Bezpieczeństwo załogi w ruchu odkrywkowych zakładów górniczych stosujących autonomiczne środki transportu urobku

• Autorzy: Frystacki Roman , Śmigiel Kamil , Adamczyk-Frystacka Magdalena

Warianty tytułu

EN

Safety of crews in opencast mining operations using autonomous means of transport for extracted materials

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sposób urabiania i rodzaj zastosowanych środków transportu urobku pozwala podzielić technologie wydobywania kopalin na: ciągłe, cykliczne i mieszane. W górnictwie odkrywkowym prym wiodą technologie cykliczne. Dla jego potrzeb rozwijane są systemy zautomatyzowane. Do pierwszej ich grupy zalicza się systemy detekcji kolizji, do grupy drugiej systemy półautomatyczne, w których większością operacji steruje człowiek, a tylko część wykonywana jest automatycznie, a do grupy trzeciej systemy zdalnego sterowania. Oprócz ww. grup rozwijane są systemy całkowicie automatyczne i autonomiczne, w których operator pełni rolę czynnika nadzorczego, interweniującego tylko w sytuacjach awaryjnych. Wyeliminowanie z obsługi pojazdów najsłabszego ogniwa, czyli człowieka, zwiększa dyspozycyjność systemu do 24 h/d przez cały rok oraz poprawia bezpieczeństwo załogi. Dodatkowo, całą część związaną z planowaniem i logistyką przejmują na siebie układy sztucznej inteligencji. Dzięki temu możliwy jest stały nadzór nad stanem technicznym urządzeń i ich pełne wykorzystanie, przy optymalizacji zużycia paliwa. Do światowej czołówki w tej dziedzinie należą: Komatsu, Volvo, Scania i raczkujący w tym segmencie Kamaz. Przegląd rozwijanych przez nie rozwiązań przekonuje, że w większości używają one odpowiednio zmodyfikowanych, seryjnie produkowanych ciężarówek, co ogranicza koszty wdrożenia systemów, wynikające m.in. z konieczności zapewnienia redundantnych systemów transmisji danych i separowanych sieci teleinformatycznych, uniemożliwiających ingerencję w system z zewnątrz. Oprócz ich zapewnienia, polskie przepisy dotyczące kopalń odkrywkowych aby umożliwić stosowanie autonomicznych układów transportu cyklicznego powinny ponadto obligować m.in. do: stosowania min. dwóch niezależnych linii teletransmisyjnych wymiany w czasie rzeczywistym informacji pomiędzy pojazdami a dyspozytorem oraz oznaczenia terenu zakładu górniczego znakami informującymi o pracy pojazdów autonomicznych i zakazu poruszania się ludzi po drogach przewozowych w trakcie ich pracy.

EN

The method of excavation and the type of ore transport used make it possible to divide mineral extraction technologies into: continuous, cyclic and mixed. In opencast mining, cyclic technologies are leading the way. Automated systems are being developed for its needs. The first group includes collision detection systems, the second group semi-automatic systems in which most operations are controlled by a human and only some are performed automatically, and the third group remote control systems. In addition to the above groups, fully auto-matic and autonomous systems are being developed, in which the operator acts as a supervisory factor, intervening only in emergency situations. Eliminating the weakest link in vehicle operation - the human being - increases the system's availability to 24 h/d all year round and improves crew safety. In addition, the entire planning and logistics part is taken over by artificial intelligence systems. This allows constant monitoring of the technical condition of the equipment and its full utilisation, while optimising fuel consumption. Among the world leaders in this field are: Komatsu, Volvo, Scania and Kamaz, which is just starting out in this segment. A review of the solutions they develop convinces us that they mostly use suitably modified, mass-produced trucks, which reduces the costs of implementing the systems, resulting, among other things, from the need to provide redundant data transmission systems and separated ICT networks, preventing outside interference with the system. In addition to their provision, Polish regulations for opencast mines to enable the use of autonomous cyclic transport systems should also oblige, inter alia, the use of at least two independent teletransmission lines for real-time exchange of information between vehicles and the dispatcher, and the marking of the area of the mine with signs informing of the work of autonomous vehicles and the prohibition of the movement of people on haul roads during their work.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo odkrywkowe; autonomiczny środek transportu; prawo geologiczne i górnicze

