Zmiany sieci pozamiejskiego publicznego transportu autobusowego w Bieszczadach i Beskidzie Niskim – ujęcie topologiczne

• Autorzy: Ciechański Ariel

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.21.014.14957

Warianty tytułu

EN

Changes in the network of the non-urban public bus transport in Bieszczady and Beskid Niski mountains – a topological approach

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule autor powraca do klasycznych niegdyś w geografii transportu metod grafowych. Wykorzystując podstawowe wskaźniki, takie jak liczba cyklomatyczna μ, wskaźnik α Kansky’ego, wskaźnik γ Kansky’ego i wskaźnik Gns opracowany przez A. Ciechańskiego analizuje zmiany sieci pozamiejskiego autobusowego publicznego transportu zbiorowego na obszarze Beskidu Niskiego i Bieszczad. Testuje też wskaźnik Gns dla bardziej rozbudowanych grafów o skomplikowanej strukturze, w tym również często z bardzo licznymi izolowanymi wierzchołkami. Niestety w przeciwieństwie do prostych i niespójnych sieci transportowych, dla których został on skonstruowany, w przypadku dużych sieci transportowych, zawierających liczne cykle jego czułość wykazuje znacznie gorszy poziom, a otrzymane wyniki są znacznie mniej jednoznaczne niż w przypadku gdy izolowane podgrafy są mniej liczne, za to o bardziej rozbudowanej strukturze.

EN

In the article, the author returns to the graph methods which were once classic in the transport geography. Using basic indicators such as the cyclomatic number μ, the α Kansky index, the γ Kansky index and the Gns index developed by A. Ciechański, he analyzes the changes in the network of non-urban public bus transport in the area of the Beskid Niski and the Bieszczady Mountains. He also tests the Gns indicator for more complex graphs with a complicated structure, including often very numerous isolated vertices. Unfortunately, unlike the simple and inconsistent transport networks for which it was created, in the case of large transport networks containing many cycles its sensitivity shows a much worse level and the obtained results are much less unambiguous than in the case when the isolated subgraphs are less numerous, but with the more elaborate structure.

Słowa kluczowe

PL

metody grafowe; wskaźnik Gns; zmiany sieci transportowej; transport pozamiejski; publiczny transport zbiorowy; Beskid Niski; Bieszczady

EN

graph methods; Gns index; extra urban public transport; public transport; Beskid Niski; Bieszczady

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 24(2)
• Strony: 106--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ciechański Ariel

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. St. Leszczyckiego PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-4123-6533

