State of shore and backshore on the basis of monitoring results for selected polish seashores

• Autorzy: Boniecka H. , Kaźmierczak A.

Identyfikatory

DOI

10.5604/12307424.1186427

Warianty tytułu

PL

Stan brzegu i nadbrzeża na podstawie wybranych wyników monitoringu polskich brzegów morskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Aim of works on morphology and morphometry of the coastal zone is identification of qualitative and quantitative changes in the beach-dune strip and in the shoreface in conditions of their natural and anthropogenic transformations. As shore and backshore are essential elements reducing risks from the sea to the adjacent hinterland, this article focuses on evaluation of their parameters. Moreover, elements of the coast are described herein in detail. The research material used for the purposes of this article were records of bathymetric-tacheometric measurements of the Polish coast, made at consistent profiles evenly spaced every 500 m. The measurements did not cover the areas adjacent to the Bay of Gdańsk or the Lagoons. This article presents an analysis of the measurements of components of the coastal zone, which covered four morphodynamical areas (the Hel Peninsula, Jastrzębia Góra – Jarosławiec, Jarosławiec – Sarbinowo, and Sarbinowo – Międzyzdroje), twelve sandbar stretches (the Helska, Karniewska, Sarbska, Łebska, Długie, Gardno, Wicko, Kopań, Bukowo, Jamno, Resko, and Dziwnowska Spits) and thirteen cliff stretches (the cliffs in Chłapowo, Jastrzębia Góra, Rowy, Dębina, Ustka, Jarosławiec, Wicie, Sarbinowo, Ustronie Morskie, Śliwin, Trzęsacz, Pobierowo, and on Wolin Island). The basic linear parameters of the beach-dune and beach-cliff belt were read from 678 printouts of tacheometric profiles. A detailed analysis carried out in this manner made it possible for the endangered sections of the coast to manifest themselves. The obtained data are a basis for further comparative analyses, and assessment of the shore under conditions of implementation of the Act on the Protection of Sea Coasts.

PL

Celem prac nad morfologią i morfometrią strefy brzegowej jest poznanie jakościowych i ilościowych zmian zachodzących w pasie plażowo-wydmowym i na podbrzeżu w warunkach ich naturalnych i antropogenicznych przekształceń. W artykule skupiono się na ocenie parametrów brzegu i nadbrzeża, jako znaczących elementów redukujących zagrożenie przyległego zaplecza od strony morza. Ponadto opisano szczegółową charakterystykę elementów wybrzeża. Materiałem badawczym były zapisy pomiarów batymetryczno-tachimetrycznych polskiego wybrzeża, w stałych profilach rozmieszczonych co 500 m. Pomiary nie objęły swoim zasięgiem obszarów przylegających do Zatoki Gdańskiej czy zalewów. W artykule przedstawiono analizę pomiarów elementów strefy brzegowej, które objęły cztery rejony morfodynamiczne (Półwysep Hel, Jastrzębia Góra- -Jarosławiec, Jarosławiec-Sarbinowo oraz Sarbinowo-Międzyzdroje), dwanaście odcinków mierzejowych (Helska, Karniewska Sarbska, Łebska, Długie, Gardno, Wicko, Kopań, Bukowo, Jamno, Resko i Dziwnowska) i trzynaście odcinków klifowych (chłapowski, jastrzębski, rowski, dębski, ustecki, jarosławiecki, wicki, sarbinowski, ustroniomorski, śliwiński, trzęsacki, pobierowski i woliński). Na wydrukach 678 profili tachimetrycznych odczytano podstawowe parametry liniowe pasa plażowo-wydmowego i plażowo-klifowego. Tak przeprowadzona szczegółowa analiza wybrzeża pozwoliła na uwidocznienie zagrożonych odcinków. Uzyskane dane stanowią podstawę do dalszych analiz porównawczych i oceny stanu brzegu w warunkach wdrażania zapisów ustawy o ochronie brzegów morskich.

Słowa kluczowe

EN

beach; backshore; dune; cliff; sandbar; spit; morphodynamic area; morphometric parameters; hydrodynamics

PL

plaża; nadbrzeże; wydma; klif; mierzeja; rejony morfodynamiczne; parametry morfometryczne; hydrodynamika

• Wydawca: Instytut Morski w Gdańsku
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 30, No. 1
• Strony: 150--163
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Boniecka H.

• The Maritime Institute in Gdańsk, The Department of Maritime Hydrotechnics Instytut Morski, Zakład Hydrotechniki Morskiej Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

autor

Kaźmierczak A.

