Lipidy w żywności, żywieniu i zdrowiu człowieka. Cz. II. Aspekty żywieniowe i zdrowotne

• Autorzy: Ciborska J. , Kłobukowski J. , Kłobukowski F.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2017.9.6

Warianty tytułu

EN

Lipids in food, nutrition and human health. Part II. Nutritional and healthy aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy omówiono funkcje żywieniowe i fizjologiczne lipidów w organizmie człowieka. Scharakteryzowano zapotrzebowanie organizmu na tłuszcz oraz aktualne zalecenia spożycia. Przedstawiono znaczenie lipidów w powstawaniu chorób cywilizacyjnych (choroby układu sercowo-naczyniowego, miażdżyca czy choroby nowotworowe).

EN

Nutritional and physiological functions of alimentaries lipids in human organism were discussed in paper. The organism fat requirement and real recommendations of intake were characterized. The significance in increasing the level of people suffering from civilisation diseases (cardiovascular diseases, arteriosclerosis, cancer diseases) were presented.

Słowa kluczowe

PL

lipidy; zalecenia żywieniowe; choroba cywilizacyjna

EN

lipids; nutritional recommendations; civilisation diseases

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 71, nr 9
• Strony: 44--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz.

Twórcy

autor

Ciborska J.

• Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Kłobukowski J.

• Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Kłobukowski F.

• Zakład Towaroznawstwa Żywności, Wydział Nauk o Zdrowiu, Gdański Uniwersytet Medyczny

