Dostęp wybranych miast w Polsce do kolei

• Autorzy: Bocheński T.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.16.023.6321

Warianty tytułu

EN

Access to rail in selected cities in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było zbadanie dostępu wybranych ośrodków miejskich w Polsce do kolei w 2016 r. oraz analiza zmian dostępności kolejowej w latach 1950-2015. Rozpatrzono techniczny (infrastruktura) i organizacyjny (przewozy) dostęp do kolei. Zakresem opracowania objęto miasta liczące powyżej 10 tys. mieszkańców według stanu z 2014 r. Prawie 100 miast tej wielkości w 2016 r. było pozbawionych regularnych pasażerskich połączeń kolejowych, z czego do 62 dojeżdżały wyłącznie pociągi towarowe, a do 35 kolej nigdy nie dotarła lub została zlikwidowana. W wyniku okrajania sieci połączeń kolejowych w latach 1990-2015 do ponad 60 miast przestały codziennie dojeżdżać pociągi pasażerskie, a do kolejnych kilkunastu ruch został wstrzymany na okres od kilku do kilkunastu lat, po czym reaktywowany. Proces odcinania analizowanych miast od kolei przebiegał w badanym okresie z różnym natężeniem, a jego kulminacja nastąpiła w 2000 r. W każdym z województw znajdowały się miasta, w tym stolice powiatów, pozbawione dostępu do kolei z ruchem pasażerskim.

EN

The aim of the study was an examination access to rail in selected cities in Poland in 2016 and an analysis changes of rail accessibility in the years 1950-2015. It has been investigated the technical (infrastructure) and organizational (service) rail accessibility. The study included cities with over 10 thousand residents in 2014. In 2016 almost 100 cities of this size were deprived of regular passenger rail connections. As a result of the cutting of the rail network in the period 1990-2015 passenger trains stopped in over 60 cities, also rail had never reached to 35 cities. In the next several cities the passenger rail traffic was stopped for a few to several years and then reactivated. The process of cutting the studied cities off from the railway took place in the analysed period with different intensity, with the culmination in the year 2000. In each of the voivodeships, there were cities, including the capitals of districts, cut off the passenger rail traffic.

Słowa kluczowe

PL

dostępność transportowa; transport kolejowy; ośrodek miejski; regres sieci kolejowej; transport pasażerski

EN

city; passenger transport; railway transport; regress of railway network; transport accessibility

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 19(4)
• Strony: 62--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bocheński T.

• Katedra Badań Miast i Regionów, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Szczeciński, Mickiewicza 18, 70-383 Szczecin

