Neogotyckie mauzoleum barona von Lachmann-Falkenau w Jałowcu (Wingendorf)

• Autorzy: Wróblewski Sebastian

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc190201

Warianty tytułu

EN

Neo-Gothic mausoleum of baron von Lachmann-Falkenau in Jałowiec (Wingendorf)

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tematem artykułu jest neogotyckie mauzoleum w Jałowcu (Wingendorf) projektu Carla Johanna Lüdeckego (1826–1894), które pozostaje w twórczości architekta wyjątkowym przykładem połączenia form architektonicznych i rzeźbiarskich z otaczającym krajobrazem. Omówiono w nim dwie wersje projektowe jałowieckiego założenia – z 1870 i 1881 r. – różniące się detalem rzeźbiarskim, zmienionym przez rodzinę fundatorów. Zrealizowana rzeźba przedstawiająca barona Roberta von Lachmanna odeszła od pierwotnie projektowanych treści laickich, narodowych na rzecz bardziej związanych z chrześcijańską duchowością. W artykule zarysowano również możliwe inspiracje oraz historyczne rozwiązania mauzoleów baldachimowych, a także przybliżono pozostałe realizacje i projekty dolnośląskiej architektury sepulkralnej Lüdeckego wraz z ich powiązaniami z otoczeniem. Efekt ścisłego zespolenia zieleni i przestrzeni wokół mauzoleum rodziny Lachmannów z jego architekturą i rzeźbą pozostaje do dziś, mimo znacznych zniszczeń, oryginalnym świadectwem estetyki epoki „wilhelmińskiej” na Dolnym Śląsku, a całość cennego zespołu, łącznie z otoczeniem, powinna podlegać ochronie.

EN

The neo-Gothic mausoleum in Jałowiec (Wingendorf) designed by Carl Johann Lüdecke (1826–1894) is a unique example of the union of architecture, sculpture and surrounding landscape in the Silesian province of the 2nd German Empire. Two versions of the Jałowiec project, from 1870 and 1881, varied in detail and symbolism, are discussed. Symbolic meanings of sepulchral sculpture designed by the architect had been changed by the family of baron von Lachmann. The final sculpture representing Robert baron von Lachmann did not have as much national and secular meaning as the design by the architect but more Christian aspects. The effect of close relations between the greenery and landscape space surrounding the graveyard with the mausoleum’s architecture still remains, despite large destruction, being an original example of aestethics of the “Wilhelminian” era in Lower Silesia and as such should be protected.

Słowa kluczowe

PL

mauzoleum; architektura; XIX wiek; neogotyk; rzeźba

EN

mausoleum; architecture; 19th century; neo-Gothic; sculpture

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 2 (58)
• Strony: 3--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., il.

Twórcy

autor

Wróblewski Sebastian

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

Bibliografia

• [1] Grochowska E., Stefański K., Kaplica grobowa rodziny Samsona Wollera w Leśnej – dzieło Carla Lüdeckego, „Architectus” 2015, Nr 2(42), 31–40.
• [2] Madurowicz Z., Jałowiec (Wingendorf) – historia miejscowości i rezydencji, „Ziemia Lubańska” 2008, Nr 23(358), http://zl.lubań24. pl/1,1295,1,item.html [accessed: May 2018].
• [3] Dobesz J., Nurty architektury 2. połowy XIX w. w twórczości Karola Lüdeckego, Komunikaty IHA PWr 1978, nr 78, Wydawnictwo PWr, Wrocław 1978.
• [4] Vienna Art and Architecture, R. Toman (ed.), h.f.ullmann, Cologne 2008.
• [5] Nowy Testament i Psalmy/Objawienie św. Jana, Ap. 2 10, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1972.
• [6] Monroe Tomb Virginia, https://www.nps.gov/parkhistory/online_books/presidents/site62.htm [accessed: May 2018].
• [7] Arche Scaligere, http://www.legambienteverona.it/iniziative/Legambiente%20word%20press/Campagne/Salvalarte/Arche/Arche%20Scaligere.pdf [accessed: May 2018].
• [8] Nickson T., The Royal Tombs of Santes Creus. Negotiating the Royal Image in Medieval Iberia, „Zeitschrift für Kunstgeschichte” 2009, Nr. 72(1), 1–14.
• [9] Skubiszewska M., Program ikonograficzny nagrobka Kazimierza Jagiellończyka w katedrze wawelskiej, „Studia do Dziejów Wawelu” 1978, Nr 4, 117–206.
• [10] Medieval Histories, Abelard and Heloise at Père Lachaise in Paris, http://www.medievalhistories.com/abelard-heloise-pere-lachaise-paris/ [accessed: May 2018].
• [11] Kozaczewska-Golasz H., Mauzolea i kaplice grobowe od XVI do początku XX w. w dawnym województwie legnickim, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2001.
• [12] Lüdecke Karl Johannes Bogislaw, [w:] U. Thieme, F. Becker, H. Vollmer (Hg.), Allgemeines Lexikon der Bildenen Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, W. Engelmann, Leipzig 1907.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).