Zmienność chemizmu wód małych zbiorników wodnych o zróżnicowanej strukturze użytkowania terenów przyległych

• Autorzy: Bedla D. , Misztal A.

Warianty tytułu

EN

Changeability of Chemistry of Small Water Reservoirs with Diversified Use Structure of the Adjoining Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Physicochemical composition of surface waters is a dynamic phenomenon, among others dependent on climatic and biological factors. Human utilization, including the use of catchment area definitely affects the disturbances of this natural changeability. Small water reservoirs are particularly sensitive to anthropopressure, susceptible to degradation and in extreme cases even to disappearance. The object of research was an assessment of differences in concentrations of selected water quality indices in the reservoirs in catchments of various land use and their seasonal changes. In order to realize the assumed objective, four endorheic basins with various forms of land use in their vicinity, including settlement and agricultural, agricultural, agro-forestry and forestry catchments were selected. The research demonstrated that some of the substances tested in the waters of the discussed reservoirs (O2, NO2¯, NO3¯, NH4+ and SO42¯), like pH, revealed significant seasonal fluctuations between the summer and winter half years. A possible cause of this phenomenon may result from variable atmospheric conditions in respective half years. Lower concentration of nitrogen compounds in the summer half-year may be explained by their intensified uptake by vegetation. In the winter period, when vegetation is inhibited, a clear reconstruction of dissolved nitrogen salt resources ensues. The use, as the factor modifying fluctuations of the analyzed ions concentrations, was best noticeable for reservoirs located in settlement and agricultural or agricultural catchment. The changes referred especially to water salinity indices. It should be noted, that the complexity of the environmental spatial processes causes that explicit indicating the causes of seasonal fluctuations of the substances dissolved in water is complicated.

Słowa kluczowe

PL

małe zbiorniki wodne; wskaźniki jakości wód

EN

small water reservoirs; water quality indices

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Tom 16, cz. 1
• Strony: 421--439
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Bedla D.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków

