Możliwość identyfikacji pochodzenia zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami w obszarach odkrywkowej eksploatacji złóż surowców węglanowych

• Autorzy: Żurek A.

Warianty tytułu

EN

The possibility to identify the origin of groundwater nitrate pollution in the areas of carbonate open-pit mining

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji przedstawiono metody oceny pochodzenia azotanów w sytuacjach konfliktowych pomiędzy kopalniami odkrywkowymi surowców węglanowych a innymi użytkownikami ujęć wód podziemnych. Metodami takimi mogą być: metoda hydrodynamiczna, pozwalająca na analizę możliwych kierunków migracji zanieczyszczeń, metoda bilansu masy zanieczyszczeń azotanowych dopływających do odkrywki, oraz metoda interpretacji składu izotopowego azotu i tlenu w azotanach, pozwalająca na identyfikację ogniska zanieczyszczeń azotanami. Wykorzystanie tych metod zostało przedstawione na przykładzie kopalni wapienia w Tarnowie Opolskim.

EN

This paper presents the methods of identification of the origin of groundwater nitrate pollution in the areas of carbonate open-pit mining. In these areas the conflicts between mining companies and other groundwater users (water companies, local authorities) are common. Three possible methods of nitrate origin identification are presented: (i) hydrodynamic method in which the directions of pollutant migration are analyzed, (ii) balance method with the assessment of possible nitrogen load inflowing to the open-pit sink and (iii) the study of isotopic composition of nitrates dissolved in water. Application of these method has been presented on the example of the lime mine in Tarnów Opolski.

Słowa kluczowe

PL

azotany; zbiornik szczelinowo-krasowy; wyrobisko odkrywkowe; materiały wybuchowe; metody izotopowe

EN

nitrates; fissure-karstic aquifer; open-pit mining; explosives; isotopic methods

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 69, nr 4
• Strony: 163--168
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Żurek A.

• AGH w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

Bibliografia

• 1. Aravena R., Robertson W.D.: Use of multiple isotope tracers to evaluate denitrification in groundwater: case study of nitrate from a large-flux septic system plume. Ground Water, 1998, vol. 36, p. 975÷982.
• 2. Chmura W., Duliński M., Różański K., Żurek A., Kryza J., Weise S.: Wstępne wyniki pomiarów składu izotopowego azotanów rozpuszczonych w wodach podziemnych GZWP 333, Współczesne Problemy Hydrogeologii, 2003, Gdańsk, t.11, cz.2, s. 73÷80.
• 3. Chmura W., Różański K., Kuc T., Chmiel M., Żurek A.: Analiza izotopowa azotanów rozpuszczonych w wodzie: aspekty metodyczne. [W:] Chmura Ł. i in. (red.), Technika jądrowa w przemyśle, medycynie, rolnictwie i ochronie środowiska: krajowe sympozjum. Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH Kraków, 2005, s. 120÷125.
• 4. Chmura W.: Badania składu izotopowego azotanów w wodach podziemnych i powierzchniowych – aspekty metodyczne i zastosowania. Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH Kraków, praca doktorska, 2008, s.113.
• 5. Czop M., Motyka J., Różkowski K., Borczak S., Rossa M. R.: Wyniki badań składu chemicznego wód podziemnych z sieci monitoringowej w rejonie kopalni wapienia „Tarnów Opolski”. Współczesne Problemy Hydrogeologii, UMK Toruń, 2005, t. XII 771÷776
• 6. Kenall C., Aravena R.: Nitrate isotopes in groundwater systems [w:] Cook W. P., Herczeg A.L.(Eds.), Environmental Tracers in Subsurface Hydrology, Kluwer Academic Publishers, Boston, 2000, p. 261÷297.
• 7. Kendall C., Elliott E.M., Wankel S.D.: Tracing anthropogenic inputs of nitrogen to ecosystems, W: Stable Isotopes in Ecology and Environmental Science (eds. Michener R. & Lajtha K.), Blackwell Publishing, 2007 375÷449.
• 8. Kuc T., Rozanski K., Chmura W., Klisch M., Żurek A., Chmiel M.: Nitrates in the Opole – Zawadzkie Groundwater System, South-Western Poland: an Isotopic Study, Polish Journal of Environmental Studies, 2007, vol.16, No 3B, p. 261÷266.
• 9. Nowicki Z. (red.): Wody podziemne miast wojewódzkich Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2007, s. 280.
• 10. Nowicki Z. (red.): Wody podziemne miast Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2009, s. 498.
• 11. Różański K., Kuc T., Chmura W., Klisch M., Żurek A., Chmiel M.: Zanieczyszczenie azotanami zbiornika wód podziemnych GZWP 333 Opole-Zawadzkie w świetle badań izotopowych, Współczesne Problemy Hydrogeologii, 2007, t.13, cz.3, s. 313÷324.
• 12. Różański K., Żurek A.: Identyfikacja pochodzenia azotanów w wodach podziemnych na podstawie ich składu izotopowego, Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wrocław, 2001, t.10, cz.2, s. 403÷412.
• 13. Żurek A., Różański K., Mochalski P., Kuc T.: Assessment of denitrification rates in fissured-karstic aquifer near Opole (south-west Poland): combined use of gaseous and isotope tracers. Biuletyn PIG, 2010, t. 441, z.10, s. 209÷216.
• 14. Żurek A.: Azotany w wodach podziemnych. Biuletyn PIG, 2002, t. 400, s. 114÷141.