Dokumentacja szczegółowa zabytków starożytnych na przykadzie oceny stanu technicznego rzymskich zabudowań w Aleksandrii

• Autorzy: Terlikowski W. , Gregoriou-Szczepaniak M. , Sobczyńska E. , Wasilewski K.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2016.304

Warianty tytułu

EN

Detailed documentation of ancient monuments: case study of Roman structures in Alexandria

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł ukazuje specyfikę oraz wymagania dotyczące szczegółowej dokumentacji badań starożytnych zabytków architektonicznych będących częścią stanowisk archeologicznych. Dokładna i usystematyzowana dokumentacja jest cennym źródłem informacji dla przyszłych badaczy danej budowli. Metody przygotowania dokumentacji rozwijały się na przestrzeni lat: od metody klasycznej - ręczne sporządzania rzutów, przekrojów oraz rysunków szczegółowych, przez wykorzystanie fotogrametrii, a obecnie skaning laserowy. Zastosowanie tej ostatniej metody zostało przedstawione w poniższej pracy w oparciu o dokumentację rzymskich zabudowań w Aleksandrii. Konstrukcje te, to zespół korytarzy tworzących ortogonalną siatkę. Korytarze przekryte są sklepieniem beczkowym, które w miejscu ich krzyżowania tworzy sklepienie krzyżowe. Głównym materiałem konstrukcyjnym są ciosy wapienne. Stan zachowania konstrukcji jest zróżnicowany, niektóre fragmenty sklepień są zrujnowane, uszkodzone lub popękane. Diagnostyka tego typu konstrukcji wymaga wykonania dokładnej inwentaryzacji, do której wykorzystano skaning laserowy. W początkowej fazie prac zajęto się analizą chmury punktów uzyskanej w wyniku skanowania obiektu z kilku stanowisk. Dane poddano obróbce w celu wydzielenia niezbędnych przekrojów i rzutów konstrukcji. Uzyskane obrazy posłużyły jako baza do odwzorowania pierwotnego kształtu konstrukcji korytarzowych, a szczególnie jej najbardziej uszkodzonej części sklepienia krzyżowego. Umożliwiły one również określenie grubości konstrukcji, jak również spoczywającej na niej warstwie drobnych kamieni na zaprawie, a ostatecznie wykonanie modelu numerycznego w programie Abaqus, który będzie podstawą do dalszej analizy.

EN

The article shows the specificity and requirements for detailed documentation of researches on ancient architectural monuments that are part of the archaeological sites. Detailed and systematized documentation is a valuable source of information for future researchers of this structure. Methods of preparation of documentation developed over the years: from the classical method - manual preparation of plans, sections and detailed drawings, through the use of photogrammetry and now laser scanning. The use of the last method is presented in this paper basing on the documentation of Roman buildings in Alexandria. These structures are corridors creating an orthogonal grid. The corridors are covered with barrel vaults, which at the point of crossing creates a cross vault. The main construction material are limestone blocks. The condition of the structure is diversified, some parts of the vaults are ruined, damaged or cracked. Diagnosis of this type of structure requires a thorough inventory, in which laser scanning was used. In the initial phase of work the analysis of the cloud of points obtained by scanning the object from several positions was carried out. The data were processed to isolate the necessary sections and plans of structure. The resulting images were used as the basis for mapping the original shape of corridors, and especially its most damaged part of the cross vault. It has also allowed to determine the thickness of the structure, as well the layer of tiny stones laying on it, and finally performing numerical model in Abaqus, which will be the basis for further analysis.

Słowa kluczowe

PL

zabytek archeologiczny; zabytek architektoniczny; konstrukcja murowa; skaning laserowy; sklepienie krzyżowe

EN

archaeological monument; architectural monument; masonry structures; laser scanning; groin vault

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2016
• Tom: z. 63, nr 4
• Strony: 597--605
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., zdj.

Twórcy

autor

Terlikowski W.

