Urzędnicza kariera Bonifacego Witkowskiego (1800-1840) - przyczynek do dziejów biurokracji budowlanej w Królestwie Polskim

• Autorzy: Getka-Kenig Mikołaj

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.23.028.18408

Warianty tytułu

EN

The administrative career of Bonifacy Witkowski (1800-1840) - a contribution to the history of building bureaucracy in the Kingdom of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Biographies of architects have a well-established tradition in the Polish historiography of architecture. This also applies to the historiography of Polish architecture at the turn of the 19th c., which predominantly revolves around biographical studies. However, architectural biographies of this period often concentrate on the architects active in big cities, while their colleagues working in provincial areas receive comparatively less research attention. The lack of in-depth exploration of this subject has a detrimental impact on our comprehensive understanding of the Polish architectural culture of that period, particularly its social aspects. Another notable trait of Polish architectural biographies concerning the turn of the 19th c. is the focus on the architects’ creative output (e.g. projects, buildings). Researchers have hitherto paid relatively less attention to tracing the trajectory of individual careers and specific conditions that shaped their development. The inclusion of these aspects in academic discourse offers valuable insights into the social and political backdrop that influenced architectural activity. This holds particular significance in relation to the era of the constitutional Kingdom of Poland (1815-1830), which witnessed a rapid development of modern bureaucracy in the field of building and architecture. This article delves into the well-documented case of Bonifacy Witkowski. Notably, he was among the first graduates of architecture from the University of Warsaw, and within a few years of his graduation, he attained the position of a chief provincial builder in the Province of Mazovia.

Słowa kluczowe

PL

architektura; biurokracja; Królestwo Polskie 1815-1830; administracja budowlana; biografia

EN

architecture; bureaucracy; Kingdom of Poland 1815-1830; building administration; biography

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 68, nr 3
• Strony: 81--96
• Opis fizyczny: Bibliogr. 58 poz.

