Przedsiębiorstwo jako instytucja – organizacja a gospodarka sieciowa (aspekty zarządzania publicznego)

• Autorzy: Staniek Zbigniew

Warianty tytułu

EN

Enterprise as an institution – organization and network economy (aspects of public management)®

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarowania pozostaje jednocześnie organizacją i instytucją. Instytucje – organizacje to inaczej swoistego rodzaju struktury zarządcze. Przedsiębiorstwo stanowi system społeczny o zróżnicowanych interesach różnych grup i jednostek. Dotyczy to tak relacji wewnętrznych jak i zewnętrznych, co głównie wiąże się z interesariuszami otoczenia instytucjonalnego. Im więcej interesariuszy tym większe zacieranie granic między firmami a otoczeniem. Jednocześnie ma miejsce rozwój organizacji wirtualnych, sieciowych i fraktalnych. Efektywność przedsiębiorstw gospodarki sieciowej jest funkcją poziomu kapitału społecznego traktowanego jako agregat instytucji nieformalnych. W gospodarce rośnie rola różnego rodzaju sieci, czemu sprzyja rozwój technologii informatyczno – mobilnych i sieci społecznościowych. W sieciach dominującym rozwiązaniem instytucjonalnym jest infrastruktura kooperacyjna składająca się z takich elementów jak: wspólna wiedza, wzajemność, wiarygodność i wspólne wartości. Powstają różnego rodzaju efekty sieciowe, które mogą nabrać cech dodatnich efektów zewnętrznych. Specyficznym obszarem wykorzystywania technologii informacyjnych i układów sieciowych jest np. obszar Fintech. Mamy tu do czynienia z innowacyjnymi usługami finansowymi opartymi o sieci internetowe. Sprzyja to lepszej regulacji funkcjonowania rynków finansowych. Rozwój gospodarki sieciowej ma wpływ na wzrost dobrobytu społecznego jako formy przejawiania interesu publicznego. Jednoczesne występowanie rosnących korzyści skali produkcji i dodatnich sieciowych efektów zewnętrznych powoduje powstawanie nowych relacji podażowo – popytowo – cenowych o charakterze dodatnich sprzężeń zwrotnych. Połączenie zjawisk ekonomii skali i efektów sieciowych z dodatnimi efektami zewnętrznymi prowadzi do sytuacji monopolu naturalnego. W sieciowym monopolu naturalnym mamy do czynienia z ciągłym zwiększaniem ilości oferowanych dóbr i obniżaniem ich ceny – wyższej od kosztu krańcowego. Dla realizacji interesu publicznego regulacja państwa powinna „utrwalać taką sytuację” i podtrzymywać pozycję rynkową takiej firmy.

EN

As a business entity, the enterprise remains both an organization and an institution. Institutions – organizations are a kind of managerial structure. An enterprise is a social system with diverse interests of different groups and individuals. This applies to both internal and external relations, which mainly involves stakeholders in the institutional environment. The more stakeholders, the more blurring of the boundaries between companies and the environment. At the same time, the development of virtual, network and fractal organizations is taking place. The effectiveness of network economy enterprises is a function of the level of social capital treated as an aggregate of informal institutions. The role of various types of networks is growing in the economy, which is supported by the development of information technology – mobile and social networks. In networks, the dominant institutional solution is a cooperative infrastructure consisting of such elements as: common knowledge, reciprocity, credibility and common values. Different types of network effects are created, which can acquire the characteristics of positive external effects. A specific area of using information technologies and network systems is, for example, the Fintech area. We are dealing here with innovative financial services based on Internet networks. This favors better regulation of the functioning of financial markets. The development of the network economy has an impact on the increase of social well-being as a form of manifesting the public interest. The simultaneous occurrence of growing benefits of the scale of production and positive network external effects causes the emergence of new supply-demand-price relationships with the positive nature of feedback. The combination of economies of scale and network effects with positive externalities leads to the situation of a natural monopoly. In the network natural monopoly we are dealing with a continuous increase in the number of goods offered and a reduction in their price – higher than the marginal cost. For the public interest to be pursued, state regulation should “perpetuate such a situation” and maintain the market position of such a company.

Słowa kluczowe

PL

instytucja – organizacja; przedsiębiorstwo w otoczeniu instytucjonalnym; sieci; efekt sieciowy; interes publiczny

EN

institution – organization; enterprise in the institutional environment; networks; network effects; public interest

• Wydawca: Wyższa Szkoła Menadżerska
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 1
• Strony: 133--140
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., fig., rys.

Twórcy

autor

Staniek Zbigniew

• PWSZ im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu

Bibliografia

• [1] ACEMOGLU D., J. ROBINSO. 2005. Economic Origins of Dictatorhip and Democracy. Cambridge University Press, Cambridge.
• [2] BARTELSKI A.S. 2011. Współzależności pomiędzy nierównościami społecznymi, kapitałem ludzkim i kapitałem społecznym. Praca doktorska Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• [3] CARRINGTON P., J. SCOTT, S. WASSERMAN. 2005. Models and methods in Social Network Analysis. Cambridge University Press, Cambridge.
• [4] DĄBROWSKI I. 2015. „Popytowe korzyści skali i pułapka gorszego produktu”. Europa Regionum, tom XXV.
• [5] Digital business – alternatywa czy konieczność? 2018. (Red. K. Nowicka), KNoP SGH, Warszawa.
• [6] DOLIGALSKI T. 2014. „Modele biznesu z perspektywy ogólnej teorii systemów”. w: T. Doligalski (red.), Modele biznesu w Internecie. Teoria i studia przypadków polskich firm. Warszawa: PWN.
• [7] GARBICZ M. 2018. Społeczne i ekonomiczne skutki gospodarki cyfrowej. Warszawa: SGH.
• [8] KNOWLES S. 2005. “The future of social capital in development economics research”. Konferencja: WIDER Jubilee Conference.
• [9] KOWALSKI R. 2005. „Efekty sieciowe a błędy rynku”. Zeszyty Naukowe/ Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, nr 3.
• [10] MITCHELL R., B. ALEI, D. WOOD 1997. “Toward a Theory of Stakeholder. Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts”. Academy of Management Review’, vol. 22, no. 4.
• [11] NOGA A. 2009. Teorie przedsiębiorstw. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• [12] STANIEK Z. 2017. Ekonomia instytucjonalna. Dlaczego instytucje są ważne. Warszawa: Difin.
• [13] SZPRINGER W. 2012. Innowacyjne modele e-biznesu 2012. Aspekty instytucjonalne. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• [14] TALUKDER M. 2011. “Virtual organization”. Professional and Management’s View, Lambert. Saarbrücken.
• [15] WARNECKE H.J. 1999. Rewolucja kultury przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo fraktalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [16] WIECZOREK-SZYMAŃSKA A. 2015. Organizacja fraktalna w gospodarce sieciowej. Zeszyty Naukowe, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Szczeciński, nr 39, t. I.
• [17] WOODAL P. 2000. “Knowledge is power”. The Economist, September 23, nr 8189.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).