Zmiana długości okresu wegetacyjnego w Polsce

• Autorzy: Nieróbca A. , Kozyra J. , Mizak K. , Wróblewska E.

Warianty tytułu

EN

Changing length of the growing season in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była ocena zmian długości okresu wegetacyjnego w Polsce w wieloleciu 1971–2009 oraz w warunkach klimatycznych prognozowanych na lata 2030 i 2050. Długość okresu wegetacyjnego w latach 1971–2009 określono na podstawie danych dobowych z 48 stacji synoptycznych IMGW-PIB. Analizę zmian długości okresu wegetacyjnego w przyszłości wykonano dla dwóch miejscowości w Polsce: Grabowa (Polska Środkowa) i Laskowic (Polska Południowo-Zachodnia), według scenariuszy emisyjnych A1B i A2 i trzech modeli klimatycznych: ECHAM5/MPI–OM (ECHAM), HadCM3 (HadCM) i NCAR-PCM (NCAR). Wykazano, że w latach 2001–2009 okres wegetacyjny w Polsce był dłuższy o 8 dni niż w latach 1971–2000. Największe zmiany stwierdzono w północno-zachodniej Polsce, gdzie okres ten wydłużył się o ponad 9 dni, a w okolicach Koszalina i Ustki o 16 dni. Według przyjętych scenariuszy klimatycznych, w perspektywie 2030 r. okres wegetacyjny w środkowej Polsce będzie dłuższy o 10–14 dni niż w latach 1971–2000, a w perspektywie do 2050 r. – o 18–27 dni. W południowo-zachodniej Polsce długość okresu wegetacyjnego w perspektywie do 2030 r. wydłuży się o 11–17 dni, a perspektywie do 2050 r. – o 22–30 dni.

EN

The aim of this study was to assess changes in the length of the growing season in Poland in the multi-year period of 1971–2009 and projected climate conditions for the years 2030 and 2050. The length of the growing season in the years of 1971–2009 was determined based on daily data from 48 synoptic stations of IMGW-PIB. The analysis of changes in the length of the growing season in the future was performed for two places in Poland: Grabów (Central Poland) and Laskowice (South-Western Poland), according to the emission scenarios A1B and A2 and three climate models: ECHAM5/MPI-OM (ECHAM), HadCM3 (HadCM) and NCAR-PCM (NCAR). It has been show that in the years of 2001–2009, growing season in Poland was by about 8 days longer than in the years 1971–2000. The biggest changes were found in north-western Poland, where the period was extended by more than 9 days, and near Koszalin and Ustka – by about 16 days. According to the climate scenarios adopted to the 2030, growing season in central Poland will be extended by about 10–14 days compared with that in the years 1971–2000, and by about 18–27 days in the 2050. In south-western Poland, the growing season in 2030 will be extended by about 11–17 days, and in the 2050 – by about 22–30 days.

Słowa kluczowe

PL

okres wegetacyjny; scenariusze klimatyczne; warunki termiczne; zmiany klimatu

EN

climate change; climate scenarios; growing season; temperature conditions

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 13, z. 2
• Strony: 81--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il.

Twórcy

autor

Nieróbca A.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach, Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy; tel. [phone]w. 204

autor

Kozyra J.

autor

Mizak K.

autor

Wróblewska E.

