Czynniki biologiczne w środowisku górniczym - identyfikacja, zagrożenia ocena ryzyka

• Autorzy: Mocek Kinga , Mocek Piotr

Warianty tytułu

EN

Biological agents in the mining environment - identification, hazards risk assessment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiana przepisów w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki wprowadzona w 2020 r. w polskim ustawodawstwie w związku z implementacją Dyrektywy Komisji (UE) 2019/1833 z dnia 24 października 2019 sprawiła, iż pracodawcy muszą z większą uwagą podchodzić do identyfikacji zagrożeń biologicznych i przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na szkodliwie czynniki biologiczne w środowisku pracy. Wychodząc naprzeciw temu obowiązkowi oraz biorąc pod uwagę trudności jakie do tej pory stwarza identyfikacja czynników biologicznych w środowisku górniczym autorzy w prezentowanym artykule przedstawili podstawowe aspekty prawne dotyczące czynników biologicznych oraz opisową procedurę oceny ryzyka zawodowego. Szacowanie ryzyka zaprezentowano na konkretnym przykładzie zagrożeń biologicznych występujących w rejonie ściany 126 w pokładzie 507 kopalni X. W opracowaniu wskazano możliwości identyfikacji zagrożeń biologicznych w środowisku górniczym na podstawie wywiadu, wizji lokalnej połączonej z badaniami środowiskowymi oraz dostępnej literatury. Jak również opisano poszczególne etapy opisowej metody oceny ryzyka zawodowego i podejmowanych działań profilaktycznych. Wskazano także zidentyfikowane wśród pracowników Oddziału G-1 stany chorobowe spowodowane kontaktem pracowników z czynnikami biologicznymi występującymi w wyrobiskach górniczych. Przedstawiona procedura jest cennym materiałem szkoleniowym umożliwiającym właściwe przeprowadzenie ryzyka zawodowego w związku z występującymi czynnikami biologicznymi w innych kopalniach i zakładach górniczych.

EN

The amendment of the regulations on harmful biological agents for health in the work environment and the protection of the health of workers occupationally exposed to these agents introduced in 2020 in Polish legislation in connection with the implementation of Commission Directive (EU) 2019/1833 of October 24, 2019 has made it necessary for employers to pay more attention to the identification of biological risks and conduct an occupational risk assessment of exposure to harmful biological agents in the work environment. To meet this obligation and taking into account the difficulties that the identification of biological agents in the mining environment has posed so far, the authors in the presented article presented the basic legal aspects of biological agents and a descriptive procedure for occupational risk assessment. The risk estimation was presented on a specific example of biological hazards occurring in the area of longwall 126 in the X mine's deck 507. The paper indicates the possibilities of identifying biological hazards in the mining environment on the basis of an interview, a site visit combined with environmental surveys and available literature. As well as described the various stages of the descriptive method of occupational risk assessment and preventive measures taken. Also indicated are the disease states identified among the employees of the G-1 Division caused by the contact of employees with biological agents present in the mine workings. The presented procedure is a valuable training material for the proper conduct of occupational risks in connection with biological agents present in other mines and mining plants.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; zagrożenie; szkodliwe czynniki biologiczne; ocena ryzyka zawodowego; działanie profilaktyczne; redukcja zagrożenia biologicznego

EN

Mining; hazard; harmful biological agents; occupational risk assessment; preventive measures; biological hazard reduction

• Wydawca: STE GROUP
• Czasopismo: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
• Rocznik: 2024
• Tom: Vol. 13, iss. 2
• Strony: 100--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Mocek Kinga

• Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Wydział Medycyny i Stomatologii ul. Rybacka 1, 70-204 Szczecin, Polska

autor

Mocek Piotr

• Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej ul. Akademicka 2a, 41-100 Gliwice, Polska

Bibliografia

• [1] Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu prac (Dz. U. UE. L. 2000.262.21)
• [2] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. 2005 nr 81 poz. 716)
• [3] Dyrektywa Komisji (UE) 2019/1833 z dnia 24 października 2019 r. zmieniająca załączniki I, III, V i VI do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dostosowań wyłącznie technicznych (Dz.U.UE.L.2019.279.54.)
• [4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. 2020 poz. 2234)
• [5] Dyrektywa Komisji (UE) 2020/739 z dnia 3 czerwca 2020 r. zmieniająca załącznik III do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do włączenia SARS-CoV-2 do wykazu czynników biologicznych o znanej zakaźności dla ludzi oraz zmieniająca dyrektywę Komisji (UE) 2019/1833. (Dz. U. UE. L. 2020.175.11)
• [6] Auksztola J. Warunki Pracy w 2022. Główny Urząd Statystyczny Warszawa, Gdańsk 2023.
• [7] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (Dz.U. 2023 poz. 1465)
• [8] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650 z późn. zm.)
• [9] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2023 poz. 419)
• [10] Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszechnego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2022 roku. WUG. Katowice 2023. [11] Rączkowski B.: BHP w praktyce. Wyd.: Oddk, Gdańsk 2012, pp. 1018-1019, 1029.
• [12] Krause M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podstawowe wymagania i wytyczne. Wyd. Poznań 2012, p. 71
• [13] Kozajda A., Miśkiewicz E. „Wytyczne do oceny ryzyka zawodowego w odniesieniu do szkodliwych czynników biologicznych. IMP. Łódź,2022
• [14] PN-N-18002 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
• [15] BIOINFO - Baza wiedzy o zagrożeniach szkodliwymi czynnikami biologicznymi https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P25000149031403773780227&html_tresc_root_id=405&html_tresc_id=300004509&html_klucz=405&html_klucz_spis=405
• [16] Szablon do oceny ryzyka zawodowego w odniesieniu do szkodliwych czynników biologicznych IMP. Łódź. 2022 https://npz.net.pl/wp-content/uploads/2022/12/Szablon-oceny-ryzyka-format-MS-Word.docx
• [17] Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461)
• [18] PN-EN-13098:2020-01 Narażenie na stanowiskach pracy - Pomiar mikroorganizmów i produktów pochodzenia drobnoustrojowego zawieszonych w powietrzu - Wymagania ogólne
• [19] Dutkiewicz J, Śpiewak R, Jabłoński L, Szymańska J. Biologiczne Czynniki Zagrożenia Zawodowego. Klasyfikacja, Narażone Grupy Zawodowe, Pomiary, Profilaktyka. Ad Punctum, Lublin 2007.
• [20] Magnavita N. Chirico F.: New and Emerging Risk Factors in Occupational Health. Appl. Sci. 2020, 10 (24), 8906; https://doi.org/10.3390/app10248906
• [21] Biswas A., Harbin S., Irvin E., Johnston H., Begum M., Tiong M., Apedaile D., Koehoorn M. and Smith P.
• [22] Bathula SR, Rakhimol A. Global Trends in Biorisk Management. BioRisk. 2017,2017:1-23. doi: 10.3897/biorisk.12.12156. Sex and Gender Differences in Occupational Hazard Exposures: A Scoping Review of the Recent Literature. Curr Environ Health Rep. 2021; 8(4): pp. 267-280. doi: 10.1007/s40572-021-00330-8
• [23] https://nettg.pl/gornictwo/146765/gornictwo-geologia-w-scianie-doswiadcza-gornikow-z-marcela
• [24] Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 1997 nr 129 poz. 844)