). Charakterystyka przedsięwzięć związanych z organizacją transportu materiałów niebezpiecznych w ruchu samochodowym. Logistyka, (6).
• Fabiano, B., Curro, F., Reverberi, A. P., & Pastorino, R. (2005). Dangerous good transportation by road: From risk analysis to emergency planning. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 18, 403–413. http://dx.doi.org/10.1016/j.jlp.2005.06.031
• Fullbax.pl (2019). Klasy i oznakowanie ADR, ADN i RID w transporcie międzynarodowym. https://fullbax.pl/klasy-i-oznakowanie-adradn-i-rid-w-transporcie-miedzynarodowym, 9.07.2019 (pobrano: 30.11.2021).
• Garbarino, M., Tkinat, M., Yankevich, N., & Lachtar, D. (2012). Transport of dangerous goods. Springer-Verlag.
• Ghazinoory, S., & Kherkhah, A. S. (2008). Transportation of hazardous materials in Iran: A strategic approach for decreasing accidents. Transport, 10, 104–111. https://doi.org/10.3846/1648-4142.2008.23.104-111
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2015). Przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych ADR. AdeR BUCH — CAR. https://www.biblos.pk.edu.pl/ST/2017/06/100000296654/100000296654_Grzegorczyk_PrzewozDrogowyTowarow.pdf (pobrano: 18.07.2022).
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2017). Przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych ADR. AdeR BUCH — CAR, https://www.biblos.pk.edu.pl/ST/2017/06/100000296654/100000296654_Grzegorczyk_PrzewozDrogowyTowarow.pdf (pobrano: 18.07.2022).
• Grzegorczyk, K., & Buchcar, R. (2021). Towary niebezpieczne ADR 2021–2023. Net Polska.
• IRU. (2014). Międzynarodowe wytyczne odnośnie bezpiecznego mocowania ładunków w transporcie drogowym. IRU_CIT, Geneva. https://www.iru.org/sites/default/files/2016-01/pl-safe-l (pobrano: 20.07.2022).
• Janno, J., & Koppel, O. (2018). Operational risks in dangerous goods transportation chain on roads. Scientific Journal of Logistics, 14(1), 33–41 http://dx.doi.org/10.17270/J.LOG.2018.261
• Jarasunienie, A., & Jakubauskas, G. (2007). Improvement of road safety using passive and active intelligent vehicle safety systems. Transport, 22(4), 284–289 https://doi.org/10.1080/16484142.2007.9638143
• Jarocka, P., & Łyziński, A. (2015). Bezpieczeństwo w przewozie towarów niebezpiecznych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 104, 287–293. https://core.ac.uk/download/pdf/160238018.pdf
• Jaworski, T. (2021). Przewóz towarów niebezpiecznych wspomagany technologią. 17.05.2021. https://news.microsoft.com/plpl/features/przewoz-towarow-niebezpiecznych-wspomagany-technologia/? (pobrano: 23.03.2022).
• Kacperczyk, R. (2016). Środki transportu. Cz. I. Difin.
• Kokociński, M. (2013). Praktyczne aspekty stosowania ADR w przewozie towarów niebezpiecznych. SPH-Credo.
• Komisja Europejska. (2009). Biała księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu — dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, 4.02.2009, KOM (2009) 44, wersja ostateczna. https://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2011:0144:fin:pl:pdf
• Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF). Załącznik C — Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID), 2019. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/przewoz-towarow-niebezpiecznych (pobrano: 12.12.2021).
• Krawczyszyn, P. (2015). Bezpieczeństwo w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Logistyka, (3), 2467–2473. https://docplayer.pl/13005500-bezpieczenstwo-w-transporcie-materialow-niebezpiecznych-droga-powietrzna.html (pobrano: 18.07.2022).
• Kršák, E., Hrkút, P., & Vestenický, P. (2012). Technical infrastructure for monitoring the transportation of oversized and dangerous goods. Proceedings of the Federated Conference on Computer Science and Information Systems, 797–802. https://annalscsis.org/proceedings/2012/pliks/298.pdf (pobrano: 4.08.2022).
• Kulbacka-Burakiewicz, N., & Zębek, E. (2018). Procedury prawne przewozu towarów niebezpiecznych środkami transportu kolejowego. Gospodarka Materiałowa & Logistyka, (1), 21–28. /files/1402371585/file/GMiL_1_2018_NR_INTERNET.pdf
• Kwasiborska, A. (2011a). Przewozy materiałów niebezpiecznych transportem lotniczym. Logistyka, (3), s. 1489–1494.
