Izocyjanian 3-izocyjanianometylo-3,5,5- -trimetylocykloheksylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Ligocka D. , Jakubowski M.

Warianty tytułu

EN

Isophorone diisocyanate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Izocyjanian 3-izocyjanianometylo-3,5,5-trimetylocykloheksylu (diizocyjanian izoforonu, IPDI) jest bezbarwną lub lekko żółtą cieczą stosowaną do produkcji poliuretanu o wysokiej odporności mechanicznej oraz chemicznej, a także do produkcji farb, lakierów, kitu, impregnacyjnych powłok tkanin oraz lekkich usztywnień ortopedycznych („lekki gips”). Diizocyjanian izoforonu zaliczono, na podstawie wyników badań toksyczności ostrej, do związków szkodliwych po podaniu drogą dożołądkową oraz toksycznych po narażeniu drogą inhalacyjną. Diizocyjanian izoforonu jest związkiem silnie drażniącym skórę i oczy. Wyznaczona w doświadczeniu na myszach wartość RD50 dla diizocyjanianu izoforonu wynosiła 2 mg/m3. W badaniach na świnkach morskich oraz myszach wykazano działanie uczulające diizocyjanianu izoforonu. U pracowników narażonych zawodowo na di izocyjanian izoforonu stwierdzono reaktywność krzyżową z innymi izocyjanianami. Przyjmując za efekt krytyczny działanie drażniące diizocyjanianu izoforonu na układ oddechowy, do wyliczeń wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) zastosowano wartość NOAEL równą 0,64 mg/m3 uzyskaną podczas 4-tygodniowego narażenia. Proponujemy przyjęcie dla diizocyjanianu izoforonu wartości NDS wynoszącej 0,04 mg/m3. Obliczona wartość NDS jest zbliżona do przyjętej w ACGIH oraz w innych państwach europejskich. Zaproponowana wartość normatywu higienicznego powinna zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku na drogi oddechowe, oczy i skórę. Proponujemy, ze względu na działanie drażniące diizocyjanianu izoforonu, oznaczenie związku symbolami: „I” – substancja o działaniu drażniącym oraz „A” – substancja o działaniu uczulającym. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) diizocyjanianu izoforonu.

EN

Isophorone diisocyanate (IDPI) is a colorless or pale-yellow liquid. IDPI has yielded highly stable polyurethanes that have been exceptionally resistant to light discoloration or chemical degradation. Other possible uses are paints and varnishes formation, as well as casting compounds and mastics to use in highly flexible textile coatings. IDPI is irritant to the skin and eye. In experiment on mice RD50 for IPDI was 2 mg/m3. In workers it was observed the cross-sensitivity between IDPI and other isocyanates. In 4-weeks inhalation exposure the observed effect of IDPI exposure was irritation of pulmonary system; NOAEL = 0.64 mg/m3. According to the irritant and sensitization effect of IDPI, the MAC-STEL of 0.04 mg/m3 and the irritation (I) and sensitization (A) notations are recommended.

Słowa kluczowe

PL

izocyjanian 3-izocyjanianometylo-3,5,5-trimetylocykloheksylu; IDPI; narażenie zawodowe; NDS

EN

isophorone diisocyanate; IDPI; occupational exposure; MAC-STEL

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2005
• Tom: Nr 3 (45)
• Strony: 65--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., tab.

Twórcy

autor

Ligocka D.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med.Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Jakubowski M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med.Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (2001) Documentation of the threshold limit values for chemical substances and biological exposure indices: methyl isocyanate. Cincinnati.
• 2. Clarke C.W., Aldons P.M. (1981) Isophorone diisocyanate induced respiratory disease. Aust. N.Z.J. Med. 11, 290-292.
• 3. Daerman R. J., Basketter D.A., Kimber I. (1992) Variable effects of chemical allergens on serum IgE concentration in mice. Preliminary evaluation of a novel approach to the identification of respiratory sensitizers. J. Appl. Toxicol. 12(5), 317-23.
• 4. Germanaud J. i in. (2003) Pneumopathie d’hypersensibilité aux isocyanates. Reconaissance en maladie professionnelle. Rev. Mal. Respire. 20(3), 443-449.
• 5. HSDB (2002), (komputerowa baza danych).
• 6. IUCLID (2001), (komputerowa baza danych).
• 7. Lachapelle J.M., Lachapelle-Ketelaer M.J. (1979) Cross-sensitivity between isophorone amine (IPD) and isophorone isocyanate (IPDI). Contact Deramtitis. 5(1), 55.
• 8. Larsen T.H., Gregersen P., Jemec G.B. (2001) Skin irritation and exposure to diisocyanates in orthopedic nurses working with soft casts. Am. J. Contact Dermatitis. 12(4), 211-214.
• 9. Tinnnerberg H. i in. (1995) Test chamber exposure to 1,6-hexamethylene diisocyanate and isophorone diisocyanate. Int. Arch. Occup. Environ. Health. 67(6), 367-74.