Geoproduct potential analysis based on the example of the GEOsfera Ecological and Geological Education Center in Jaworzno

• Autorzy: Bieniek Barbara , Kordysh Alina , Mirosławski Mateusz , Nowak Katarzyna , Sękowski Kacper , Sierka Edyta

Identyfikatory

DOI

10.7494/geotour.2019.58-59.28

Warianty tytułu

PL

Analiza potencjału geoproduktu na przykładzie Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera w Jaworznie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

At the time of discovering and exposing the scientific and educational potential of areas where mineral resources were exploited in the past, they have become a significant element in tourism elements. In the presented paper, the potential of the GEOsfera Ecological and Geological Education Centre in Jaworzno as a geoproduct was analysed. In the first part of the study, based on the published works and consultations with experts, the “geoproduct” was defined. Then the area, where the GEOsphere is located, was characterized. Its geology, the natural world, the way of land development and the promotion of geo-attractions located in this area are described. In the next stage, an analysis of the opinions of users regarding their perception of the GEOsphere was carried out. For this purpose, evaluations posted on social media and the collected survey results were used. As shown by the results, the majority of users of the GEOsfera are residents of Jaworzno – 63% of the respondents. The importance of the GEOsphere as an educational centre was indicated by 22% of visitors. About 5% of the respondents mentioned learning and obtaining information from the descriptions placed next to the exhibits in the centre. 93% of respondents recognised the graduation tower as the greatest attraction of the GEOsphere. Over 92% of people noticed the recreational role of the GEOsphere. 81% of users declared that they were satisfied with their visit to the GEOsphere. More than half of the respondents (56%) visited the GEOsfera with their family. A significant part of respondents (42%), pointed to the role of environmental protection, which is extremely important from the point of view of geoproducts’ design. The respondents also indicated that the GEOsphere has numerous geological, natural and educational functions and protects and promotes the geological heritage of the region.

PL

W dobie odkrywania i eksponowania potencjału naukowego i edukacyjnego terenów, na których w przeszłości prowadzono eksploatację surowców, stają się one znaczącymi obiektami turystycznymi. W prezentowanej pracy dokonano analizy potencjału Centrum Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera w Jaworznie, zlokalizowanego na terenie wyrobiska surowców skalnych, jako geoproduktu. W pierwszej części opracowania, opierając się na dostępnych pracach publikowanych i konsultacjach z ekspertami, zdefiniowano „geoprodukt” oraz określono kryteria, jakie powinien spełniać. Następnie opisano teren, na którym zlokalizowana jest GEOsfera, uwzględniając geologię, elementy przyrody ożywionej oraz sposób zagospodarowania terenu i promowania geoatrakcji, które się tam znajdują. Na kolejnym etapie przeprowadzono analizę opinii użytkowników w zakresie postrzegania przez nich GEOsfery. Do tego celu wykorzystano oceny zamieszczone w mediach społecznościowych i zgromadzone wyniki badań ankietowych. Wykazały one, że większość spośród badanych użytkowników GEOsfery to mieszkańcy Jaworzna, którzy stanowili 63% ankietowanych. Znaczenie GEOsfery jako istotnego ośrodka edukacyjnego wskazało 22% odwiedzających. Około 5% pytanych doceniło uczenie się i pozyskiwanie informacji z opisów umieszczonych na tablicach obok eksponatów na terenie ośrodka. Jako największą atrakcję terenu GEOsfery 93% ankietowanych wskazało tężnię solankową. Ponad 92% respondentów dostrzegło rekreacyjną rolę GEOsfery i dogodne warunki do aktywnego spędzania czasu. 81% badanych zadeklarowało zadowolenie z wizyty. Ponad połowa respondentów (56%) odwiedziła GEOsferę z rodziną. Znaczna część ankietowanych (42%) zwróciła uwagę na znaczenie ochrony środowiska w funkcjonowaniu GEOsfery, co jest niezwykle ważną informacją przydatną podczas projektowania geoproduktu. Użytkownicy, którzy wzięli udział w badaniu, wskazali również, że GEOsfera ma liczne walory geologiczne, przyrodnicze i edukacyjne oraz chroni i promuje dziedzictwo geologiczne regionu.

Słowa kluczowe

EN

geo-attractions; geological education; natural potential; limestone quarry; Jaworznickie Hills

PL

geoatrakcje; edukacja geologiczna; potencjał przyrodniczy; kamieniołom wapieni triasowych; Pagóry Jaworznickie

• Wydawca: Wydawnictwa AGH ; Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica
• Czasopismo: Geotourism / Geoturystyka
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 3-4 (58-59)
• Strony: 29--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Bieniek Barbara

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Social Sciences, Bankowa 11, 40-007 Katowice

autor

Kordysh Alina

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Social Sciences, Bankowa 11, 40-007 Katowice

autor

Mirosławski Mateusz

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Social Sciences, Bankowa 11, 40-007 Katowice

autor

Nowak Katarzyna

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Natural Sciences, Będzińska 60, 41-205 Sosnowiec; Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Sękowski Kacper

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Social Sciences, Bankowa 11, 40-007 Katowice

autor

Sierka Edyta

• College of Individual Interdisciplinary Studies of the University of Silesia in Katowice, Bankowa 12, 40-007 Katowice
• Faculty of Natural Sciences, Będzińska 60, 41-205 Sosnowiec; Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