• Politechnika Warszawska, Zespół Budownictwa Ogólnego i Zrównoważonego Rozwoju, Al. Armii Ludowej 16, 00-637 Warszawa, tel. [phone]

autor

Gregoriou-Szczepaniak M.

• Politechnika Warszawska

autor

Sobczyńska E.

• Politechnika Warszawska

autor

Wasilewski K.

• Politechnika Warszawska

Bibliografia

• [1] Terlikowski, W. R.: Aspekty techniczne i inżynierskie konserwacji starożytnych konstrukcji murowych jako trwałej ruiny. Materiały Budowlane, (11), 2013, s. 116-118.
• [2] Terlikowski, W. R.: Identyfikacja materiałów i technologii wykonania historycznych konstrukcji murowych w procesie ich konserwacji i rehabilitacji. Materiały Budowlane, (11), 2015, s. 166-169.
• [3] Terlikowski, W. R., Wasilewski, K.: Ekspozycja zabytkowych obiektów architektury antycznej na podstawie własnych przykładów. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury – Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture, JCEEA, t. XXXII, z. 62 (2/15), 2014, s. 533-544, DOI:10.7862/rb.2015.82.
• [4] Dz.U. 2004 nr 150 poz. 1579 Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich i architektonicznych, a także innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań architektonicznych i poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych.
• [5] Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Standardy metodyczne i dokumentacyjne badań archeologicznych i opracowań ich wyników 2006.
• [6] The Chartered Institute for Archaeologists is incorporated by Royal Charter, Standard and guidance for the collection, documentation, conservation and research of archeological materials 2014.
• [7] Idaho State Historic Preservation Office and Archaeological Survey of Idaho, Guidelines for documenting archaeological and historical surveys.
• [8] Boroń A., Rzonca A., Wróbel A.: Metody fotogrametrii cyfrowej i skanowania laserowego w inwentaryzacji zabytków. Roczniki Geomatyki 2007, Tom V, Zeszyt 8.
• [9] Boroń A., Borowiec M., Wróbel A.: Rozwój cyfrowej technologii inwentaryzacji obiektów zabytkowych na przykładzie doświadczeń zakładu fotogrametrii i informatyki teledetekcyjnej AGH. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 19, 2009.
• [10] https://www.igipz.pan.pl/zsigik-projekty-tls-wprowadzenie.html {dostęp 02.05.2016}.
• [11] Kościuk J.: 3D scanning and modeling of the upper terrace of the Hatshepsut Temple in Deir el-Bahari as an example of architectural heritage documentation for restoration purposes (Skanowanie i modelowanie 3d górnego tarasu świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari jako przykład dokumentacji dla celów konserwatorskich). Wiadomości Konserwatorskie 26, 2009, s. 705-17.
• [12] Brykowska M., Metody pomiarów i badań zabytków architektury. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2003.
• [13] Pesci A., Bonali E., Galli C., Boschi E.: Laser scanning and digital imaging for the investigation of an ancient building: Palazzo d’Accursio study case (Bologna, Italy). Journal of Cultural Heritage 13, 2012, s. 215-220.
• [14] Murphy M., McGovern E., Olwill R., Pavia S.: Identification of historic methods of construction using digital photogrammetry and laser scanning, in: S. Dequal (Ed.), Proceedings of CIPA, XX Symposium, Torino, Italy, September 26-01 October, 2005.
• [15] Gołembnik A.: Rola nowych technik dokumentacyjno-pomiarowych w interdyscyplinarnych działaniach badawczo-konserwatorskich, Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation, 2014, Nr 40, s: 83-93.
• [16] Gładki M., Czajkowski K., Gołembnik A., Kadłuczka A., Morysiński T., Rulewicz J.: Zastosowane cyfrowych technik dokumentacyjnych przy badaniu zespołów zabytkowych jako proces interdyscyplinarny - zintegrowana dokumentacja, cele, możliwości, praktyka, [w:] Kongres Konserwatorów Zabytków, red. J. Jasieńko, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa, s. 91-99.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)