Czas we współczesnych koncepcjach badawczych

• Autorzy: Kożuch B.

Warianty tytułu

EN

Time in contemporary concepts of research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wiedza o czasie wciąż jest niepełna. I chociaż nie można jasno i jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czym jest czas, to jednak posiadaną w tym zakresie wiedzą można się posługiwać w życiu praktycznym i nauce. Często za przyczynę tego stanu rzeczy uważa się pierwotność analizowanego pojęcia, powodującą jego niedefmiowalność. Wzrost zainteresowań problematyką czasu nastąpił w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Jest to różnie interpretowane. Dość rozpowszechniony jest pogląd, że szczególne zainteresowanie czasem związane jest z przesileniem kulturowym i - szerzej - z zagrożeniami cywilizacyjnymi. Dla współczesnego stanu badań nad czasem i sposobu zajmowania się tą problematyką charakterystyczna jest powszechność i wielokierunkowość dociekań naukowych. Ponadto właściwe dla nauki współczesnej są różne formy instytucjonalizacji tych badań.

EN

An attempt to show various approaches to the category of time on the basis of such fields of science as natural science, social science, culture, economics and management has been undertaken in the paper. Particular attention is focused on different definitions of time, characterization of its properties and identification of the essence of this idea, which has been understood as movement and change. The difference of the research perspective and the difference of the research field are underlined. The following kinds of time are identified: physical time, natural time, biological time, astronomical time, geological time, psychological time, socio-cultural time, historical time, working time, duty time, leisure time, production time. A part of the deliberations is dedicated to time management. The conducted analysis has proven the notion of complexity of the discussed issue by showing the multiplicity of ideas and the relativity of the time category.

Słowa kluczowe

PL

ekonomia czasu; gospodarowanie czasem; modelowanie zjawisk czasowo-przestrzennych; zjawiska czasowo-przestrzenne; normowanie czasu pracy; czas pracy; czas wolny

EN

time economics; time economizing; modeling of time space; time space; standardization of working time; leisure time

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 1
• Strony: 7--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., tab.

Twórcy

autor

Kożuch B.

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• B. Kożuch, Czas - różnorodność i istota pojęcia, w: Z. Roszkowski, Ekonomika czasu w gospodarce rolniczej, UwB, Białystok 1997
• S. Snihur, Czas i przemijanie. Studium filozoficzne, Wyd. SGGW-AR, Warszawa 1990, s. 15-16
• E. Tarkowska, Czas w społeczeństwie; problemy, tradycje, kierunki badań, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo PAN, Wrocław 1987, s. 124
• Cz. Gryko, Czas w naukach przyrodniczych a czas w naukach o kulturze, w: Czas w kulturze, red. A. Nowicki, UMCS, Lublin 1983
• K. Ajdukiewicz, Hasło "Czas", t. 2, WEP, Warszawa 1963, s. 703-705
• S. Snihur, Czas w szczególnej teorii względności, s. 37-47
• L. Infeld, Albert Einstein. Jego dzieło i rola w nauce, PWN, Warszawa 1956, s. 37
• W. Heisenberg, Fizyka a filozofia, Warszawa 1965
• G.J. Whitrowa w cenionej monografii o czasie: The Natural Philosophy of Time, second edition, Clarendon Press, Oxford 1980, s. 174-223
• A.G. Meisen, Filozofia przyrody, Pax, Warszawa 1963, s. 230-238
• S. Mazierski, Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań-Warszawa-Lublin 1972, s. 90-95
• I. Lakatos, Proofs and Refatations, Cambridge University Press, Cambridge 1976
• S. Symotiuk, Czas historiozoficzny i jego konsekwencje moralne, w: Czas, wartości i historia, red. J.Z. Czarnecki, UMCS, Lublin 1990
• S. Bębenek, Myślenie o przeszłości, KIW, Warszawa 1981
• E. Florescano, Od historii - pomnika władzy do historii wyjaśniającej, w: Po co nam historia?, KiW, Warszawa 1985
• B. Geremek, Człowiek i czas: jedność kultury średniowiecznej, w: Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., PAN, Warszawa 1985
• W. Grabski, Historia wsi w Polsce, Ossolineum, Warszawa 1929
• Z. Sokolewicz, Kategorie czasu długiego i krótkiego, w: Tradycja i przemiana. Studia nad dziejami i współczesną kulturą ludową, UAM, Poznań 1978
• T. Węcławski, Kilka dowolnych uwag na temat teorii czasu, Znak, b.m., październik 1984
• M. Janicki, Cegły w wydaniu przyjaznym, "Polityka" 1995 nr 17
• J. Chłopecki, Czas, świadomość, historia, Wyd. WSP, Rzeszów 1986, s. 110-112
• P. Barbier, Progres technique et Organisation du Travail Pases progres social, Paris 1958, cyt za: Cz. Noniewicz, Ile kosztuje czas?, KiW, Warszawa 1974, s. 13
• W. Bojarski, N. Bojarski, Wartościowanie czynników trudno wymiernych w gospodarce narodowej ze szczególnym uwzględnieniem strat czasu i życia, "Prakseologia" 1975 nr 1
• S. Czajka, Z problemów czasu wolnego, Instytut Wyd. CRZZ, Warszawa 1974
• J. Danecki, Jedność czasu podzielonego, KiW, Warszawa 1974
• H. Jastrzębska-Smolaga, Ekonomiczna kategoria czasu wolnego w socjalizmie, Wyd. SGPiS, Warszawa 1982
• L. Kozioł, Zarządzanie czasem pracy, Antykwa, Kraków 2000
• A. Luszniewicz, Problemy gospodarowania czasem, PWE, Warszawa 1966
• Cena czasu wolnego a konsumpcja dóbr i usług, red. M. Pohorille, "Ekonomista" 1976 nr 1
• J. Rosner, Prognoza czasu pracy i czasu wolnego do 1990, w: Przesłanki perspektywistycznej polityki społecznej, Polska 2000, cz.2. PAN, Warszawa 1975
• B.H. Jung, Ekonomia czasu wolnego. Zarys problematyki, PWN, Warszawa 1989
• C.J. Bliss, Capital Theory and the Distribution of Income, Oxford Press, Amsterdam 1975, s. 4
• G.S. Becker, The Economic Approach to Human Behaviour, University of Chicago Press, Chicago 1976, s. 89-93
• A. Laskowska, Konkurowanie czasem - strategiczna broń przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2001
• T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław 1975, s. 380, 382, 385, 467, 511
• T. Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967, s. 162
• P. Bourdieu, Algerie 60. Structures économique et structures temporelles, Ed. de Minuit, Paris 1977, s. 19, 41-42
• B. Kożuch, Zarządzanie kapitałem ludzkim, w: Zarządzanie. Podstawowe zasady, red. B. Kożuch, Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2001, s. 218-220
• R.J. Leider, Ostateczne zadanie przywódcy: przewodzenie samemu sobie, w: F. Hesselbein, M. Goldsmith, R. Beckhard, Lider przyszłości, Business Press, Warszawa 1997, s. 119
• C. Adamiec, B. Kożusznik, Sztuka zarządzania sobą, PWE, Warszawa 2001, s. 14
• Praktyka kierowania. Jak kierować sobą, innymi i firmą, red. D.M. Stewart, PWE, Warszawa 1994, s. 31
• P.A. Sorokin, Sociocultural Causality, Space, Time, Durham 1943, s. 158
• P. Drucker, Menedżer skuteczny. Nowoczesność, Czytelnik, Warszawa 1994, s. 40