Bibliografia

• 1. ALCAMO J., MORENO J.M., NOVÁKY B., BINDI M., COROBOV R., DEVOY R.J.N., GIANNAKOPOULOS C., MARTIN E., OLESEN J.E., SHVIDENKO A. 2007. Europe. Climate change 2007. W: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Pr. zbior. Red. M.L. Parry, O.F. Canziani, J.P. Palutikof, P.J. van der Linden, C.E. Hanson. Cambridge. Cambridge University Press s. 541–580.
• 2. COST 2009. Impacts of climate change and variability on European agriculture – CLIVAGRI [online]. [Dostęp 10.04.2013]. Dostępny w Internecie: www.cost734.eu
• 3. DEMIDOWICZ G., DEPUTAT T., GÓRSKI T., KRASOWICZ S., KUŚ J. 1999. Prawdopodobne zmiany w produkcji roślinnej w związku ze spodziewanymi zmianami klimatu Polski. W: Zmiany i zmienność klimatu Polski. Pr. zbior. Red. A. Dubicki, M. Gutry-Korycka, K. Kożuchowski, L. Starkel. Ogólnopolska konferencja naukowa, Łódź, 4–6 listopada 1999. Łódź. UŁ s. 43– 48.
• 4. DUBROVSKY M., BUCHTELE J., ZALUD Z. 2004. High-frequency and low-frequency variability in stochastic daily weather generator and its effect on agricultural and hydrologic modelling. Climatic Change. Vol. 63. Iss. 1–2 s. 145–179.
• 5. EEA 2012. Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2012. Report No 12/2012 [online]. [Dostęp 08.04.2013]. Dostępny w Internecie: www.eea.europa.eu/publications/climate-impactsand-vulnerability-2012. ISBN 978-92-9213-346-7.
• 6. GÓRSKI T. 2002. Współczesne zmiany agroklimatu Polski. Pamiętnik Puławski. Z. 130. Nr 1 s. 241–250.
• 7. GÓRSKI T. 2006. Zmiany warunków agroklimatycznych i długość okresu wegetacyjnego w ostatnim stuleciu. W: Długotrwałe przemiany krajobrazu Polski w wyniku zmian klimatu i użytkowania ziemi. Pr. zbior. Red. M. Gutry-Korycka, A. Kędziora, L. Starkel, L. Ryszkowski. Poznań. Komitet Narodowy IGBP-Global Change s. 65–77.
• 8. GÓRSKI T., KOZYRA J. 2011. Agroklimatyczna norma średniej temperatury powietrza w Polsce na lata 2011–2020. Polish Journal of Agronomy. Nr 5 s. 21–28.
• 9. HUCULAK W., MAKOWIEC M. 1977. Wyznaczanie meteorologicznego okresu wegetacyjnego na podstawie jednorocznych materiałów obserwacyjnych. Zeszyty Naukowe SGGW AR. Leśnictwo. Z. 25 s. 65 – 73.
• 10. IMGW 2013. Projekt Klimat [online]. [Dostęp 10.04.2013]. Dostępny w Internecie: http://klimat. imgw.pl
• 11. JĘDRYS K., LEŚNY J. 2007. Analiza zmienności temperatury powietrza w Poznaniu w latach 1973–2003. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2a (20) s. 137–145.
• 12. KĘDZIORA A. 2008. Podstawy agrometeorologii. Poznań. PWRiL. ISBN 978-83-09-01040-1 ss. 353.
• 13. KOŁODZIEJ J., WEGRZYN A. 2004. Zróżnicowanie czasu trwania okresu wegetacyjnego w Obserwatorium Agrometeorologicznym w Felinie w pięćdziesięcioleciu 1951–2000. Annales UMCS. Sec. E. Vol. 59. Nr 2 s. 869–880.
• 14. KOŹMNIŃSKI C. ŚWIĄTEK M. 2012. Oddziaływanie Bałtyku na kształtowanie się temperatury i wilgotności powietrza oraz prędkość wiatru w strefie Polskiego wybrzeża. Acta Agrophysica. Vol. 19. Nr 3 s. 597–610.
• 15. KOŻUCHOWSKI K., DEGIRMENDŽIĆ J. 2005. Contemporary changes of climate in Poland: Trends and variation in thermal and solar conditions related to plant vegetation. Polish Journal of Ecology. Vol. 53. Nr 3 s. 283–297.
• 16. MICHALSKA B. 2011.Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne. T. 47 s. 67–75.
• 17. SCHWARTZ, M.D., AHAS, R., AASA, A., 2006. Onset of spring starting earlier across the Northern Hemisphere. Global Change Biology. Vol. 12. Iss. 2 s. 343–351.
• 18. SIŁUCH M., BARTOSZEK K. 2012. Możliwości wykorzystania danych satelitarnych do wyznaczania początku i końca okresu wegetacyjnego. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 2 (38) s. 245–255.
• 19. SKOWERA B., KOPEĆ B. 2008. Okresy termiczne w Polsce południowo-wschodniej (1971–2000). Acta Agrophysica. Vol. 12. Nr 2 s. 517–526.
• 20. SZWEJKOWSKI Z., DRAGAŃSKA E., BANASZKIEWICZ B. 2008. Scenariusze warunków agroklimatycznych okolic Olsztyna w perspektywie spodziewanego globalnego ocieplenia w roku 2050. Acta Agrophysica. Vol. 12. Nr 2 s. 543–552.
• 21. TRNKA M., OLESEN J.E., KERSEBAUM K.C., SKJELVA A.O., EITZINGER J., SEGUIN B., PELTONEN-SAINIO P., ROTTER R., IGLESIAS A., ORLANDINI S., DUBROVSKY M., HLAVINKA P., BALEK J., ECKERSTEN H., CLOPPET E., CALANCA P., GOBIN A., VUCETI C.V., NEJEDLIK P., KUMAR S., LALIC B., MESTRE A., ROSSI F., KOZYRA J., ALEXANDROV V., SEMERADOVA D., ŹALUD Z. 2011. Agroclimatic conditions in Europe under climate change. Global Change Biology. Vol. 17. Iss. 7 s. 2298–2318.
• 22. ŻMUDZKA E. 2004. Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Acta Agrophysica. Vol. 3. Nr 2 s. 399–408.
• 23. ŻMUDZKA E. 2009. Współczesne zmiany klimatu Polski. Acta Agrophysica. Vol. 13. Nr 2 s. 555–568.
• 24. ŻMUDZKA E. 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 2 (38) s. 377–389.
• 25. ŻMUDZKA E., DOBROWOLSKA M. 2001. Termiczny okres wegetacyjny w Polsce – zróżnicowanie przestrzenne i zmienność czasowa. Przegląd Naukowy Wydziału Inżynierii i Kształtowania Środowiska SGGW. Nr 21 s. 75–80.