Porowatość wybranych mezozoicznych skał węglanowych północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich

• Autorzy: Rzonca B.

Warianty tytułu

EN

Porosity of selected Mesozoic carbonate rocks of the northern edge of the Holy Cross Mountains

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca prezentuje wyniki badań porowatości wybranych ośmiu facji węglanowych północnego mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Zbadano porowatość dwóch typów skał górnokredowych (turon): opoki z Pętkowic i wapienia z Janikowa. Pozostałe sześć zbadanych facji to skały górnojurajskie (kimeryd i oksford): wapień koralowcowy z Zarzecza, oolit ze Skarbki, wapień skalisty z Przepaści, oolit z Wierzbicy, muszlowiec z Wierzbicy i wapień płytowy z Bałtowa. Z każdej ze zbadanych facji pobrano 30 próbek do oznaczenia porowatości otwartej (łącznie 240 oznaczeń) i 10 – porowatości całkowitej (łącznie 80 oznaczeń). W pracy zaprezentowano szczegółowe wyniki badań porowatości całkowitej i otwartej oraz wykresy umożliwiające prześledzenie rozkładów tych parametrów w badanych próbkach. Wykonane analizy pokazały, że najbardziej porowate spośród badanych skał są obie facje górnokredowe. Bardzo porowate są także obydwa badane oolity (ze Skarbki i z Wierzbicy). Najniższą porowatością cechują się muszlowiec z Wierzbicy oraz wapień koralowcowy z Zarzecza. Dodatkowo, w obrębie populacji próbek wapienia koralowcowego z Zarzecza wyróżniono dwa typy facjalne: sparytowy biolityt koralowy oraz wapień biodetrytyczny z ooidami i onkoidami. Pierwszy z nich jest około dziesięciokrotnie mniej porowaty niż drugi.

EN

The paper presents the results of an investigation of the porosity of eight carbonate rock facies. The studied rocks come from the northern Mesozoic edge of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie) in Central Poland. Two types of Upper Cretaceous rock (Turonian) were investigated – Pętkowice opoka and Janików limestone – and six facies of Upper Jurassic rock (Kimmeridgian and Oxfordian): Bałtów Coral Limestone, Skarbka Oolite Limestone, Przepaść Massive Limestone, Wierzbica Oolite Limestone, Wierzbica Oyster Lumachelle, Bałtów Platy Limestone. The paper discusses in detail the results of open porosity and total porosity studies as well as porosity distribution plots. Research has shown that the most porous of the investigated rocks are both Upper Cretaceous facies. Both oolite limestones (Skarbka and Wierzbica) are also characterized by high porosity. The least porous of the examined facies were Wierzbica Oyster Lumachelle and Bałtów Coral Limestone.

Słowa kluczowe

PL

porowatość; przestrzeń porowa; skały węglanowe; Góry Świętokrzyskie

EN

porosity; pore space; carbonate rocks; Holy Cross Mountains

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 445 Hydrogeologia z. 12/2
• Strony: 625--632
• Opis fizyczny: Biblioigr. 23 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rzonca B.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

