Bilans promieniowania w Koniczynce koło Torunia w latach 2011–2012

• Autorzy: Kejna M. , Uscka-Kowalkowska J. , Araźny A.

Warianty tytułu

EN

adiation balance in Koniczynka near Toruń in the years 2011–2012

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zmiany poszczególnych składowych bilansu radiacyjnego w cyklu rocznym i dobowym w Koniczynce k. Torunia w latach 2011–2012. Badania prowadzono za pomocą Net Radiometer CNR 4 fi rmy Kipp & Zonen nad powierzchnią trawiastą. W Koniczynce roczne sumy K↓ wyniosły 3901,1 MJ·m–2 w 2011 roku i 3840,1 MJ·m–2 w 2012 roku. Średnie miesięczne wartości albedo wahały się od 16 do 57%, przekraczając 80% w dniach z pokrywą śnieżną. Bilans promieniowania krótkofalowego (K*) sięgnął 3039,1 MJ·m–2 w 2011 roku i 3085,6 MJ·m–2 w 2012 roku. Wypromieniowanie długofalowe (L↑) z cieplejszej powierzchni ziemi było większe (11 431,5 MJ·m–2 w 2011 r. i 11 405,8 MJ·m–2 w 2012 r.) niż zwrotne promieniowanie długofalowe atmosfery (odpowiednio 10 032,8 i 10 050,4 MJ·m–2), stąd też bilans promieniowania długofalowego (L*) przyjął wartości ujemne (odpowiednio –1398,7 i –1355,4 MJ·m–2). Bilans radiacyjny (Q*) był ujemny w styczniu i lutym 2011 roku oraz w okresie od listopada 2011 do stycznia 2012 roku i w grudniu 2012 roku, przyjmując najmniejsze wartości w grudniu 2011 roku (–40,9 MJ·m–2). Największe wartości Q* osiągnął w czerwcu 2011 roku (386,4 MJ·m–2) i lipcu 2012 roku (341,1 MJ·m–2). W sumie w ciągu roku powierzchnia ziemi w Koniczynce otrzymała 1640,4 MJ·m–2 w 2011 roku i 1730,2 MJ·m–2 w 2012 roku. Bilans promieniowania w Koniczynce wykazuje cykliczność dobową i roczną zaburzaną przez zachmurzenie oraz parę wodną i aerozole.

EN

This article describes changes in individual components of the solar radiation balance in an annual and diurnal course at Koniczynka near Toruń in the years 2011–2012. Observations were conducted on grass-covered surfaces, using a Kipp & Zonen CNR 4 net radiometer. At Koniczynka, the annual total incoming solar radiation (K↓) amounted to 3901.1 MJ·m–2 in 2011 and 3840.1 MJ·m–2in 2012. Mean monthly values of the albedo ranged from 16 to 57% and exceeded 80% when the ground was covered by snow. The short wave radiation balance (K*) reached 3039.1 MJ·m–2 in 2011 and 3085.6 MJ·m–2 in 2012. The upward long wave terrestrial radiation (L↑) emitted from warmer surfaces was greater (11,431.5 MJ. m–2 in 2011 and 11,405.8 MJ·m–2 in 2012) than the downward long wave atmospheric radiation (10,032.8 MJ·m–2 and 10,050.4 MJ·m–2, respectively), therefore the long wave radiation balance (L*) was negative (–1398.7 MJ·m–2 and –1355.4 MJ·m–2, respectively). The net radiation balance (Q*) was negative in January and February 2011, and from November 2011 until January 2012, as well as in December 2012, with the lowest values in December 2011 (–40.9 MJ·m–2). The highest values of Q* were observed in June 2011 (386.4 MJ·m–2) and July 2012 (341.1 MJ·m–2). All in all, the ground surface at Koniczynka received 1640.4 MJ·m–2 in 2011 and 1730.2 MJ·m–2 in 2012. The net radiation balance at Koniczynka follows a diurnal and an annual cycle, disturbed by cloudiness, water vapour and aerosols.

Słowa kluczowe

PL

bilans promieniowania; promieniowanie krótkofalowe; promieniowanie długofalowe; albedo; zintegrowany monitoring środowiska; Koniczynka

EN

radiation balance; short wave radiation; long wave radiation; integrated monitoring of environment; Koniczynka

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 23, No. 1
• Strony: 26--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kejna M.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Poland