• The Maritime Institute in Gdańsk, The Department of Maritime Hydrotechnics Instytut Morski, Zakład Hydrotechniki Morskiej Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk

Bibliografia

• 1. Basiński T. (1991). Analiza modeli erozji brzegu wydmowego oraz ich weryfikacja na podstawie polskich materiałów pomiarowych. Raport wewnętrzny. IBW PAN w Gdańsku. Gdańsk.
• 2. Bird E. (2007). Coastal Geomorphology An Introducion. Second Edition. Chichester: Wiley.
• 3. Bohdziewicz L. (1963). Przegląd budowy geologicznej i typów polskich wybrzeży. In: Materiały do monografii polskiego brzegu morskiego nr 5. Instytut Budownictwa Wodnego PAN. Poznań-Gdańsk: PWN
• 4. Boniecka H. (2000). Hydrometeorologiczne uwarunkowania niszczenia nadbrzeży polskich brzegów morskich. Materiały konferencji naukowo-technicznej 50-lecia Instytutu Morskiego. Materiały IM w Gdańsku. Gdańsk.
• 5. Boniecka H. (2000a). Klasyfikacja brzegów, metody oceny odporności i normy bezpieczeństwa profili strefy brzegowej. In: Boniecka H., Gajda A. (2011). Opracowanie założeń ochrony brzegów klifowych Bałtyku Południowego. WW IM w Gdańsku z uwzględnieniem aspektów ochrony przyrody i środowiska, Nr 6656. Gdańsk: WW IM.
• 6. Boniecka H., Gawlik W., Kaźmierczak A. (2014). Analiza morfometryczna brzegu i nadbrzeża Bałtyku południowego. Gdańsk: Wydawnictwo Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr WW IM, Nr 6914.
• 7. Borówka M., Rotnicki K. (1999). Problem głównych kierunków transportu eolicznego piasku oraz jego budżetu na plaży barier piaszczystych (na przykładzie Mierzei Łebskiej). In: Borówka R.K., Młynarczyk Z., Wojciechowski A. (eds.), Ewolucja geosystemów nadmorskich południowego Bałtyku (7-24). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
• 8. Borówka R.K. (1999). Zmiany intensywności potencjalnego transportu eolicznego na plażach Wybrzeża Kołobrzeskiego w latach 1961-1983, a morfologia i współczesny rozwój wałów wydmowych. In: Borówka R.K., Młynarczyk Z., Wojciechowski A. (eds.), geosystemów nadmorskich południowego Bałtyku, 198. Poznań-Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
• 9. Cieślak A. (2001). Zarys strategii ochrony brzegów morskich. Inżynieria Morska i Geotechnika 2, 65-73.
• 10. Dubrawski R. (2001). Morphometric analysis in investigations of the coastal zone. Part I: Separation of morphological elements and scope morphometric measurements. In: Bulletin of the Maritime Institute 2001, 28, 1. Gdańsk.
• 11. Dubrawski R., Boniecka H., Gawlik W., Zawadzka E. (2006). Monitoring strefy brzegowej południowego Bałtyku. Inżynieria Morska i Geotechnika nr 3, 140-150.
• 12. Dubrawski R., Zawadzka-Kahlau E. (eds.). (2006). Przyszłość ochrony brzegów morskich, Gdańsk: Zakład Wydawnictw Naukowych Instytutu Morskiego w Gdańsku.
• 13. Dubrawski R. (ed.). (2008). Elementy monitoringu morfodynamicznego polskich brzegów morskich. Gdańsk: Zakład Wydawnictw Naukowych IM w Gdańsku.
• 14. Hildebrandt-Radke I. (2001). Wpływ czynników meteorologicznych i topograficznych na transport eoliczny na plaży Mierzei Gardnieńsko-Łebskiej. In: Geneza, Litologia i Stratygrafia utworów czwartorzędowych, T. 3, Seria Geografia nr 64, 187-207. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• 15. Łabuz T. A. (2012). Zmienność rzeźby i położenia wydm przednich na mierzei Wiślanej pomiędzy rokiem 2003 a 2010. Geologia i geomorfologia 9, 111-123. Słupsk.
• 16. Mapa geologiczna dna Bałtyku w skali 1:200 000. (1990-199). Warszawa.
• 17. Mapa geodynamiczna Polskiej Strefy Brzegowej w skali 1 : 10 000. (2003). PIG.
• 18. Migoń P. (2006). Geomorfologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 19. Pruszak Z. (2001). Ewolucja podstawowych morfologicznych form wzdłużbrzegowych pod wpływem zmiennego pola wiatrowego. Ser. Geologia i geomorfologia pobrzeża i południowego Bałtyku, 4. Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna.
• 20. Pruszak Z. (2003). Akweny morskie. Zarys procesów fizycznych i inżynierii środowiska. Gdańsk: Wyd. IBW PAN.
• 21. Rudowski S. (1962). Mikroformy strefy brzegowej Bałtyku w Polsce. Acta Geologica Polonica, Vol. XII, No. 4.
• 22. Subotowicz W. (1982). Litodynamika brzegów klifowych wybrzeża Polski. Wrocław: Ossolineum.
• 23. Tomczak A. (1994). Hel Peninsula - relief, geology, evolution. Symposium on Changes of Coastal Zones, Polish Coast’94. Gdynia.
• 24. Uścinowicz S. (1989). Mapa geologiczna dna Bałtyku. Warszawa.
• 25. Zawadzka E. (1989). Morfodynamika wybranych odcinków nadbrzeży wydmowych. St. i Mat. Oceanol., 55, 45-66. Gdańsk: Ossolineum.