Bibliografia

• [1] Anez J., De La Barra T., Perez B., 1996, Dual graph representations of transport networks, Transportation Research B, 30(3), 209-216.
• [2] Beim M., Błażeczek A., Dąbrowska A., Dębiak P., Olczyk A., 2019, Badania dostępności publicznego transportu zbiorowego w podregionie pilskim, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22(4), 95-118.
• [3] Blumenfeld-Liberthal E., 2009, The topology of transportation networks: a comparison between different economies, Networks and Spatial Economics, 9(3), 427-458.
• [4] Chorley R.J., Haggett P. (red.), 1967, Models in Geography, Meuthen, London.
• [5] Ciechański A., 2013, Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce w latach 1881-2010, Prace Geograficzne, 243, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [6] Ciechański A., 2019, Wyzwania w badaniach sieci pozamiejskiego transportu autobusowego na przykładzie powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczad, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22(2), 74-81.
• [7] Ciechański A., 2020a, Bariery w przemieszczaniu się osób dorosłych na obszarach wykluczonych transportowo – przykład rejonu Komańczy, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(5), 34-52.
• [8] Ciechański A., 2020b, Non-urban public bus transport against the COVID-19 pandemic – evidence from the Low Beskids and the Bieszczady counties, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(2), 28-34.
• [9] Ciechański A., 2020c, Zmiany w sieci transportu publicznego na obszarach Beskidu Niskiego i Bieszczad 1990-2019 i ich konsekwencje, Studia Regionalne i Lokalne, 81(3), 49-77.
• [10] Derrible S., Kennedy C., 2010, Characterizing metro networks: state, form and structure, Transportation, 37(2), 275-297.
• [11] Derrible S., Kennedy C., 2011, Applications of graph theory and network science to transit network design, Transport Reviews, 31(4), 495-519.
• [12] Dupuy G., Stransky V., 1996, Cities and highway networks in Europe, Journal of Transport Geography, 4(2) 107-121.
• [13] Erath A., Löchl M., Axhausen K., 2009, Graph–theoretical analysis of Swiss road and railway networks over time, Network Spatial Economy, 9(3), 379-400.
• [14] Garrison W. L., 1960, Connectivity of interstate highway system, Papers and Proceedings, Regional Science Association, 6, 121-137.
• [15] Gattuso D., Mirello E., 2005, Compared analysis of metro networks supported by graph theory, Networks and Spatial Economics, 5, 395-414.
• [16] Haggett P., 1967, Network models in geography [w:] R.J. Chorley, P. Haggett (red.), Models in Geography, Meuthen, London.
• [17] Haggett P., 1968, Prostranstvennyj analiz v ekonomicheskoj geografii, Izdatelstvo Progress, Moskva.
• [18] James G. A., Cliff A. D., Haggett P., Ord J. K., 1970, Some discrete distributions for graphs with applications to regional transport networks, Geografiska Annaler B, 52(1), 14-21.
• [19] Jiang B., Claramunt C., 2004, Topological analysis of urban street networks, Environment and Planning B, 31(1), 151-162.
• [20] Kansky K. J., 1963, Structure of Transportation Networks: Relationships Between Network Geometry and Regional Characteristics, Department of Geography Research Paper, 84, The University of Chicago, Chicago.
• [21] Komusiński Sz., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988-2008, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków, praca doktorska, maszynopis powielony.
• [22] Kozanecka M., 1980, Tendencje rozwojowe komunikacji autobusowej w Polsce: studium geograficznoekonomiczne, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków.
• [23] Lijewski T., 1959, Rozwój sieci kolejowej Polski, Dokumentacja Geograficzna, 5, IG PAN, Warszawa.
• [24] Lijewski T., Koziarski S., 1995, Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [25] Loo B.P.Y., 1999, Development of a regional transport infrastructure: some lessons from the Zhujiang Delta, Guangdong, China, Journal of Transport Geography, 7(1), 43-63.
• [26] Potrykowski M., Taylor Z., 1982, Geografia transportu: zarys problemów, modeli i metod badawczych, PWN, Warszawa.
• [27] Ratajczak W., 1980, Analiza i modele wpływu czynników społeczno-gospodarczych na kształtowanie się sieci transportowej, PWN, Warszawa–Poznań.
• [28] Sagan I., Palmowski T., 1987, Rozwój sieci kolejowej na zapleczu aglomeracji gdańskiej w ujęciu grafowym, Zeszyty Naukowe Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego, 16, 35-46.
• [29] Taylor Z., 1975, Charakterystyka zmian w strukturze sieci transportowych w ujęciu grafowym, Przegląd Geograficzny, 47(3), 501-517.
• [30] Taylor Z., 1979, Przestrzenna dostępność miejskiego systemu transportowego na przykładzie Poznania, Studia KPZK, 67, Warszawa.
• [31] Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Monografie, 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [32] Tarkhov S., 2005, Evolyucionnaya morfologiya transportnyx setej, Rossijskaya Akademiya Nauk, Institut Geografii, Smolenskogo Gumanitarnogo Universiteta, Izdatelstvo Universum, Smolensk–Moskva.
• [33] Tarkhov S., 2006, Spatial regularities of disintegration trans¬port networks, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 12, 7-18.
• [34] Wiśniewski Sz., 2014, Spójność sieci transportowych województwa łódzkiego, Transport Miejski i Regionalny, 9, 22-28.
• [35] Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, 2011, Dz.U., 5, poz. 13.
• [36] Xie F., Levinson D., 2007, Measuring the structure of road networks, Geographical Analysis, 39(3), 336-356.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).