Bibliografia

• 1. Chybiorz R. & Kowalska M., 2017. Inwentaryzacja i ocena atrakcyjności geostanowisk województwa śląskiego. Przegląd Geologiczny, 65(6): 365–374.
• 2. Chybiorz R., Babczyńska-Sendek B., Rostański A., Gorczyca J., Pasierbiński A., Fojcik B., Nowak T., Bzdęga K., Woźniak G., Strzelec M., Krodkiewska M., Bula R., Urbisz A., Sierka E., Jędrzejczyk-Korycińska M., Błońska A., Bardziński W., Kurowska E., Nita J., Waga J.M., Orczewska A. & Tokarska-Guzik B., 2015. Dane o różnorodności biologicznej i georóżnorodności – Geostanowiska. In: Tokarska-Guzik B., Chybiorz R. & Parusel J.B. (red.), Baza danych przestrzennych w zarządzaniu zasobami środowiska przyrodniczego województwa śląskiego. Uniwersytet Śląski w Katowicach: 108–114.
• 3. Dryglas D. & Miśkiewicz K., 2014. Construction of the geotourism product structure on the example of Poland. In: 14th GeoConference on Ecology, Economics, Education and Legislation. International Multidisciplinary Scientific Geoconferences, 5(2): 155–162.
• 4. Farsani N.T., Coelho C., Costa C. & Neto de Carvalho C. (eds.), 2012. Geoparks & Geotourism – new approaches to sustainability for the 21st Century. Brown Walker Press, Boca Raton.
• 5. Inwentaryzacja przyrodnicza fauny Ośrodka Edukacji Ekologiczno--Geologicznej w Jaworznie, 2017. Envirex. Usługi Środowiskowe i Edukacja [unpublished].
• 6. Jochemczyk L., Krieger W., Lis J., Olszewska K., Pasieczna A., Preidl M., Strzemińska K., Wołkowicz S. & Strzelecki R., 2004. Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski 1:50000, Arkusz Jaworzno, Państwowy Instytut Geologiczny.
• 7. Kurek S., Paszkowski M. & Preidl M., 1994. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, Arkusz Jaworzno (944), Państwowy Instytut Geologiczny.
• 8. Markowiak M., 2014. Karta dokumentacyjna geostanowiska – 007390: „GEOsfera w Jaworznie”, Centralny Rejestr Geostanowisk Polski PIG-PIB, http://geostanowiska.pgi.gov.pl. [accessed: 2020.10.27]
• 9. Nita J., Bardziński W., 2008. Ogólna inwentaryzacja walorów geologicznych Kamieniołomu Sadowa Góra na terenie miasta Jaworzna (z opracowaniem kopalnych form dna morskiego – megariplemarków). Urząd Miasta Jaworzna [unpublished] after: Woźniak P. & Krzeczyńska M., 2014. Kamieniołom Sadowa Góra w Jaworznie – przyszłość pod znakiem GEOsfery!. Przegląd Geologiczny, 62(10/1): 510–513.
• 10. Poros M., 2014. Georóżnorodność w architekturze – wykorzystanie lokalnych surowców skalnych w architekturze użytkowej na obszarze istniejących i projektowanych geoparków europejskich. Przegląd Geologiczny, 62(3): 151–155.
• 11.Surmik D., 2013. Triasowe gady morskie w Polsce. In: Machalski M. (red.), Rocznik Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN, 5: 9–16.
• 12. Szendera W., 2016. Inwentaryzacja przyrodnicza terenu kamieniołomu Sadowa Góra w Jaworznie, 79 [unpublished].
• 13. Ścibisz-Kosanowska M., Kowalska M. & Szrek P., 2013. Geoturystyka w regionach turystycznych Polski południowo-wschodniej – przystosowanie obiektów geoturystycznych na potrzeby turystyki zrównoważonej. Zeszyty Naukowe Turystyka i Rekreacja, 11(1): 67–82.
• 14. Tokarska-Guzik B., Rostański A., Gorczyca J., Herczek A. & Dulias R., 2012. Waloryzacja przyrodnicza miasta Jaworzna, Zakład Badawczo-Usługowy “EKOS”. https://www.um.jaworzno.pl/pl/natura/przyroda_i_ekologia/39/waloryzacja_przyrodnicza_miasta.html [accessed: 2020.10.27].
• 15. UNESCO Geoparks Programme: a new initiative to promote a global network of geoparks safeguarding and developing selected areas having significant geological features, 1999: 156 EX/11 REV. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000115177 [accessed: 2020.10.27].
• 16. Woźniak P. & Krzeczyńska M., 2014. Kamieniołom Sadowa Góra w Jaworznie – przyszłość pod znakiem GEOsfery!. Przegląd Geologiczny, 62(10/1): 510–513.
• 17. Woźniak P., Sikora R., Lasoń K., Markowiak M., Haisig J., Szulc J. &Hagdorn H., 2010. Geopark Góra św. Anny – udokumentowanie i propozycja jego ochrony, PIG-PIB Oddział Górnośląski im. St. Doktorowicza-Hrebnickiego. https://www.pgi.gov.pl/docman-tree/oddzialgornoslaski/2071-gora-sw-anny-opracowanie/file.html [accessed: 2020.10.27].
• 18. Woźniak P., Sikora R., Lasoń K., Markowiak M., Haisig J., Szulc J. & Hagdorn H., 2011. Geopark Góra Św. Anny – „król-tułacz” wrócił na stolicę!. Przegląd Geologiczny, 59(4): 291–310.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).