Bibliografia

• [1] Bocheński T., 2011, Pasażerskie połączenia kolejowe w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom XVIII, FOSZE, Warszawa-Rzeszów, s.15-25.
• [2] Bocheński T., 2012a, Sieć połączeń komunikacji zbiorowej w Polsce między wybranymi miastami [w:] P. Rosik, R. Wiśniewski (red.), Dostępność i mobilność w przestrzeni, PAN IGIPZ i MRR, Warszawa, s. 73-81.
• [3] Bocheński T., 2012b, Koleje regionalne w Polsce [w:] S. Sitek (red.), Stare i nowe problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej. Zeszyt 3, PTG oddział Katowicki i Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, s. 37-50.
• [4] Dyr T., 2009, Czynniki rozwoju rynku regionalnych przewozów pasażerskich, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom.
• [5] Engelhardt J., 1998, Transport kolejowy w Polsce w warunkach transformacji gospodarki, część 1 i 2, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [6] Górny J., 2013a, Kolejowe regionalne przewozy pasażerskie w Polsce w świetle polityki transportowej Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• [7] Górny J., 2013b, Regionalne zróżnicowanie metod organizacji kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce [w:] T. Wiskulski, M. Pilarski (red.), Współczesne zagadnienia, problemy i wyzwania w badaniach geograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 31-42.
• [8] Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2009, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK, 241, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
• [9] Komornicki T., Śleszyński P., Siłka P., Stępniak M., 2008, Wariantowa analiza dostępności w transporcie lądowym [w:] K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, T. II, MRR, Warszawa, s. 133-334.
• [10] Komusiński S., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego ruchu kolejowego w Polsce w latach 1988-2008, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom XVII, Warszawa-Rzeszów.
• [11] Korcz P., 2006, Atlas wąskotorówek, Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań.
• [12] Kościk J., 1992, Urbanizacja przy torach [w:] J. Janczak (red.), Śląski Labirynt Krajoznawczy, t. 4, Oficyna Wydawnicza Sudety, Wrocław, s. 69-75.
• [13] Kowalczyk K., 2013, Efekty inwestycji w infrastrukturę kolejową na liniach regionalnych [w:] R. Wiśniewski , P. Rosik, Polityka przestrzenna a transportowa – ewaluacja inwestycji infrastrukturalnych, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 9-32.
• [14] Koziarski S., 1989, Sieć kolejowa w aglomeracjach miejsko-przemysłowych makroregionu południowego, Badania nad Rozwojem Regionu, Instytut Śląski, Opole.
• [15] Koziarski S., 1990, Rozwój sieci kolejowej na Śląsku, Badania nad Rozwojem Regionu, Instytut Śląski, Opole.
• [16] Koziarski S., 1993, Sieć kolejowa Polski w latach 1918-1992, Instytut Śląski, Opole.
• [17] Koziarski S., 1996, Przekształcenia struktury przestrzennej sieci kolejowej w Polsce i na świecie, Instytut Śląski, Opole.
• [18] Lijewski T., 1995, Ekspansja i regres przestrzenny kolei w Polsce w okresie 150 lat jej istnienia, Problemy Ekonomiki Transportu, 2 (90), s. 37-45.
• [19] Lijewski T., 1996, Graniczne linie kolejowe w przeszłości i perspektywie, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 1, Warszawa-Rzeszów, s. 9-19.
• [20] Lijewski T., Koziarski S., 1995, Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [21] Lijewski T., Sujko E. S., 2001, Regres przestrzenny sieci kolejowej w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 7, Warszawa-Rzeszów, s. 133-148.
• [22] Massel A., Wołek M., 2007, Podręcznik rewitalizacji linii kolejowych, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
• [23] Massel A., Wołek M., 2009, Funkcjonowanie regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich w wybranych krajach Europy: wnioski dla Polski, Transport i Komunikacja, 4, s. 40-44.
• [24] Mężyk A., 2011, Uwarunkowania i efekty reform kolei, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom.
• [25] Molecki B. (red.), 2011, Rola samorządu w kształtowaniu transportu regionalnego w Polsce i w Europie, Politechnika Wrocławska, Wrocław.
• [26] Paprocki W., 2012, Bariery rewitalizacji kolei, Studia BAS, 4(32), s. 51-62.
• [27] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, 233, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [28] Rozkłady jazdy PKP z lat 1991-2012.
• [29] Sprawozdanie krajowe – Polska 2016 r. Dokument Roboczy Służb Komisji z dnia 26.02.2016, Komisja Europejska, Bruksela, s. 39.
• [30] Stankiewicz R., Stiasny M., 2014, Atlas linii kolejowych Polski 2014, Wydawnictwo Eurosprinter, Rybnik.
• [31] Świątecki P., 2001, Kolejowy samorządowy transport pasażerski, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [32] Taylor Z., 2003a, Zamknięcia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych w Polsce i ich społeczne konsekwencje, Przegląd Geograficzny, 75, s. 351-383.
• [33] Taylor Z., 2003b, Sytuacja kolei a zamknięcia linii kolejowych w Polsce [w:] R. Domański (red.), Nowe kierunki badawcze w regionalistyce. Nowe doświadczenia polityki regionalnej, Biuletyn KPZK PAN, 204, s. 105-123.
• [34] Taylor Z., 2003c, The contraction of the railway network in Poland 1911-2002, Geograficky Casopis, 2003, 55, 4, s. 291-307.
• [35] Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Monografie 7, PAN IGiPZ, Warszawa.
• [36] Taylor Z., Ciechański A., 2005, Deregulacja w polskim transporcie kolejowym, Przegląd Geograficzny, 77, 2, s. 549-571.
• [37] Taylor Z., Ciechański A., 2010, Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce – część I, Przegląd Geograficzny, 82, 4, s. 549-571.
• [38] Taylor Z., Ciechański A., 2011, Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transport kolejowego w Polsce – część II, Przegląd Geograficzny, 83, 2, 205-231.
• [39] Transport. Wyniki działalności 2015, 2016, GUS, Warszawa.
• [40] Zajfert M., 2012, Specyfika sektora transportu kolejowego i możliwe modele funkcjonowania jego segmentów, Zarządzanie Zmianami. Zeszyty Naukowe, 3-4/2012 (57), s. 23-45.
• Źródła internetowe
• [41] Bank Danych Lokalnych, GUS, https://bdl.stat.gov.pl. [08.03.2016]
• [42] Rozkład jazdy pociągów 2015/2016, PKP, http://old.rozkladpkp.pl. [11-17.04.2016]
• [43] PKP Polskie Linie Kolejowe, www.plk-sa.pl. [16.04.2016]

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).