EN

opencast mining; autonomous means of transport; geological and mining law

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 3
• Strony: 2--7
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Frystacki Roman

• Okręgowy Urząd Górniczy w Gliwicach

autor

Śmigiel Kamil

• Okręgowy Urząd Górniczy w Gliwicach

autor

Adamczyk-Frystacka Magdalena

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach - Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. prof. K. Gibińskiego, Oddział Okulistyki Dziecięcej

Bibliografia

• 1. Adamczyk-Frystacka M. i in.: Współczesne wyzwania stojące przed zakładami górniczymi w zapobieganiu roz¬przestrzeniania się chorób zakaźnych - na przykładzie SARS-CoV-2 w Polsce. Mat. 52 Zjazdu Okulistów Polskich, Wyd. Polskie Tow. Okulistyczne, Szczecin 2021.
• 2. Bodziony P., Sikora M., Zajączkowski M., Kasztelewicz Z.: Pojazdy technologiczne stosowane w transporcie w górnictwie odkrywkowym. Wyd. AGH, Kraków 2015.
• 3. Borcz A., Kozioł W.: Systemy maszynowe w górnictwie odkrywkowym. Cz. 1: Maszyny w górnictwie polskim. Wyd. AGH, Kraków 2015.
• 4. https://automatykab2b.pl/temat-miesiaca/46323-przemysl-wydobywczy-bezpieczenstwo-automatyka-i-komun ikacja/strona/2-automatyka-to-bezpieczenstwo-i-wydajnosc (dostęp: czerwiec 2021).
• 5. www.automatyka.pl/znajdz-oferte/automatyczny-transport-0-1173?e=l&gclid=EAIaIQobChMImpHfnany8AIVi KiyCh2yFQHbEAMYASAAEgI2SfD_BwE (dostęp: czerwiec 2021).
• 6. https://im-mining.com/2016/09/29/komatsu-haul-truck-autonomy-goes-cabless/ (dostęp: czerwiec 2021).
• 7. https://mfiles.pl/pl/index.php/Prawo_Moore%27a (dostęp: czerwiec 2021).
• 8. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2020/05/PIE-Raport_Autonomiczny-transport-przysz%C5%82o%C5%9B- ci.pdf (dostęp: czerwiec 2021).
• 9. https://truckfocus.pl/nowosci/38444/top-10-najwiekszych-ciezarowek-swiecie (dostęp: czerwiec 2021).
• 10. www.architekturaibiznes.pl/internetrzeczy (dostęp: czerwiec 2021).
• 11. www.auto-motor-i-sport.pl/ciezarowki-i-autobusy/Kamaz-zaczyna-testy-ciezarowek-autonomicznych- pozbawionych-kierowcy,38687,l (dostęp: czerwiec 2021).
• 12. www.geekweek.pl/news/2018-ll-28/autonomiczne-ciezarowki-volvo-juz-woza-wapien-w-norweskich- kopalniach/ (dostęp: czerwiec 2021).
• 13. www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8138052,iran-sabotaz-osrodek-jadrowy-natanz-izrael.html (dostęp: czerwiec 2021).
• 14. www.komatsu.com.au/innovation/autonomous-haulage-system.
• 15. www.heavymachinery.pl.
• 16. www.wug.gov.pl/bhp/opisy_wypadkow (dostęp: czerwiec 2021).
• 17. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczą¬cych prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1008 i z 2020 r., poz. 1171).
• 18. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2021 r., poz. 1420 i 2269).

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).