autor

Misztal A.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków

Bibliografia

• 1. Acosta J.A., Faz A., Martinez S., Zornoza R., Carmona D.M. Kabas S.: Multivariate statistical and GIS –based approach to evaluate heavy metals behavior in mine sites for future reclamation. Journal of Geochemi- cal Exploration 109, 8–17 (2011).
• 2. Ahearn D., Sheibley R., Dahlgren R., Anderson M., Johnson J., Tate K.: Land use and land cover influence on water quality in the last free- flowing river draining the western Sierra Nevada, California. Journal of Hydrology 313, 234–247 (2005).
• 3. Arle J.: Physical and chemical dynamics of temporary ponds on a calcareous plateau in Thuringia, Germany. Limnologica 32, 83–101 (2002).
• 4. Buck O, Niyogi D.K., Townsend C.R.: Scale-dependence of land use effects on water quality of streams in agricultural catchments. Environmental Pollution 130, 287–99 (2004).
• 5. Favreau G., Cappelaere B., Massuel S., Leblanc M., Boucher M., Boulain N., Leduc C.: Land clearing, climate variability and water resources increase in semiarid southwest Niger: A revive. Water Resources Research. 45, issue 7, 1–18 (2009).
• 6. Kagaloua, E. Papastergiadoub, I. Leonardosa.: Long term changes in the eutrophication process in a shallow Mediterranean lake ecosystem of W. Greece: Response after the reduction of external load. Journal of Environmental Management 87, 497–506 (2008).
• 7. Khazheeva Z. I., Tulokhonov A. K., Dashibalova L.T.: Seasonal and spatial dynamics of TDS and major ions in the Selenga River Water Resource., 34 (4), 444–449 (2007).
• 8. Koc J., Procyk Z., Szymczyk S.: Czynniki kształtujące jakość wód powierzchniowych obszarów wiejskich. Konferencja Naukowo-Techniczna IMUZ, 222–229. Falenty 1997.
• 9. Koc J., Sidoruk M.: Wpływ użytkowania zlewni na ładunek fosforu dopływający do jezior z wodami powierzchniowymi. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych., 505, 159–167, PAN Warszawa 2005.
• 10. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. PWN Warszawa 2002.
• 11. Korytowski D.: Charakterystyka śródleśnych oczek wodnych na terenie leśnego zakładu doświadczalnego Siemianice. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set The Environment Protection), 13, 1847–1864, Koszalin 2011.
• 12. Kostecki M., Suschka J.: The Successful Results of Pławniowice Reservoir (Upper Silesia Region – South of Poland) Restoration by Hypolimnetic Withdrawal Archives of Environmental Protection. Volume 39, Issue 1,17–25 (2013).
• 13. Lampert S.: Ekologia wód śródlądowych. PWN, 416. Warszawa 2001.
• 14. Liberacki D.: Dynamika zmian stanów wód gruntowych i uwilgotnienia gleb siedlisk leśnych w zlewni cieku Hutka. Rocznik Ochrona Środowiska 13, 1927–1942, Koszalin 2011.
• 15. Miler A., Liberacki D., Plewiński D.: Ocena jakości wód na wybranych obszarach nizinnych o zróżnicowanym zalesieniu. Zeszyty Naukowe Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Koszalińskiej, nr 20, 683–691, Koszalin 2001.
• 16. Mishra R., Rath B., Thatoi H.: Water. quality assessment of aquaculture ponds located in Bhitarkanika Mangrove ecosystem, Orissa, India. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 8, 71–77, Yomra, Turkey 2008
• 17. Misztal A., Kuczera M.: The impact of land use on the water quality of foothill micro-catchment areas. Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW. Land Reclamation No. 40, 27–37, Warszawa 2008.
• 18. Molenat J., Gascuel-Odoux C., Ruiz L, Gruau G.: Role of water table dynamics on stream nitrate export and concentration in agricultural headwater catchment. Journal of Hydrology 348, 363–378 (2008).
• 19. Piedrahita R.: Reducing the potential environmental impact of tank aquaculture effluents through intensification and recirculation. Aquaculture 226, 35–44 (2003).
• 20. Pieńkowski P.: Analiza rozmieszczenia oczek wodnych oraz zmian w ich występowaniu na obszarze Polski północno-zachodniej. Rozprawy habilitacyjne. Wyd. AR w Szczecinie, Szczecin 2003.
• 21. Pratt B.: Effects of land cover, topography, and built structure on seasonal water quality at multiple spatial scales. Journal of Hazardous Materials. 209–210, 48–58 (2012).
• 22. Rak A.: Analiza zmian podstawowych wskaźników eutrofizacji wód w zbiorniku retencyjnym Turawa. Gaz. Woda i Technika Sanitarna (10),396–399, Warszawa 2011.
• 23. Scanlon B.R, Reedy R.C, Stonestorm D.A., Prudic D.E, Dennehy K.F.: Impact of land use and land cover change on groundwater recharge and quality in the southwestern US. Global Change Biology. Volume 11, issue 10, 1577–1593 (2005).
• 24. Scanlon B.R., Jolly I., Sophocleous M., Zhang L.: Global impacts of conversions from natural to agricultural ecosystems on water resources: Quantity versus quality. Water Resources Research, volume 43, issue 3, 1–18 (2007).
• 25. Stasik R., Szafrański C., Korytowski M., Liberacki D.: Kształtowanie się zasobów wodnych w małych zlewniach leśnych na obszarze Wielkopolski. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set The Environment Protection) 13, 1679–1696, Koszalin 2011.
• 26. Szczykowska J., Siemieniuk A.: Ocena jakości wód wybranych zbiorników małej retencji województwa podlaskiego. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. PAN oddz. w Krakowie, nr 5/2008. 5–12, Kraków 2008.
• 27. Twardy S., Kopacz M., Jaguś A.: Charakterystyka przyrodnicza zlewni Grajcarka ze szczególnym uwzględnieniem środowiska wodnego i użytkowania terenu. Wyd. IMUZ Falenty, Kraków, 88 (2002).
• 28. Varola M, Gökotb B, Bekleyenb A, Şenc B.: Spatial and temporal variations in surface water quality of the dam reservoirs in the Tigris River basin, Turkey. CATENA, Volume 92, 11–21 (2012).
• 29. Wayland K., Long D., Hyndman D., Pijanowski B., Woodhams S., Haack K.: Identifying relationships between baseflow geochemistry and land use with synoptic sampling and R-Mode factor analysis. Journal of Environmental Quality, 32, 180–190, Madison 2003.
• 30. Widziewicz K., Loska K.: Multivariate Statistical Analyses on Arsenic Occurrence in Rybnik Reservoir Archives of Environmental Protection Volume 38, Issue 2, 11–23 (2012).