• Kwasiborska, A. (2011b). Wybrane zagadnienia przewozu przesyłek w transporcie lotniczym. Logistyka, (4), s. 532–537. https://docplayer.pl/179116126-wybrane-zagadnienia-przewozu-przesyłek-w-transporcie-lotniczym.html (pobrano: 18.07.2022).
• Kwaśniowski, S., Młyńczak, M., & Nowakowski, T. (2014). Bezpieczeństwo transportu kolejowego ładunków niebezpiecznych — koncepcja identyfikacji zagrożeń. Logistyka, (3), 3583–3592. https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/87285
• Ligęza, K. (2011). Wybrane aspekty poprawy bezpieczeństwa transportu i ochrony portów w przewozie ładunków niebezpiecznych. Logistyka, (5), s. 787–794. https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/81738 (pobrano: 18.07.2022).
• Łacny, J. (2009). Funkcjonowanie międzynarodowego transportu drogowego ładunków w gospodarce globalnej. ITE–PIB.
• Łukasik, Z., Nowakowski, W., & Ushakov, A. (2017). Bezpieczeństwo przewozu ładunków niebezpiecznych w transporcie kolejowym. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe, (6), 316–320.
• Madej, B., Madej, R., & Kurcz, J. (2018). Zasady załadunku pojazdów i mocowania ładunków. Poradnik. Akademia Transportu i Przedsiębiorczości.
• Mazurkiewicz, A. (2008). Transport drogowy towarów niebezpiecznych, zagrożenia i sposoby zabezpieczeń. Logistyka, (2).
• Milazzo, M. F., Lisi, R., Maschio, G., Antonini, G., & Sadoni, G. A. (2010). A study of land transport of dangerous substances in Estearn Sicilly. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 23(3), 393–403. https://doi.org/10.1016/J.JLP.2010.01.007
• Ministerstwo Infrastruktury. (2018). Towary niebezpieczne. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/towary-niebezpieczne. (pobrano: 23.03.2022).
• Najib, M., Boukachour, H., & Boukachour, J. (2009). Multi-agent framework for hazardous goods transport risk management. https://www.srlst.com/ijist/special%20issue2010-2_files/Special-Issue2010_2_27,pdf (pobrano: 04.08.2022).
• Neider, J. (2019). Transport międzynarodowy. PWE.
• Net-Cargo. (2020). Proces pakowania towaru w transporcie morskim. https://net-cargo.pl/blog-net-cargo/proces-pakowania-towarutransporcie-morskim (pobrano: 17.12.2021).
• Nicopulos, M. (2016). Transport lotniczy towarów niebezpiecznych. Przegląd Komunikacyjny, (3), 6–10. https://transportation.overview.pwr.edu.pl/uploaad/cale-numery/numery-pl/2016/n_pk_03_16.pdf. (pobrano: 12.07.2022).
• NIK. (2018). NIK o bezpieczeństwie przewozów kolejowych. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-bezpieczenstwie-przewozowkolejowych.html (pobrano: 20.03.2022).
• Nowacki, G., & Chmieliński M. (2017). Analiza transportu towarów niebezpiecznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, (9). 104–111.
• Nowacki, G., Krysiuk, C., & Kopczewski R. (2016). Dangerous goods transport problems in the European Union and Poland. TransNav — the International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 10(1), 143–150. https://doi.org/10.12716/1001.10.01.16
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 grudnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych Dz.U. 2020, poz. 154. https://www.infor.pl/akt-prawny/Dz.U.2020.021.0000154,ustawa-oprzewozie-towarow-niebezpiecznych.html
• Oświadczenie rządowe z dnia 15 lutego 2021 r. w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B do Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (2022) Dz.U. z 2021 r., poz. 874. https://www.infor.pl/akt-prawny/dzu.2021.130.0000874,oswiadczenie-rzadowe-w-sprawiewejscia-w-zycie-zmian-do-zalacznikow-a-i-b-do-umowy-europejskiej-dotyczacej-miedzynarodowego-przewozu-drogowegotowarow-niebezpiecznych-adr-sporzodzonej-w-genewie-dnia-3.html
• Pawlik, Z. (2018). Przewóz towarów niebezpiecznych transportem kolejowym oraz wagony do przewozu. 20.07.2018. https://wktwroclaw.wp.mil.pl/pl/pages/przewoz-towarow-niebezpiecznych-transportem-kolejowym-oraz-wagony-do-przewoz-2018-07-20-c/
• PIP. (2020). Transport. ADR — zasady zabezpieczeń ładunków. https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/229644/karta4.pdf (pobrano: 06.12.2021).