Twórcy

autor

Getka-Kenig Mikołaj

• Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN

• https://orcid.org/0000-0002-1180-064X

Bibliografia

• Źródła archiwalne
• Archiwum Główne Akt Dawnych [AGAD], Komisja Województwa Mazowieckiego / Rząd Gubernialny Mazowiecki, sygn. 671, 3917.
• Archiwum Państwowe w Warszawie [AP Warszawa], Akta stanu cywilnego gminy warszawskiej IIcyrkułu, sygn. 61.
• Źródła drukowane
• Archiv jugo-zapadnoj Rossii, cz. 6, t. 1, Kiev 1876 (Skarga Michała, Kazimierza, Antoniego i Józefa Falkowskich na Tomasza Witkowskiego z 7.05.1721 r., s. 323-326).
• Bieliński J., Królewski Uniwersytet Warszawski (1816-1831), t. 3, Kraków 1912 (Memoriał M. Kado z 5.11.1818 r., s. 645-646).
• „Kurier Warszawski” 20.10.1828, nr 283.
• „Kurier Warszawski” 17.09.1840, nr 246.
• Nowy kalendarz czyli Świętnik Lwowski na rok 1831, Lwów [1830].
• Nowy kalendarzyk polityczny na rok 1821, Warszawa [1820].
• Nowy kalendarzyk polityczny na rok zwyczajny 1829, Warszawa [1828].
• Ostrowski A.J., Pamiętnik z czasów powstania listopadowego, Wrocław 1961.
• Rodkiewicz A.J., Pierwsza politechnika polska 1825-1831, Kraków 1904 (Memoriał K. Garbińskiego do Rady Instytutu Politechnicznego z 20.06.1826 r., s. 139-153).
• Literatura przedmiotu
• Baranowski B., Rolnictwo i przetwórstwo spożywcze, [w:] Z dziejów techniki w dawnej Polsce, red. B. Orłowski, Warszawa 1992, s. 137-219.
• Barańska I., Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego, Kalisz 2002.
• Bartnicka K., Polskie szkolnictwo artystyczne na przełomie XVIII i XIX w. 1764-1831, Wrocław 1971.
• Batowska N., Batowski Z., Kwiatkowski M., Jan Chrystian Kamsetzer: architekt Stanisława Augusta, Warszawa 1978.
• Biegański P., Pałac Staszica: siedziba Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa 1951.
• Bogdanowski J., Szafrańska M., Arkady przy Zamku Królewskim w Warszawie. Dzieło Jakuba Kubickiego, „Rocznik Warszawski” 1994, t. 24, s. 169-195.
• Broniewski T., Architektura ostatnich dwóch stuleci, Wrocław 1967.
• Czepulis R., Kształtowanie się inteligencji technicznej w Królestwie Polskim, [w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej, red. W. Kula, J. Leskiewiczowa, Warszawa 1970, s. 69-120.
• Demidowicz T., Rada Ogólna Budownictwa, Miernictwa, Dróg i Spławów - najwyższe kolegium techniczne Królestwa Polskiego 1817-1867, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1992, t. 37, nr 2, s. 83-122.
• Dmochowski P.A., Sikorski A., Śmieciński (Śnieciński) Leopold Teodozy Symforian, PSB t. 51, s. 77-78.
• Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959.
• Getka-Kenig M., Architektura w kręgu zainteresowań Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk 1800-1832, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2019, t. 64, nr 1, s. 9-37, DOI 10.4467/0023589xkhnt.19.001.10109.
• Getka-Kenig M., Starożytny ideał i wyzwania nowoczesności: antyk w cywilnej edukacji architektonicznej konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815-1830), „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2020, t. 57, s. 107-129.
• Getka-Kenig M., Szpilowski (Szpilewski) Hilary, PSB t. 49, s. 1-4.
• Getka-Kenig M., Zagadnienia budownictwa cywilnego w pracach Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego okresu konstytucyjnego (1815-1830), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2022, t. 70, nr 1, s. 51-70, DOI 10.23858/khkm70.2022.1.003.
• Gerber R., Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny, Wrocław 1977.
• Jaroszewski T.S., Rottermund A., Marconi Henryk, PSB t. 19, s. 599-600.
• Jaroszewski T.S., Rottermund A., Architekci polskiego klasycyzmu: Jakub Hempel, Fryderyk Albert Lessel, Henryk Ittar, Wilhelm Henryk Minter, Warszawa 1974.
• Jaroszewski T.S., Architektura Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1991.
• Jaroszewski T.S., Chrystian Piotr Aigner: architekt warszawskiego klasycyzmu, Warszawa 1970.
• Kalinowski W., Trawkowski S., Przebudowa Rawy Mazowieckiej w okresie konstytucyjnym
• Królestwa Polskiego (1815-1830), „Studia z Historii Budowy Miast” 1955, t. 5, nr 1, s. 181-207.
• Kębłowski J., Dzieje sztuki polskiej: panorama zjawisk od zarania do współczesności, Warszawa 1987.
• Kwiatkowski M., Szymon Bogumił Zug: architekt polskiego Oświecenia, Warszawa 1971.
• Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
• Majdowski A., Zarys organizacji służb budowlanych w Księstwie Warszawskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2012, t. 43, s. 399-417, DOI 10.12775/aunc_zik.2012.019.
• Malinowska I., Stanisław Zawadzki 1743-1806, Warszawa 1953.
• Manikowska E., Dollinger (Dolinger) Karol Jan, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. P. Migasiewicz, H. Osiecka-Samsonowicz, J. Sito, Warszawa 2016, s. 125-126.
• Mikocka-Rachubowa K., Canova. Jego krąg i Polacy około 1780-1850, t. 1, Warszawa 2001.
• Omilanowska-Kiljańczyk M., Dlaczego Antonio Corazzi przyjechał do Polski?, „Biuletyn Historii Sztuki” 2022, t. 34, nr 2, s. 339-363, DOI 10.36744/bhs.1441.
• Rzepniewska D., Ziemiaństwo w kręgu oddziaływania Warszawy 1807-1864, Warszawa 1982.
• Samujłło J., Kado (Cadeau, Kadau) Michał, PSB t. 11, s. 408-409.
• Sroczyńska K., Zygmunt Vogel rysownik gabinetowy Stanisława Augusta, Wrocław 1969.
• Stefański K., Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005.
• Stefański K., Atlas architektury dawnej Łodzi do 1939 r., Łódź 2008.
• Stefański K., Ludzie którzy zbudowali Łódź: leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku), Łódź 2009.
• Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, red. E. Sęczys, Warszawa 2000.
• Szpilczyński S., Nauki medyczne, [w:] Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, red. K. Maślankiewicz, Warszawa 1983, s. 548-616.
• Urzędnicy województw kijowskiego i czernihowskiego XV-XVIII wieku. Spisy, red. E. Janas, W. Kłaczewski, Kórnik 2002.
• Tatarkiewicz W., Architektura, [w:] Historia sztuki polskiej, t. 3, Sztuka Nowoczesna, Kraków 1965, s. 41-77.
• Tatarkiewicz W., Dominik Merlini, Warszawa 1955.
• Wąsowski A., Kubicki w Wilkowie, „Spotkania z Zabytkami” 2002, t. 26, nr 11, s. 17-18.
• Wątroba P., Kubicki Jakub, [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. P. Migasiewicz, H. Osiecka-Samsonowicz, J. Sito, Warszawa 2016, s. 267-275.
• Zachwatowicz J., Architektura polska do połowy XIX wieku, Warszawa 1956.
• Zienkowska K., Karwosiecki Gabriel Antoni h. Lubicz (zm. 1799), PSB t. 12, s. 158.
• Żywicki J., Urzędnicy: architekci, budowniczowie, inżynierowie cywilni…: Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815-1915, Lublin 2010.
• Strony internetowe
• Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne, cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=7135 [dostęp 29.06.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).