autor

Uscka-Kowalkowska J.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Poland

autor

Araźny A.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Poland

Bibliografia

• Bogdańska, B. i Podogrocki, J. (2000). Zmienność całkowitego promieniowania słonecznego na obszarze Polski w okresie 1961-1995. Mat. Badawcze IMGW, Seria Meteorologia 30. Warszawa: IMGW.
• Bokwa, A. i Matuszyk, K. (2007). Zmiany promieniowania całkowitego w Krakowie i Gaiku-Brzezowej. Pamiętnik Puławski, 144, 5-12.
• Bryś, K. (2009). Zmiany bilansu promieniowania powierzchni bez roślin i porośniętej trawą we Wrocławiu-Swojcu. Acta Agrophysica, 14(2), 287-302.
• Bryś, K. (2010). Pochłanianie i wypromieniowanie energii słonecznej przez wybrane powierzchnie rolnicze. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 8(1), 213-224.
• Bryś, K. i Bryś, T. (2001). Wahania natężenia promieniowania słonecznego całkowitego w 55-letniej serii wrocławskiej (1946-2000). Prace i Studia Geograficzne, 29, 161-171.
• Bryś, K. i Bryś, T. (2003). Fluctuations of global solar radiation in 20th century at Wrocław and their relations to Wolf’s number and circulation changes. Acta Univ. Wratisl. St. Geogr. 2542(75),189-202.
• Bryś, K. i Bryś, T. (2007). Zmienność klimatu solarnego Wrocławia w latach 1875-2004. Pamiętnik Puławski, 144, 13-33.
• Budzik, T. (2006). Pomiary promieniowania krótkofalowego i długofalowego w Sosnowcu w latach 2002-2005 z wykorzystaniem bilansomierza CNR-1 (Net Radiometr Kipp & Zonen). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Geographia, Sectio B, LXI, 100-106.
• Caputa, Z. (2005). Pomiary mikroklimatyczne, gradientowe i bilansu promieniowania za pomocą automatycznych stacji pomiarowych. W K. Krzemień, J. Trepińska i A. Bokwa (red.). Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych.(strony 155-170). Kraków: Wyd. Inst. Geografii i Gosp. Przestrzennej UJ.
• Caputa, Z. i Leśniok, M. (2009). Struktura bilansu promieniowania na obszarach miejskich i wiejskich – system pomiarowy i wybrane wyniki pomiarów na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej. Prace Geograficzne UJ., 122, 23-38.
• Caputa, Z. i Wojkowski, J. (2009). Struktura promieniowania w pełnym zakresie widma na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego, Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera, 19, 119-140.
• Chojnicki, B.H. i Olejnik, J. (2001). Formuła na obliczanie godzinowych wartości salda promieniowania na podstawie pomiarów promieniowania całkowitego i temperatury powietrza. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCCXXIX, 47-59.
• Hess, M. i Olecki, Z. (1990). Wpływ zanieczyszczenia powietrza na stosunki radiacyjne w Krakowie. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 77, 29-43.
• Kossowski, J. i Łykowski, B. (2007). Sumy dzienne promieniowania słonecznego w okresie letnim w Felinie koło Lublina i ich związek z usłonecznieniem i zachmurzeniem. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 35, 74-84.
• Matuszko, D. i Struś, P. (2007). Przestrzenne zróżnicowanie warunków solarnych Pogórza Zachodniobeskidzkiego (próba metodyczna). Pamiętnik Puławski, 144, 105-113.
• Miara, K., Paszyński, J. i Grzybowski, J. (1987). Zróżnicowanie przestrzenne bilansu promieniowania na obszarze Polski. Przegl. Geogr., 4, 487-509.
• Mlynczak, P.E., Smith, G.L., Hollmann, R. (2011) Annual Cycle of Surface Longwave Radiation. J. Appl. Meteor. Climatol., 50, 1212-1224.
• Oke, T.R. (1996). Boundary layer climates. Wielka Brytania: Routledge.
• Olecki, Z. (1986). On the components of the radiation balance in Cracow. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 69, 27-38.
• Paszyński, J. (1966). Atlas bilansu promieniowania w Polsce. Dok. Geogr. IG PAN, Warszawa, 4, 18-.
• Paszyński. J., Miara. K., Skoczek. J. (1999). Wymiana energii między atmosferą a podłożem jako podstawa kartowania topoklimatycznego. Dok. Geogr., IG PAN, Warszawa, 14, 127-.
• Podstawczyńska, A. (2007). Cechy solarne klimatu Łodzi. Acta Geogr. Lodziensia, Folia Geogr. Phys., 7, 294-.
• Tamulewicz, J. (1988). Bilans radiacyjny w świetle formuł empirycznych na przykładzie powierzchni łąkowej w rejonie Turwi. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, A, Geogr. Fiz., 39, 131-150.
• Uscka, J. i Kejna, M. (2003). Temperatura gruntu w Koniczynce w latach 1994-2001. W W. Bochenek i E. Gil (red.) Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i monitoring geoekosystemów Polski ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk ekstremalnych. (strony 88-95). Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• Uscka-Kowalkowska, J. (2010), The oldest heliographic and actinometric measurements in Poland. Acta Agrophysica, Rozprawy i Monografie, 5(184), 24-34.
• Wojkowski, J. (2007). Modelowanie dopływu promieniowania słonecznego przy użyciu GIS na przykładzie obszaru Ojcowskiego Parku Narodowego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, B, LXI, Geographia, 468-478.
• Wojkowski, J. i Skowera, B. (2011). Spatial differentiation in absorbed solar radiation in the Ojców National Park. W H. Středová, J. Rožnovský i T. Litschmann (red.), Mikroklima a mezoklima krajinných struktur a antropogenních prostředí. Skalní mlýn, 2-4.2.2011. (strony 3-11). Czechy: CbKS.
• Wójcik, G. (1996) Globalne promieniowanie słoneczne i jego transmisja przez atmosferę w Toruniu. Acta Univeritats Nicolai Copernici, Geografia XXVII, 97, 65-73.
• Wójcik, G. i Marciniak, K. (red.) (1996). Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego – Stacja Bazowa Koniczynka, Warszawa – Toruń: Biblioteka Monitoringu Środowiska.