Bibliografia

• [1] Bukowska H. 2010. „Ocena czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u dorosłego potomstwa z rodzinnym wywiadem przedwczesnego udaru mózgu – wnioski z badań własnych”. Czynniki Ryzyka 2 : 3-17.
• [2] Chen Mu, Yanping Li, Qi Sun, An Pan, JoAnn E. Manson, Kathryn M. Rexrode, Walter C. Willett, Eric B. Rimm, Frank B. Hu. 2016. „Dairy fat and risk of cardiovascular disease in 3 cohorts of US adults”. Am. J. Clin. Nutr. 104 (5) : 1209-1217.
• [3] Cichosz G., H. Czeczot. 2012. „Tłuszcz mlekowy w profilaktyce chorób nowotworowych”. Pol. Merk. Lek. XXXIII (195) : 168.
• [4] Cybulska B., L. Kłosiewicz-Latoszek (red.). 2010. Zaburzenia lipidowe, 71. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• [5] Divisi D., S.D. Tommaso, S. Salvemini, M. Garramone, R. Crisci. 2006. „Diet and cancer” Acta Biomed. 77 : 118-123.
• [6] Filipiak K.J., G. Opolski. 2010. Epidemiologiczne aspekty zaburzeń lipidowych oraz terapii tych zaburzeń w Polsce. W Zaburzenia lipidowe, 51-64. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• [7] Gawęcki J., L. Hryniewiecki. 2007. Żywienie człowieka – podstawy nauki o żywieniu, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [8] Gertig H., J. Przysławski. 2006. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [9] Grimble R. F. 2005. „Immunonutrition”. Curr. Opin. Gastroenterol. 21 (2) : 216-222.
• [10] Jarosz M., E. Rychlik. 2008. „Overweight and obesity among adults in Poland, 1983- 2005”. Advances in Medical Sciences 53 (2) : 158-166.
• [11] Jarosz M. 2012. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Warszawa: IŻŻ.
• [12] Jarosz M., W. Respondek. 2008. Rola żywienia i aktywności fizycznej w zapobieganiu nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym. W Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, 353-371. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [13] Judd J.T., B.A. Clevidence, R.A. Muesing, J. Wittes, M.E. Sunkin, J.J. Podczasy. 1994. „Dietary trans fatty acids: effects on plasma lipids and lipoproteins of healthy men and woman”. Am. J. Clin. Nutr. 59 : 861-868.
• [14] Kafatos A., C.A. Codringhton. 2000. Eurodiet Core Report. Public Health Nutrition. Special Issue 4 : 1-14.
• [15] Katan M.B., P.L. Zock, R.P. Mensink. 1995. „Trans fatty acids and their effects on lipoproteins in humans”. Annu. Rev. Nutr.15 : 473-493.
• [16] Kłosiewicz-Latoszek L., W.B. Szostak, P. Podolec. 2008. „Polish Forum for Prevention Guidelines on Diet”. Kardiol. Pol. 66 : 812-814.
• [17] Kosałka K., M. Kozłowska-Wojciechowska. 2010. „Udokumentowane czynniki żywieniowe w profilaktyce chorób nowotworowych”. Czynniki Ryzyka 3 : 8-14.
• [18] Malczyk Ewa, Żaneta Majkrzak.2015. „Żywieniowe czynniki ryzyka rozwoju raka piersi”. Probl. Hig. Epidemiol. 96 (1) : 67-76.
• [19] Mensink R.P., M.B. Katan. 1990. „Effect of dietary fatty acids on serum lipids and lipoproteins-a meta-analysis of 27 trials”. Arterioscler. Thromb. 12 : 911-19.
• [20] Moorman P.G., P.D. Terry. 2004. „Consumption of dairy products and the risk of breast cancer: a review of the literature”. Am. J. Clin. Nutr. 80 : 5-14.
• [21] Noroozi M., R. Zavoshy, H. Jahanihashemi. 2012. „Effect of Olive Oil with Low Calorie Diet on Blood Lipids in Hyperlipidemic Patients”. Pol. J. Food Nutr. Sci. 62 (1) : 57-60.
• [22] Nowicka G., M. Naruszewicz. 2010. Rola lipoprotein w rozwoju miażdżycy. W Zaburzenia lipidowe, (red.) Cybulska B., Kłosiewicz-Latoszek L. 29-41. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• [23] Ohlsson L. 2010. „Dairy products and plasma cholesterol levels”. Food & Nutrition Research 54: 5124.
• [24] Osório-Costa F., G.Z. Rocha, M.M. Dias, J. R. Carvaltheira. 2009. „Epidemiological and molecular mechanisms aspects linking obesity and cancer”. Arg. Bras. Endocrinol. Metabol. 53 (2): 213-226.
• [25] Ostrzycki A. 2010. „Sercowo-naczyniowe ryzyko rezydualne u osób z dyslipidemią aterogenną”. Czynniki Ryzyka 2 : 34-41.
• [26] Panaqiotakos D. B., C. Pitsavros, M. Yannakoulia, C. Chrysohoou, C. Stefanadis. 2005. „The implication of obesity and central fat on markers of chronic inflammation: The ATTICA study”. Atherosclerosis 183 (2) : 308-15.
• [27] Peckenpaugh N.J. 2010. Podstawy żywienia i dietoterapia. (red.) Gajewska D. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
• [28] Pilska M., M. Jeżewska-Zychowicz. 2008. Psychologia żywienia. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• [29] Piotrowski G., Z. Gawor. 2010. „Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 w chorobach sercowo-naczyniowych – wybrane zagadnienia kliniczne”. Czynniki Ryzyka 2 : 27-33.
• [30] Sanchez-Villegas A., L. Verbene, J. De Irala, M. Ruiz-Canela, E. Toledo, L. Serra-Majem, M.A. Martinez-Gonzalez. 2011. „Dietary fat intake and the risk of depression: the SUN Project”. PLoS ONE 6 (1): e16268. doi: 10.1371/journal.pone.0016268 http://www. plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0016268, data dostępu: 04.05.2012.
• [31] Schindler K., M. Themessl-Huber, M. Hiesmayr, S. Kosak, S. Kosak, M. Lainscak, A. Laviano, O. Ljungqvist, M. Mouhieddine, S. Schneider, M. de van der Schueren, T. Schütz, Ch. Schuh, P. Singer, P. Bauer, C. Pichard. 2016. „To eat or not to eat? Indicators for reduced food intake in 91,245 patients hospitalized on nutritionDays 2006-2014, in 56 countries worldwide: a descriptive analysis”. Am. J. Clin. Nutr. 104 (5) : 1393-1402.
• [32] Schmidhuber J., W.B. Traill. 2005. „The changing structure of diets In the European Union In relation to health heating guidelines”. Public Health Nutrition 9 (5) : 584-595..
• [33] Szostak W.B., A. Cichocka. 2010. Leczenie dietetyczne hipercholesterolemii. Zasady postępowania i ich realizacja w praktyce. W Zaburzenia lipidowe (red.) Cybulska B., Kłosiewicz-Latoszek L., 65-77. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• [34] Szostak W.B., D. Szostak-Węgierek. 2008. Cholesterol. W Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, 132–133. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• [35] Szponar L., H. Mojska, M.G. Ołtarzewski. 2012. Tłuszcze. W Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Warszawa: IŻŻ.
• [36] Tao M., M.A. McDowell, S.H. Saydah, M.S. Eberhardt. 2008. „Relationship of polyunsaturated fatty acid intake to peripheral neuropathy among adults with diabetes in the Nationa Health and Nutrition Survery (NHANES) 1999–2004”. Diabetes Care 31 (1) : 93-95.
• [37] Watermann E., B. Lockwood. 2007. „Active components and clinical applications of oil”. Altern. Med. Rev. 12 (4) : 331-342.
• [38] WHO. 2003. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Report of a Joint WHO/FAO expert consultation. Geneva: WHO.
• [39] Williams C. D., J.A. Stia, L. S. Adair, J. Stevens, J. Galanko. 2010. „Associated of red meat, FAT, and protein intake with distal colorectal cancer risk”. Nutr. Cancer. 62 (6) : 701-709.
• [40] Zatoński W. 2009. Europejski kodeks walki z rakiem. Warszawa: Wydawnictwo Centrum Onkologii.
• [41] Ziemlański Ś., J. Budzyńska-Topolewska 1991. Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe. Warszawa: PWN.
• [42] Zocks P.L., M.B. Katan. 1992. „Hydrogenation alternatives: effects of trans fatty acids and stearic acid versus linoleic acid on serum lipids and lipoproteins in humans”. J. Lipid. Res. 33 : 399-410.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).