• Pyza, D., & Jachimowski, R. (2015). Modelling of parcels' transport system. W: R. Kersys (red.), 19th International Conference Transport Means, Proceedings (659–664). Kaunas University of Technology.
• Rewizorski, M. (2011). Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych. Difin.
• Rogalski, G., & Pyza, D. (2018). Organizacja przewozów towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. W: Problematyka zagrożeń w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych, (120 „Transport”), 341–363.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych Dz.U. 2015, poz. 718. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/wdu20150000718/o/d20150718.pdf
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami ich usytuowania, Dz.U. 2015, poz. 1744. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/wdu20150001744/o/d20151744.pdf
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych Dz.U. 2012, poz. 619. https://eli.gov.pl/api/acts/DU/2012/619/text.html
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania lotów międzynarodowych z materiałami niebezpiecznymi Dz.U. 2012, poz. 898.
• Salomon, A., & Kaźmierska, P. (2016). Wymagania stawiane podmiotom podejmującym się transportu substancji niebezpiecznych w Polsce. Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni, (31), 158–173. https://doi.org/10.12716/1002.31.16
• Szkoda, M., & Michnej, M. (2013). Wytyczne ładowania i zabezpieczania ładunków w przewozach kolejowych. Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, (3), s. 1507–1516. https://paperity.org/p/217581940/wytyczne-ladowania-i-zabezpieczanialadunkow-w-przewozach-kolejowych. (pobrano: 14.07.2022).
• Tomasoni, A. M., Garbolino, E., Rovatti, M. & Sacile, R. (2010). Risk evaluation of real-time accident scenarios in the transport of hazardous material on road. Management of Environmental Quality, 21(5), 695–711. https://doi.org/10.1108/14777831011067962
• Umowa europejska z dnia 30 września 1957 r. dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), Dz.U. z 2009 r. nr 27, poz. 162, przepis 5.3.6 ADR. https//eli.gov.pl/eli/du/1975/189/ogl/pl
• Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski, Dz.U. 2018, poz. 2175. https://www.infor.pl/akt-prawny/dzu.2018.225.0002175,ustawa-kodeks-morski.html
• Ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym Dz.U. 2003 nr 86, poz. 789 (2022) (Polska). https://lexlege.pl/ustawao-transporcie-kolejowym/
• Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych Dz.U. 2011 nr 227, poz. 1367 (2022) (Polska). https://eli.gov.pl/eli/du/2011/1367/ogl/pl
• Warsztat.pl (2020). Przewóz towarów niebezpiecznych (cz. 1) — dodatkowe badanie techniczne pojazdów. https://warsztat.pl/artykuly/przewoz-towarow-niebezpiecznych-cz-1-dodatkowe-bad,68506 (pobrano: 18.07.2022).
• Wieleba-Walicka, M. (2014). Rola regulacji prawnych w kształtowaniu bezpieczeństwa transportu drogowego towarów niebezpiecznych w Polsce. Towarzystwo Wiedzy Obronnej.
• Ylmaz, Z., Erol, S., & Aplak, H. S. (2016). Transportation of hazardous materials (hazmat). A literature survey. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 22(1), 39–53 https://doi.org/10.5505/pajes.2015.62134
• Zarząd PKP PLK. (2017). Instrukcja o postępowaniu przy przewozie koleją towarów niebezpiecznych IR-16 — Załącznik do Uchwały nr 1266/2017. 21.12.2017. https://www.plk-sa.pl/files/public/user-upload/pdf/akty_prawne_i_przepisy/instrukcje/wydruk/instrukcje-i-uchwaly-instrukcja-o-postepowaniu-przy-przewozie-koleja-towarow-niebiezpiecznych-IR-16_21_12_17.pdf (pobrano: 19.07.2022).
• Ziemkowska, D., Waryszczuk, B., Lysionok, A., & Kulikowska-Wielgus, A. (2019). Bariery w transporcie drogowym — analiza czynników wpływających na przedsiębiorstwa transportowe operujące wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej. Raport realizowany we współpracy z Procter & Gamble Polska oraz Polskim Instytutem Transportu Drogowego. Fundacja Republikańska. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/19726. (pobrano 17.07.2022).
• Żelazo, M. (2016). Bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Obronność. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej, 1(17), 167–181.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).