Propyn. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Starek A.

Warianty tytułu

EN

Propyne

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Propyn (metyloacetylen) jest gazem palnym o dużej prężności. Jest stosowany głównie w syntezie organicznej do otrzymywania alkoholi, kwasów karboksylowych, węglowodorów aromatycznych i związków heterocyklicznych. Dane na temat toksyczności tego związku są nieliczne. Brak jest danych pochodzących z narażenia ludzi. U zwierząt laboratoryjnych metyloacetylen działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Stężenie narkotyczne u szczurów wynosi 69300 mg/m3. W warunkach narażenia podprzewlekłego na poziomie 47400 mg/m3, obok cofających się objawów toksycznego działania tego związku na ośrodkowy układ nerwowy, obserwowano również śmierć zwierząt i zmiany w układzie oddechowym, świadczące o działaniu drażniącym związku. Wartość NDS dla metyloacetylenu została obliczona przez podzielenie wartości jego stężenia efektywnego na poziomie 47400 mg/m3 u szczurów przez iloczyn współczynników niepewności równy 36 (przejście od stężenia efektywnego do wartości LOAEL • przejście od wartości LOAEL do wartości NOAEL • przejście od narażenia podprzewlekłego do narażenia przewlekłego • różnica wrażliwości gatunkowej zwierzę - człowiek). Zaproponowano przyjęcie wartości NDS metyloacetylenu na poziomie 1500 mg/m3, natomiast wartości NDSCh arbitralnie na poziomie 2000 mg/m3. Wartości te odpowiadają normatywom zalecanym w innych państwach. Powinny one chronić pracowników przed wystąpieniem objawów senności i utratą przytomności.

EN

Propyne (CAS Registry No. 74-99-7) is a colourless gas with a sweet odour. It is flammable and has high pressure. Propyne is mainly used as an intermediate in organic synthesis. No data on the toxicity of propyne in humans have been found. Animal studies indicate that it exerts both a narcotic effect and an irritant action on the respiratory tract. Based on the effective concentration value obtained from experiment on rats and appropriate uncertainty factors the MAC value was calculated at 1500 mg/m3 and a STEL of 2000 mg/m3 was proposed.

Słowa kluczowe

PL

propyn; narażenie zawodowe; wartości NDS

EN

propyne; occupational exposure; MAC-values

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2001
• Tom: Nr 1 (27)
• Strony: 105--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., tab.

Twórcy

autor

Starek A.

• Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 30-688 Kraków ul. Medyczna 9

Bibliografia

• 1. Horn H.J., Weir R.J., Reese W.H. (1957) Inhalation toxicology of methylacetylene. A.M.A. Arch Ind. Health, 15, 20-25.
• 2. Mastalerz P. (1985) Chemia organiczna. Warszawa, PWN, 195.
• 3. Sax N.I., Lewis R.J. (1989) Dangerous properties of industrial materials. New York, Van Nostrand Reinhold Comp., 2912-2913.
• 4. The dictionary of substances and their effects (1992) London, Royal Society of Chemistry, 524.
• 5. U.S. DHHS, Occupational health guideline for methyl acetylene (1978) U.S. Department of Health and Human Services. U.S. Department of Labor. 1-3.