Bibliografia

• 1. BIELEC B., 1999 - Własności hydrogeologiczne przestrzeni porowej skał zwięzłych z obszaru Polski. Praca doktorska, AGH Kraków.
• 2. BORCZAK S., MOTYKA J., PULIDO-BOSCH A., 1990 — The hydrogeological properties of the matrix of the chalk in the Lublin coal basin (southeast Poland). Hydrol. Sci. J 35, 5: 523-534.
• 3. BORCZAK S., LEŚNIAK T.C., MOTYKA J., 1994 — Właściwości hydrogeologiczne przestrzeni porowej dolnokarbońskich wapieni i dolomitów czatkowickich. Prz. Geol., 42, 8: 653-657.
• 4. GUTOWSKI J., 1998 — Oxfordian and Kimmeridgian of the northeastern margin of the Holy Cross Mountains, Central Poland. Geol. Quart., 42, 1: 59-72.
• 5. GUTOWSKI J., 2006 — Upper Jurassic shallow-water carbonate platform and open shelf facies. Field trip B2. W: Jurassic of Poland and adjacent Slovakian Carpathians. (red. A. Wierzbowski i in.): 169-206. Field trip guidebook of 7th International Congress on the Jurassic System, Poland, Kraków, 6-18.09.2006. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 6. KLECZKOWSKI A., MULARZ S., 1964 — Przyczynek do metodyki wyznaczania porowatości skał dla celów hydrogeologicznych. Prz. Geol., 12, 2: 103-105.
• 7. KOS M., 2005 — Warunki hydrogeologiczne w strefie kontaktu jurajskiego i kredowego piętra wodonośnego w rejonie Ożarowa. Praca doktorska, PIG Kielce.
• 8. KOS M., 2007 — Własności filtracyjne utworów górnej jury i górnej kredy w strefie kontaktu mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i Niecki Lubelskiej w rejonie Ożarowa (Wyżyna Kielecka). W: Współczesne Problemy Hydrogeologii, t. 13, 3: 807-811. AGH, Kraków.
• 9. KRAJEWSKI S., MOTYKA J. 1999 — Model sieci hydraulicznej w skałach węglanowych w Polsce. Biul. Państw. Inst. Geol., 388: 115-138.
• 10. ŁUNIEWSKI A., 1923 — Z geologji okolic Zawichosta. Spraw. Państw. Inst. Geol., 2: 49-72.
• 11. MOTYKA J., 1998 — A conceptual model of hydraulic networks in carbonate rocks, illustrated by examples from Poland. Hydrogeol. J., 6: 469-482.
• 12. MOTYKA J., PULIDO-BOSCH A., BORCZAK S., GISBERT J., 1998 — Matrix hydrogeological properties of Devonian carbonate rocks of Olkusz (Southem Poland). J. Hydrol., 211: 140-150.
• 13. POŻARYSKI W., 1948 — Jura i kreda między Radomiem, Zawichostem i Kraśnikiem. Biul. Państw. Inst. Geol., 46:1-106.
• 14. PULIDO-BOSCH A., MOTYKA J., PULIDO-LEBOEUF P., BORCZAK S., 2004 — Matrix hydrodynamic properties of carbonate rocks from the Betic Cordillera (Spain). Hydrological Processes, 18: 2893-2904.
• 15. RÓŻKOWSKI J., MOTYKA J., BORCZAK S., RÓŻKOWSKI K., 2001 — Własności hydrogeologiczne matrycy skalnej wapieni górnojurajskich Wyżyny Krakowskiej w świetle badań laboratoryjnych. W: Współczesne Problemy Hydrogeologii, t. 10, L- 253-256. UWroc., Wrocław.
• 16. RZONCA B., 2005 — Hydrogeologiczne właściwości przestrzeni porowej dewońskich skał węglanowych w Górach Świętokrzyskich. Prz. Geol., 53, 5: 400-409.
• 17. RZONCA B., 2006 — Hydrogeologiczne właściwości dewońskich skał węglanowych w masywie świętokrzyskim. Kwart. AGH Geologia, 32, 3: 235-343.
• 18. RZONCA B., 2008 — Carbonate aquifers with hydraulically non-active matrix: A case study from Poland. J. Hydrol., 355: 202-213. DOL 10.1016/j.jhydro1.2008.03.021.
• 19. RZONCA B., BORCZAK S., PRAŻAK J., 2003 — Wstępna ocena własności hydrogeologicznych matrycy dewońskich skał węglanowych (Góry Świętokrzyskie). W: Współczesne Problem. Hydrogeologii, t 11, 1: 211-214. Gdańsk.
• 20. STAŚKO S., 1992 — Wody podziemne w węglanowych utworach triasu opolskiego. Pr. Geol.-Miner. UWr, 32: 1-72.
• 21. SZPAKIEWICZ M., 1973 — Wody podziemne w utworach liasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich w obszarze przyległym do doliny rzeki Kamiennej. Biul. Państw. Inst. Geol., 277: 55-68.
• 22. WILK Z., MOTYKA J., BORCZAK S., MAKOWSKI Z., 1985 — Własności mikrohydrauliczne utworów wapienia muszlowego i retu południowej części monokliny śląsko-krakowskiej. Ann. Soc. Geol. Pol., 55, 3/4: 485-508.
• 23. ZUBER A., MOTYKA J., 1994 — Matrix porosity as the most important parameter of fissured rocks for solute transport at large scales. J. Hydrol., 158: 19-46.